کتابخانه امام جواد ع

کتابخانه امام هادی ع

کتابخانه امام عسکری ع

کتابخانه امام مهدی ع

زندگینامه میرزا علی آقا شیرازی

شرح زندگی حاج میرزا علی آقا شیرازی

حوزه علمیه صدر بازار اصفهان

 

--------------------------------

زندگینامه شیخ محمود مفید اصفهانی

حکیم فقیه، مفسر ادیب، متکلم محقق، جامع دانش های نقلی و عقلی و مدرس نام آور حوزه علمی اصفهان در قرن چهاردهم هجری است.
پدرش شیخ مفید از علما و وعاظ اصفهان و مسلط بر علوم غریبه و از نوادگان آقا محمدبیدآبادی به شمار می رود. از نام و لقب مادرش آگاهی نداریم؛ همین اندازه می دانیم که از این پدر و مادر، پنج پسر: اسماعیل، صدرا، علی، محمود، اسدالله و سه دختر به جای مانده است. سبب شهرت ایشان به «مفید» گویای این است که خود را از احفاد محمدبن محمد بن نعمان معروف به «شیخ مفید»(م:1413ق) می دانند. محمود در سال1297ق و بنا به قولی در رمضان1302ق، در بیدآباد اصفهان دیده به جهان گشود و نزد پدر دانشمند و مادر مهربان خود دوران کودکی را پشت سرگذاشت. محمود، والدین خود را در سفری که با ایشان به عتبات عالیات به اتفاق خواهرش داشت، از دست داد و پس از خاکسپاری پدر و مادر در آن دیار مقدس، با خواهر خود به اصفهان بازگشت.
اساتید و مشایخ؛ محمود مفید فحول حکیمان و فقیهان امامیه و مدرسان و استادان برجستة علوم نقلی و عقلی زمان خود را درک کرد و با این که حوزه اصفهان در آن دوران از بزرگترین و مشهورترین مراکز علمی جهان تشیع به شمار می رفت به این مقدار بسنده نکرد و راهی شهرهای تهران و مشهد رضوی شده، از محضر فیلسوفان و فقیهان آن دو حوزه نیز- که خود از وارثان مکتب فقهی فلسفی اصفهان بودند- بهره های فراوان برد. در علوم نقلی بویژه فقه و اصول و ادبیات از فقیهان و اصولیان نام آوری مانند: میر سید محمدتقی مدرس ملا محمدحسین فشارکی، میر سید محمدصادق خاتون آبادی ، سید محمدباقر درچه ای (1264-1342ق) و شهید سید حسن مدرس اسفه ای در حوزه اصفهان، و شیخ فضل الله نوری در تهران استفاده نمود. در حکمت و عرفان محضر آخوند کاشی (ح1243-1333ق)، جهانگیرخان قشقایی (1243-1348ق) را در اصفهان و میرزا حسن کرمانشاهی(م:1336ق)، میرزا هاشم اشکوری گیلانی(م:1332ق)، میر شهاب الدین نیریزی (م:1320) و ضیاءالدین دری(1293-1375ق)را در تهران و میر محمدتقی میرزا عسکری معروف به آقابزرگ حکیم(م:1355ق) را در مشهد رضوی درک کرد. سایر علوم عقلی از جمله طب، ریاضیات، هیئت و نجوم را نیز نزد میرزا محمدباقر حکیم باشی (1271-1327ق)، ملا محمدجواد آدینه ای (م:1339) و سیدحسن مشکان طبسی(ح1290-1368ق) شاگردی کرد. از همدوره ای ها و هم مباحثه ای-های شیخ مفید در دوران تحصیل در اصفهان و تهران می توان به دانشمندان نام آوری مانند: حاج میرزا علی آقا شیرازی، سید علی اصغر مدرس برزانی، حاج آقا صدر کوپایی، محمدباقر الفت، شیخ محمدرضا حسام الواعظین، سید محمدباقر امامی، سید مجتبی روضاتی و محمدباقر نجفی اشاره کرد
گفتنی است که احتمال می رود شیخ مفید، محضر شمار دیگری از بزرگان حوزه مانند علامه میرزا ابوالمعالی کلباسی (1315ق)، میرزا محمدهاشم چهارسویی (1318ق)، میرزا محمدحسن نجفی(1317ق)، شیخ مرتضی ریزی لنجانی (1329ق)، میرزا بدیع درب امامی (1318ق) و آخوند ملا عبدالکریم گزی (1339ق) را نیز درک کرده باشد.

 

 

 

 

 

تدریس و شاگردان؛ شیخ مفید حکیمی متأله، فقیهی متشرع، عارفی سالک، عابدی ذاکر و مدرسی توانا و برجسته به شمار می رفت. بر عموم حکما و فیلسوفان زمان از لحاظ فقاهت مقدم بود و خارج فقه و اصول را ماهرانه و محققانه درس می گفت. از مدرسان نام آور علوم عقلی و نقلی در دوران اخیر بود و فقه و اصول، حکمت و تفسیر، فنون ریاضی، هیئت و نجوم را نزدیک به چهل سال در مدارسی مانند صدر بازار و چهارباغ تدریس می کرد. از جمله متون و کتاب های درسی او برای طلاب می توان به شرح منظومه سبزواری، اسفار اربعه ملاصدرا، شرح اشارات خواجه، فراید و متاجر شیخ انصاری، قوانین میرزای قمی، کفایة الاصول آخوند خراسانی، خلاصة الحساب شیخ بهایی، تشریح الافلاک چغمینی و شرح هندسه اقلیدسی اشاره کرد. در مدرسة صدر، فقه و اصول و فلسفه می گفت. در فقه، متن جواهرالکلام و در فلسفه، منظومه و اسفار را تدریس می کرد. «هدایة میبدی» را نیز در مسجد دارالشفا بازار مسگرهای اصفهان تدریس می-کرد. در اواخر عمرش، به دعوت آیت الله سید محمدرضا خراسانی رئیس وقت حوزة علمی اصفهان، منظومه و اسفار را در فلسفه و کفایة-الاصول را در اصول فقه درس می داد. بنابر درخواست و اصرار گروهی از فضلا، درس تفسیری نیز در مدرسة چهارباغ شروع نمود. مباحثی را که در این جلسه مطرح می کرد، عرفانی و بسیار عمیق بود و بعضی طلاب باور نمی کردند که ارتباطی با آیات قرآن داشته باشد. از این رو شماری از آنان به اندازه ای اشکال و ایراد نابجا و بی ربط گرفتند که سرانجام شیخ مفید ناچار به تعطیل درس تفسیر شد. در دوران وی تدریس حکمت و کتاب هایی مانند اسفار منحصر به او بود و بویژه با درگذشت شیخ محمد حکیم خراسانی، خاتم الحکمای اصفهان به شمار آمد. به گونه ای که حتی بر حکیمان متأله نامدار معاصرش مانند حاج آقا صدرالدین کوپایی-که از مدرسان برجستة کلام و حکمت در حوزه اصفهان بود- ارجح شناخته می شد. حکیم مفید وارث اندیشه های حکیمان شیعی ایرانی از ملاصدرا به بعد و آخرین ستاره فروزان مکتب فلسفی اصفهان به شمار می رفت. سلسله اساتید او با سه یا چهار واسطه به جدش حکیم متأله بیدآبادی- بزرگترین حلقه پیوند حکیمان پس از ملاصدرا به ملاصدرا- می رسد.
بسیاری از فضلا و دانشمندان اصفهان و سایر شهرهای ایران از محضر این حکیم الهی و فقیه عارف ربانی بهره های علمی و اخلاقی برده-اند که اسامی شماری از آنان عبارتند از: سید فضل الله ضیاءنور، سید عبدالحسین طیب، شیخ عبدالجواد جبل عاملی، سید محمدعلی مبارکه ای، شیخ مرتضی اردکانی، میر سید حسن مدرس اصفهانی، شیخ ابراهیم ریاضی، سید مرتضی ظهیرالاسلام، شیخ حیدرعلی صلواتی، سید محمد جواد غروی، شیخ ابوالقاسم اشراقی، سید جمال صهری، شیخ اسماعیل کلباسی، سید محمدباقر آیت اللهی، شیخ حسین عمادزاده، شیخ نصرالله قضایی نجف آبادی، سید مرتضی موحد ابطحی، سلطان حسین تابنده گنابادی (رضاعلیشاه)، میر سید علاءالدین مدرس، میرزا حبیب الله لنجانی، شیخ محمد مروجی، سید مجتبی میرمحمدصادقی، شیخ محمدباقر صدیقین، سید فضل الله تجویدی، شیخ احمد قمی نژاد، سید علی هدایتی، ابراهیم جواهری، سید ضیاءالدین علامه، شیخ محمدعلی غروی، سید مهدی علامه فانی، شیخ احمد روحانی(شیخ الاسلام)، سید محمدباقر موحد ابطحی، سید محمدعلی موحد ابطحی، حسن سدهی، دکتر محمدحسن سه چهاری، شیخ محمدجعفر الهی نجف آبادی، میرزا علی محمد اژه ای، عبدالرحیم عبودیت، یحیی فقیه ایمانی، میرزا عنایت الله نجفی، سید جلال الدین آشتیانی، میرزا عبدالحسین صدرالمحدثین، حسن صدر، شیخ حسینعلی منتظری، سید محمدرضا شریعت زفره ای، شیخ سراج-الدین هدایت، دکتر محمد خوانساری، سید احمد فقیه امامی، شیخ محمدتقی نجفی، سید احمد مقدس، میرزا احمد عمادالواعظین، ابوالقاسم پاینده، رضا عمادزاده، سید ابوالفضل صفوی ریزی، شیخ محمد خوانساری (علم آموز)، شیخ عباس مصباح، دکتر سید عمادالدین خراسانی، ابوطالب مصطفایی، سید محمد میردامادی، محمد ربانی خوراسگانی، سید علی طباطبایی، دکتر محمدحسین ضیایی، دکتر سید رضا ابوالبرکات، حبیب الله شاهنده، سید محمد حسینی کوشکی، شیخ محمدحسین رشتی، سید محمد آل رسول شمس آبادی، شیخ حسین مظاهری، دکتر سید احمد تویسرکانی، شیخ اسدالله جوادی، شیخ محمدی و سید محمدتقی حجازی فروشانی.
شیوة آموزشی و روش تدریس شیخ مفید کارآمد و موفق بود. ابتدا مطلب را از خارج و با قوت و استحکام مطرح می کرد و سپس تطبیق با عبارات و متن درس را نیز به خوبی و با دقت تمام انجام می داد. درس اخلاق او که در مدرسه چهارباغ تشکیل می شد، بسیار جذاب و لطیف بود و بیانی روحانی و گیرا داشت و مخاطب را از خود بیخود می کرد؛ به گونه ای که شماری از شاگردانش فقط برای تماشای سیمای روحانی و هیأت ملکوتی او به درس می آمدند و از معنویت و روحانیت استاد لذت می بردند .
آثار و تألیفات؛ شمار دقیق نوشتجات شیخ محمود مفید به درستی معلوم نیست. برخی از آنها توسط خود ایشان در اختیار فرزندش مرتضی مفید قرار گرفته که وی نیز پیش از فوت به یکی از شاگردانش تحویل داده است. پاره ای دیگر نیز جسته و گریخته توسط نگارنده گردآوری شده است.
1.رساله ای در اثبات وجود خدا. 2. رساله ای در مباحث وجودی یا رسالة وجودیه. 3.رساله ای در پاره ای از مباحث فلسفی مانند: ماهیت، شر، اقسام اضافه 4.رساله ای در فقه که شامل طهارت و صلوة است. 5. اجازات. 6.تقریرات.
احوال شخصی و اوصاف اخلاقی؛ شیخ مفید در بسیاری از فضایل اخلاقی مانند زهد، قناعت، عفت نفس، اعراض از زر و زور و ریاست دنیا، استقلال و آزادگی، صفا و خلوص، اهتمام به عبادات و اذکار و معنویات کم مانند بود. زندگی او با فقر و عسرت شدیدی همراه بود و از وجوهات شرعی استفاده نمی کرد. می فرمود: من لیسانسیة فقرم، هیچ طلبه ای به اندازة من گرسنگی نخورد، به گونه ای که از گرسنگی بر خود می لرزیدم و در تهران هنگام تحصیل نزد شیخ فضل الله نوری در حجرات مدرسه سپهسالار در میدان بهارستان مباحثه می کردیم و از فرط عشق به درس و مطالعه، اعتنایی به جوع نداشتیم. نقل شده است که یکی از پسران او بیماری سختی پیدا کرد و پزشک معالج تجویز کرده بود که از آن جا که نباید بدنش با زمین و تشک تماس بگیرد، او را روی ارزن یا گندم بخوابانند ولی وضع نامساعد مالی پدر چنین اجازه ای به او نداد. شیخ دو پسر عزیزش را در اثر بیماری حصبه از دست داده بود. او به یکی از شاگردان خود فرموده است: «در ایام تحصیل مشکلات فراوان دیده ام. بسیاری از اوقات لباس به قدر نیاز نداشتم. بارها دست خالی به منزل رفته ام؛ ولی به لطف الهی همه را پشت سر گذاشتم و همسرم با فداکاری این وضعیت را تحمل می کرد و مرا نگران نمی ساخت». سالیان متمادی خانة مستقلی نداشت و در این اواخر توانست منزلی در محلة بیدآباد تهیه کند. از آن جا که یک دست لباس بیشتر نداشت، هنگامی که لباسش را می شست باید مدتها صبر می کرد تا، خشک شود و به ناچار با لباسِ رو، به مدرسه می رفت و سرمای سخت و خشک را تحمل می کرد. با این وصف هیچگاه از وجوه شرعی و سهم امام استفاده نکرد، تا بدان جا که گاهی مورد گله و شکایت یا پرسشهای برخی از فرزندانش قرار می گرفت. گاهی اوقات به اندازه ای که خویشان و بستگانش هدیه ای می آوردند، اکتفا می کرد. از سوی دیگر روحیه ای سخاوتمندانه داشت و از کمک و دستگیری دیگران دریغ نمی ورزید. یک بار که به مناسبت فرا رسیدن عید نوروز برخی از طلاب مدرسه برای خادمان عیدی جمع می-کردند، نزد شیخ مفید نیز آمدند و شیخ که تازه حقوق خود را دریافت کرده بود، تمام آن را یک جا برای عیدی خدام تحویل داد و با اینکه به شیخ گفته بودند که مقداری برای خود نگه دارد؛ اما گذشت کرد و همه را بخشیده بود. از یکی از علمای اصفهان به نام میرزا محمد روضاتی- که محافل علمی و مجالس دوره ای با حضور بزرگان در منزل او تشکیل شده و کانون گرمی برای فضلا محسوب می شد- نیز نقل شده است که: « روزی نزدیک اذان ظهر صدای در را شنیدم. دیدم آقای مفید آمده اند، هرچه اصرار کردم داخل بیایند، نپذیرفت و دستمالی پر از پول را به من داد و فرمود شنیده ام قصد دارید یکی از علویات را شوهر دهید، گفتم شاید کمکی باشد. فقط به همین منظور آمده ام و نمی خواهم قصدم خراب شود. این را فرمود و خداحافظی کرد». شیخ مفید به تهجد و مناجات در سحر و نماز اول وقت پایبند بود. عصرها در مسجد سید پشت مقبرة حجة الاسلام جلوس داشت و تا غروب مشغول ذکر بود، نماز مغرب را خود به تنهایی، پشت ایوان مقبره اقامه می کرد و منتظر می ماند تا هنگام فضیلت عشا برسد و در این فاصله با شماری از طلاب و فضلا یا کسبه محل گفتگو می کرد و یا به پرسشها و احکام شرعی مردم پاسخ می گفت. گاهی به جای نعلین از گیوه استفاده می کرد و عبا را به جای آن که بر دوش اندازد به دست می گرفت. هنگامی که یکی از شاگردانش به او اعتراض کرد که شما فیلسوف هستید چرا این گونه رفتار می کنید؟ پاسخ داد که «من عمداً چنین می کنم، چون قرآن می فرماید: «تلک الاخرة نجعلها للذین لا علواً فی الارض و لا فساداً» در میان مردم اصفهان و حتی اهالی محلة خودش بیدآباد، ناشناخته و گمنام بود. با اینکه بی اعتنا به دنیا و جاه و مقام و ثروت بود، اهتمامی بسیار به درس و بحث و گفتگوهای علمی داشت. افزون بر چند نوبت تدریس در مدرسه های صدر و چهارباغ، شماری محافل علمی نیز به صورت دوره ای، در منزل شخصی اش و منازل سایر علما و فضلای شهر و گاهی نیز در باغ های اطراف داشت که در این گونه مجالس بزرگانی مانند میر سید محمد مدرس و فرزندانش: میر سید علی و میر سید حسن مدرس، میر سید محمد روضاتی، آقا صدر خادمی، میر سید اسدالله روضاتی، آقا نور شریعتمداری، شریعت هرندی، شمس آبادی، رجایی، محمود فشارکی، شیخ احمد روحانی و دیگران شرکت می کردند. نمونه ای از مباحث علمی مطرح در این مجالس در کتاب«نگاهی به احوال و آرای حکیم مدرس اصفهانی»آمده است.
شماری از شخصیت ها و رجال علمی و فرهنگی نیز با علامه مفید دیدار داشته اند که از جمله آنان می توان به شهید مرتضی مطهری، حاج سید مصطفی خمینی، ملک الشعرای بهار اشاره کرد؛ در سفری به مشهد رضوی نیز با مدرس نامدار حوزة آن شهر میرزا مهدی غروی اصفهانی دیدار داشته و در نجف اشرف با علما و مراجع ملاقاتهایی نموده و به ویژه از عمیق و سودمند بودن درس آیت الله شاهرودی تمجید نموده است.
شیخ در صفا و خلوص و معنویت نیز نادرة دوران بوده و احوال معنوی شگفتی از او نقل شده است. یکی از شاگردان ایشان نقل می کند که «روزی استاد برخلاف انتظار و بدون اطلاع قبلی به درس نیامد و بعد متوجه شدیم که به زیارت حضرت ثامن الحجج امام رضا علیه-السلام رفته بوده است. پس از بازگشت که به دیدن ایشان رفتیم فرمود، خیلی فوری و ناگهانی رخ داد و قضیه از این قرار بود آقای صدیقین(مرحوم حاج ملا حسینعلی) آمدند و گفتند فلان آقای روحانی مرا فرستاده و گفته است پس از ابلاغ سلام به شما بگویم، حضرت رضا علیه السلام در رؤیا به من فرمودند به شیخ بگویید چرا به نذر خود عمل نکرده؟» و من یادم آمد که برای حل مشکلی نذر کرده بودم که به زیارت بروم ولی فراموشم شده بود. همچنین نقل شده است که شیخ مفید به یکی از علمای اصفهان فرموده بود که «روزی بر سر قبر آقا محمد بیدآبادی رفته بودم و عرض کردم سلام علیکم و ایشان پاسخ فرمودند: علیکم السلام!».
آنچه اعتبار حکیم فقیه علامه شیخ محمود مفید را نزد همگان به اوج رسانده بود، همین فضایل اخلاقی و صفات پسندیدة انسانی و شخصیت بزرگ و خدایی او بود. شاگردانش شیفتة او بودند و به همین دلیل همواره از او یاد می کردند و آیین زندگی اش را می ستودند. آنان نیز در زندگی شیوة زهد و قناعت استاد را سرمشق خود قرار دادند و تواضع معمول را رعایت کردند
آرا و دیدگاه ها؛ شیخ مفید لحظه ای از تفکر غافل نبود و هیچ چیز برایش مانند حکمت و اندیشیدن ارزش و اعتبار نداشت. حکیمی متأله بود که تألهش نه فقط از طریق ریاضت های شرعی بلکه بر پایة تفکر و خردورزی بدست آمده بود. در پاره ای مباحث پیچیدة فلسفی مانند اثبات وجود خدا بویژه برهان صدیقین، تکامل برزخی، معاد و مانند آن، صاحب نظر و دارای ابتکار بود. حکیم مفید بر این باور بود که بدن مثالی مرتبه ای از مراتب نفس و روح است و همراه روح در بدن عنصری دنیوی حضور دارد. روح و بدن مثالی و بدن عنصری مانند روغن و کره و ماست هستند؛ یعنی همان طور که روغن در کره است و آن را از ماست بیرون می آورند، بدن مثالی نیز همراه روح در بدن است و پس از مفارقت روح از بدن باز همراه روح خواهد بود. وی به هنگام تدریس فلسفه، این عقیده را تصوری نادرست می دانست که در عالم برزخ به تعداد ارواح، بدن های مثالی ساخته و پرداخته و آماده است تا ارواح پس از فراق از بدن ها به آنها تعلق بگیرند و تشبیه می نمود به تاپوچی نوزادان که در قدیم آنان را از گهواره به آن منتقل کردند. در واقع حکیم مفید بر مبنای تکامل برزخی معتقد بود که نفس پس از مرگ بدن هم چنان طی مراتب می کند و تطور می یابد و این خلاف عقیدة اکثری حکمای اسلامی است که معتقدند از آن جا که نفس در مقام فعل نیز مجرد شد، بدن را رها کرده و به عقول لاحق می پیوندد. روزی در بحث معاد یکی از شاگردانش از او دربارة معنای آیة شریفة «فتأتون أفواجا» پرسید، فرمود: «انسان نوع واحد و صادق بر افراد متفق الحقیقه است؛ ولی در نشأة آخرت به انواع متکثره تبدیل می شود که صورت نفسانیه مادة قابله می شود برای صور اخرویه بر حسب ملکات و اعمال و اخلاق و عقاید خود، و حق جل و علا به آنها البسة مناسبشان را می پوشاند، مطابق "ان سعیکم لشتی" یا "فتأتون افواجا" و آن جاست که متحقق می شود».
حکیم فقیه علامه شیخ محمود مفید از نگاه علما و دانشمندان؛ 1. حاج سید محمدعلی مبارکه ای : «الشیخ الزاهد الحکیم محمود بن شیخ مفید الاصفهانی از جمله فضلا و حکمای معاصرین است والحال که سال یکهزار و سیصد و پنجاه و هشت قمری است، فن حکمت الهی را در اصفهان به غیر از او کسی از عهده تدریسش برنمی آید و استاد حکمت را در این شهر فقط همان وجود اوست بخصوص در تدریس کتب ابن سینا و کتب مولی صدرای شیرازی چون اشارات آن و کتاب شفا و کتاب اسفار و منظومه حکیم سبزواری که به احسن وجه از عهدة ادای مطالب و مقاصد کتب مذکوره بر می آید والحق وجودش یادگاری است از متقدمین و از مفاخر حاضرین و در علوم ادبیات و فنون عربیه و سایر علوم دینیه چون علم اصول الفقه و فقه و حدیث از اماجد و اوحد اهل عصر است و در تمامی این علوم یکتا مدرس است که پس از او زمانه دیگر مانندش تربیت نخواهد نمود و علاوه بر معلومات، به مکارم اخلاق و ملکات حمیده و انسانیت و به صفت تخلیه باطن از کدورات صفات غیر مرضیه و تخلیة روح به آداب رحمانیه به مجاهدات نفسانیه آراسته و از فنون غریبه که اسباب صید عوام است مبرا و به همت و علو طبع و زهد و اعراض از اهل دنیا متصف است[...] و در بلندی افکار و روشنی ضمیر کمتر کسی از معاصرین نظیرش را مشاهده نموده[...] و در این روزگار ناپایدار که زمام رشته تحصیلات معقول گسسته شده[...] پای استقامت خود را در افادات علمیه چندان محکم داشته که به وزیدن بادهای حوادث از جای نجنبیده و علاوه بر دشمنان عوامی، فقیه مسلکان را که در کسوت ظاهر روحانیت خود را درآورده به میزان«الناس اعداء بما جهلوا» نظر سوء به جنابش پیدا کرده و اگر زمانه مساعد بود همان معاملات که با مولی صدرا و مولی محراب معمول داشتند، دربارة او نیز معمول می داشتند».
2.معلم حبیب آبادی: «شیخ محمود از علما و حکمای اصفهان بود و علی المسموع خود را از اولاد و اعقاب مرحوم شیخ بزرگوار شیخ مفیدمعروف از رجال مائة چهارم و پنجم اعلی الله مقامه می دانسته و بدین جهت به این کلمه مشهور شده و او همی در مدرسه صدر در علم شریف حکمت تدریس می فرمود [...] بعد از اوکسی را نشان نداریم که در اصفهان که همیشه مجمع اساتید بزرگوار علوم عقلیه و نقلیه بوده) از حکمای بزرگوار و مدرسین این علوم و آثار باشد[...]» (مکارم الاثار، مخطوط).
3. حاج حسین عمادزاده اصفهانی(تاریخ رجال اسلام و شیعه):«شیخ محمود مفید از اساتید معقول مدرسة صدر و از محققین حکماست[...] قدرت بیان و حافظة ایشان مخصوصاً در فلسفه و حکمت قابل توجه است. او فقیه حکیم و حکیم فقیه است، در نهایت زهد و تقوی و متانت و خالی از هرگونه شائبه و حب جاه و ریاست طلبی است. نگارنده قسمت اعظم اسفار ملاصدرا را در خدمت ایشان خوانده و موقع درس از خارج مطالب را کاملاً بیان و اشکالات وارده و مشکلات و احتجاجات فلاسفه را بیان می کردند. سپس از روی عبارت قریب یک ورق و نیم در هر درسی مطابقت می نمودند و راستی که بهره می بردم و التذاذ می نمودم، کفایه تدریس می کردند و آن هم با همین قدرت بیان و تسلط بر مطالب، و معلوم بود که ایشان مطالب را هضم کرده و کاملاً بر اسرار و دقایق و نکات آن مطلع و مستحضر بودند».
4. حاج سید ضیاءالدین حسینی نجفی اصفهانی مشهور به علامه در متن اجازه ای که برای حاج آقا حسن امامی صادر کرده است، شیخ اجازه خود را چنین ستوده است: «شیخی و استادی الفقیه الاصولی المتکلم الموحد بتمام معنی الکلمه الذی بموته مات علم الحکمه باصفهان و کان یعظنا قبل التدریس بقدر زمن التدریس و فی صلاته کان یقف متصلاً بالجدار حتی لا یاتم به أحد وله قصص و حکایات و هو شیخنا الحاج الشیخ محمود المفید رحمه الله».
وفات: شیخ محمود مفید سرانجام در ساعت یک بعدازظهر روز جمعه11 شوال1382/ 17 اسفند1341ش به لقای پروردگارش نایل گردید. با درگذشت این حکیم فقیه و فیلسوف بی بدیل اصفهان یکپارچه ماتم و عزا شد و حدود 300هزار نفر از مردم و طلاب و روحانیون و بازاریان با آه و ناله و اندوه پیکر او را در روز شنبه12 شوال تشییع و در بقعة جد امجدش حکیم متأله بیدآبادی به خاک سپردند. نقل است که در سحرگاه فردای آن روز که پیکرش را به خاک سپردند، صدای او را به وضوح شنیدند که طبق معمول ایام حیاتش، با صوت زیبا، سوره یس را تلاوت می کرد. فرزندش مرتضی مفید در همان روز خاکسپاری پدر، قصیده ای در رثای او سرود که بر روی سنگ قبر شیخ حک شده است:
چشمة عرفان و حکمت منبع فقه و اصول/در ریاضی و نجوم و هیئت استاد فحول
فارغ از لذات دنیا، بی نیاز از ناز دهر/عاشق دیدار یار و مهر او کرده قبول
در کمال زهد و تقوی و بینش و حسن سلوک/داد پایان سوی حق نزدیکتر راه وصول
هادی و حامی شدندش تا ابد عمری چو بود/هادی شرع رسول و حامی آل بتول
کرد در سال هزار و سیصد و هشتاد و دو/ظهر جمعه یازده شوال بر جنت نزول
رفت در دار بقا تنها نه محمود مفید/ز آسمان علم و دانش کرد خورشیدی افول
17 اسفند1341ش
فضل الله اعتمادی متخلص به برنا نیز ماده تاریخ وفات علامه مفید را چنین سروده است:
برنا پی رحلتش به شمسی گفتا
لقمان زمان و عهد خود بود مفید
همچنین سید طه بهشتی مرثیه و ماده تاریخی برای فوت وی سروده که ماده تاریخ آن چنین است:
گفت بهشتی بزن هشت ز مصرع بگو
مقام محمود یافت بزهد و حکمت مفید

 

حکیم فقیه، مفسر ادیب، متکلم محقق، جامع دانش های نقلی و عقلی و مدرس نام آور حوزه علمی اصفهان در قرن چهاردهم هجری است.
پدرش شیخ مفید از علما و وعاظ اصفهان و مسلط بر علوم غریبه و از نوادگان آقا محمدبیدآبادی به شمار می رود. از نام و لقب مادرش آگاهی نداریم؛ همین اندازه می دانیم که از این پدر و مادر، پنج پسر: اسماعیل، صدرا، علی، محمود، اسدالله و سه دختر به جای مانده است. سبب شهرت ایشان به «مفید» گویای این است که خود را از احفاد محمدبن محمد بن نعمان معروف به «شیخ مفید»(م:1413ق) می دانند. محمود در سال1297ق و بنا به قولی در رمضان1302ق، در بیدآباد اصفهان دیده به جهان گشود و نزد پدر دانشمند و مادر مهربان خود دوران کودکی را پشت سرگذاشت. محمود، والدین خود را در سفری که با ایشان به عتبات عالیات به اتفاق خواهرش داشت، از دست داد و پس از خاکسپاری پدر و مادر در آن دیار مقدس، با خواهر خود به اصفهان بازگشت.
اساتید و مشایخ؛ محمود مفید فحول حکیمان و فقیهان امامیه و مدرسان و استادان برجستة علوم نقلی و عقلی زمان خود را درک کرد و با این که حوزه اصفهان در آن دوران از بزرگترین و مشهورترین مراکز علمی جهان تشیع به شمار می رفت به این مقدار بسنده نکرد و راهی شهرهای تهران و مشهد رضوی شده، از محضر فیلسوفان و فقیهان آن دو حوزه نیز- که خود از وارثان مکتب فقهی فلسفی اصفهان بودند- بهره های فراوان برد. در علوم نقلی بویژه فقه و اصول و ادبیات از فقیهان و اصولیان نام آوری مانند: میر سید محمدتقی مدرس ملا محمدحسین فشارکی، میر سید محمدصادق خاتون آبادی ، سید محمدباقر درچه ای (1264-1342ق) و شهید سید حسن مدرس اسفه ای در حوزه اصفهان، و شیخ فضل الله نوری در تهران استفاده نمود. در حکمت و عرفان محضر آخوند کاشی (ح1243-1333ق)، جهانگیرخان قشقایی (1243-1348ق) را در اصفهان و میرزا حسن کرمانشاهی(م:1336ق)، میرزا هاشم اشکوری گیلانی(م:1332ق)، میر شهاب الدین نیریزی (م:1320) و ضیاءالدین دری(1293-1375ق)را در تهران و میر محمدتقی میرزا عسکری معروف به آقابزرگ حکیم(م:1355ق) را در مشهد رضوی درک کرد. سایر علوم عقلی از جمله طب، ریاضیات، هیئت و نجوم را نیز نزد میرزا محمدباقر حکیم باشی (1271-1327ق)، ملا محمدجواد آدینه ای (م:1339) و سیدحسن مشکان طبسی(ح1290-1368ق) شاگردی کرد. از همدوره ای ها و هم مباحثه ای-های شیخ مفید در دوران تحصیل در اصفهان و تهران می توان به دانشمندان نام آوری مانند: حاج میرزا علی آقا شیرازی، سید علی اصغر مدرس برزانی، حاج آقا صدر کوپایی، محمدباقر الفت، شیخ محمدرضا حسام الواعظین، سید محمدباقر امامی، سید مجتبی روضاتی و محمدباقر نجفی اشاره کرد
گفتنی است که احتمال می رود شیخ مفید، محضر شمار دیگری از بزرگان حوزه مانند علامه میرزا ابوالمعالی کلباسی (1315ق)، میرزا محمدهاشم چهارسویی (1318ق)، میرزا محمدحسن نجفی(1317ق)، شیخ مرتضی ریزی لنجانی (1329ق)، میرزا بدیع درب امامی (1318ق) و آخوند ملا عبدالکریم گزی (1339ق) را نیز درک کرده باشد.
تدریس و شاگردان؛ شیخ مفید حکیمی متأله، فقیهی متشرع، عارفی سالک، عابدی ذاکر و مدرسی توانا و برجسته به شمار می رفت. بر عموم حکما و فیلسوفان زمان از لحاظ فقاهت مقدم بود و خارج فقه و اصول را ماهرانه و محققانه درس می گفت. از مدرسان نام آور علوم عقلی و نقلی در دوران اخیر بود و فقه و اصول، حکمت و تفسیر، فنون ریاضی، هیئت و نجوم را نزدیک به چهل سال در مدارسی مانند صدر بازار و چهارباغ تدریس می کرد. از جمله متون و کتاب های درسی او برای طلاب می توان به شرح منظومه سبزواری، اسفار اربعه ملاصدرا، شرح اشارات خواجه، فراید و متاجر شیخ انصاری، قوانین میرزای قمی، کفایة الاصول آخوند خراسانی، خلاصة الحساب شیخ بهایی، تشریح الافلاک چغمینی و شرح هندسه اقلیدسی اشاره کرد. در مدرسة صدر، فقه و اصول و فلسفه می گفت. در فقه، متن جواهرالکلام و در فلسفه، منظومه و اسفار را تدریس می کرد. «هدایة میبدی» را نیز در مسجد دارالشفا بازار مسگرهای اصفهان تدریس می-کرد. در اواخر عمرش، به دعوت آیت الله سید محمدرضا خراسانی رئیس وقت حوزة علمی اصفهان، منظومه و اسفار را در فلسفه و کفایة-الاصول را در اصول فقه درس می داد. بنابر درخواست و اصرار گروهی از فضلا، درس تفسیری نیز در مدرسة چهارباغ شروع نمود. مباحثی را که در این جلسه مطرح می کرد، عرفانی و بسیار عمیق بود و بعضی طلاب باور نمی کردند که ارتباطی با آیات قرآن داشته باشد. از این رو شماری از آنان به اندازه ای اشکال و ایراد نابجا و بی ربط گرفتند که سرانجام شیخ مفید ناچار به تعطیل درس تفسیر شد. در دوران وی تدریس حکمت و کتاب هایی مانند اسفار منحصر به او بود و بویژه با درگذشت شیخ محمد حکیم خراسانی، خاتم الحکمای اصفهان به شمار آمد. به گونه ای که حتی بر حکیمان متأله نامدار معاصرش مانند حاج آقا صدرالدین کوپایی-که از مدرسان برجستة کلام و حکمت در حوزه اصفهان بود- ارجح شناخته می شد. حکیم مفید وارث اندیشه های حکیمان شیعی ایرانی از ملاصدرا به بعد و آخرین ستاره فروزان مکتب فلسفی اصفهان به شمار می رفت. سلسله اساتید او با سه یا چهار واسطه به جدش حکیم متأله بیدآبادی- بزرگترین حلقه پیوند حکیمان پس از ملاصدرا به ملاصدرا- می رسد.
بسیاری از فضلا و دانشمندان اصفهان و سایر شهرهای ایران از محضر این حکیم الهی و فقیه عارف ربانی بهره های علمی و اخلاقی برده-اند که اسامی شماری از آنان عبارتند از: سید فضل الله ضیاءنور، سید عبدالحسین طیب، شیخ عبدالجواد جبل عاملی، سید محمدعلی مبارکه ای، شیخ مرتضی اردکانی، میر سید حسن مدرس اصفهانی، شیخ ابراهیم ریاضی، سید مرتضی ظهیرالاسلام، شیخ حیدرعلی صلواتی، سید محمد جواد غروی، شیخ ابوالقاسم اشراقی، سید جمال صهری، شیخ اسماعیل کلباسی، سید محمدباقر آیت اللهی، شیخ حسین عمادزاده، شیخ نصرالله قضایی نجف آبادی، سید مرتضی موحد ابطحی، سلطان حسین تابنده گنابادی (رضاعلیشاه)، میر سید علاءالدین مدرس، میرزا حبیب الله لنجانی، شیخ محمد مروجی، سید مجتبی میرمحمدصادقی، شیخ محمدباقر صدیقین، سید فضل الله تجویدی، شیخ احمد قمی نژاد، سید علی هدایتی، ابراهیم جواهری، سید ضیاءالدین علامه، شیخ محمدعلی غروی، سید مهدی علامه فانی، شیخ احمد روحانی(شیخ الاسلام)، سید محمدباقر موحد ابطحی، سید محمدعلی موحد ابطحی، حسن سدهی، دکتر محمدحسن سه چهاری، شیخ محمدجعفر الهی نجف آبادی، میرزا علی محمد اژه ای، عبدالرحیم عبودیت، یحیی فقیه ایمانی، میرزا عنایت الله نجفی، سید جلال الدین آشتیانی، میرزا عبدالحسین صدرالمحدثین، حسن صدر، شیخ حسینعلی منتظری، سید محمدرضا شریعت زفره ای، شیخ سراج-الدین هدایت، دکتر محمد خوانساری، سید احمد فقیه امامی، شیخ محمدتقی نجفی، سید احمد مقدس، میرزا احمد عمادالواعظین، ابوالقاسم پاینده، رضا عمادزاده، سید ابوالفضل صفوی ریزی، شیخ محمد خوانساری (علم آموز)، شیخ عباس مصباح، دکتر سید عمادالدین خراسانی، ابوطالب مصطفایی، سید محمد میردامادی، محمد ربانی خوراسگانی، سید علی طباطبایی، دکتر محمدحسین ضیایی، دکتر سید رضا ابوالبرکات، حبیب الله شاهنده، سید محمد حسینی کوشکی، شیخ محمدحسین رشتی، سید محمد آل رسول شمس آبادی، شیخ حسین مظاهری، دکتر سید احمد تویسرکانی، شیخ اسدالله جوادی، شیخ محمدی و سید محمدتقی حجازی فروشانی.
شیوة آموزشی و روش تدریس شیخ مفید کارآمد و موفق بود. ابتدا مطلب را از خارج و با قوت و استحکام مطرح می کرد و سپس تطبیق با عبارات و متن درس را نیز به خوبی و با دقت تمام انجام می داد. درس اخلاق او که در مدرسه چهارباغ تشکیل می شد، بسیار جذاب و لطیف بود و بیانی روحانی و گیرا داشت و مخاطب را از خود بیخود می کرد؛ به گونه ای که شماری از شاگردانش فقط برای تماشای سیمای روحانی و هیأت ملکوتی او به درس می آمدند و از معنویت و روحانیت استاد لذت می بردند .
آثار و تألیفات؛ شمار دقیق نوشتجات شیخ محمود مفید به درستی معلوم نیست. برخی از آنها توسط خود ایشان در اختیار فرزندش مرتضی مفید قرار گرفته که وی نیز پیش از فوت به یکی از شاگردانش تحویل داده است. پاره ای دیگر نیز جسته و گریخته توسط نگارنده گردآوری شده است.
1.رساله ای در اثبات وجود خدا. 2. رساله ای در مباحث وجودی یا رسالة وجودیه. 3.رساله ای در پاره ای از مباحث فلسفی مانند: ماهیت، شر، اقسام اضافه 4.رساله ای در فقه که شامل طهارت و صلوة است. 5. اجازات. 6.تقریرات.
احوال شخصی و اوصاف اخلاقی؛ شیخ مفید در بسیاری از فضایل اخلاقی مانند زهد، قناعت، عفت نفس، اعراض از زر و زور و ریاست دنیا، استقلال و آزادگی، صفا و خلوص، اهتمام به عبادات و اذکار و معنویات کم مانند بود. زندگی او با فقر و عسرت شدیدی همراه بود و از وجوهات شرعی استفاده نمی کرد. می فرمود: من لیسانسیة فقرم، هیچ طلبه ای به اندازة من گرسنگی نخورد، به گونه ای که از گرسنگی بر خود می لرزیدم و در تهران هنگام تحصیل نزد شیخ فضل الله نوری در حجرات مدرسه سپهسالار در میدان بهارستان مباحثه می کردیم و از فرط عشق به درس و مطالعه، اعتنایی به جوع نداشتیم. نقل شده است که یکی از پسران او بیماری سختی پیدا کرد و پزشک معالج تجویز کرده بود که از آن جا که نباید بدنش با زمین و تشک تماس بگیرد، او را روی ارزن یا گندم بخوابانند ولی وضع نامساعد مالی پدر چنین اجازه ای به او نداد. شیخ دو پسر عزیزش را در اثر بیماری حصبه از دست داده بود. او به یکی از شاگردان خود فرموده است: «در ایام تحصیل مشکلات فراوان دیده ام. بسیاری از اوقات لباس به قدر نیاز نداشتم. بارها دست خالی به منزل رفته ام؛ ولی به لطف الهی همه را پشت سر گذاشتم و همسرم با فداکاری این وضعیت را تحمل می کرد و مرا نگران نمی ساخت». سالیان متمادی خانة مستقلی نداشت و در این اواخر توانست منزلی در محلة بیدآباد تهیه کند. از آن جا که یک دست لباس بیشتر نداشت، هنگامی که لباسش را می شست باید مدتها صبر می کرد تا، خشک شود و به ناچار با لباسِ رو، به مدرسه می رفت و سرمای سخت و خشک را تحمل می کرد. با این وصف هیچگاه از وجوه شرعی و سهم امام استفاده نکرد، تا بدان جا که گاهی مورد گله و شکایت یا پرسشهای برخی از فرزندانش قرار می گرفت. گاهی اوقات به اندازه ای که خویشان و بستگانش هدیه ای می آوردند، اکتفا می کرد. از سوی دیگر روحیه ای سخاوتمندانه داشت و از کمک و دستگیری دیگران دریغ نمی ورزید. یک بار که به مناسبت فرا رسیدن عید نوروز برخی از طلاب مدرسه برای خادمان عیدی جمع می-کردند، نزد شیخ مفید نیز آمدند و شیخ که تازه حقوق خود را دریافت کرده بود، تمام آن را یک جا برای عیدی خدام تحویل داد و با اینکه به شیخ گفته بودند که مقداری برای خود نگه دارد؛ اما گذشت کرد و همه را بخشیده بود. از یکی از علمای اصفهان به نام میرزا محمد روضاتی- که محافل علمی و مجالس دوره ای با حضور بزرگان در منزل او تشکیل شده و کانون گرمی برای فضلا محسوب می شد- نیز نقل شده است که: « روزی نزدیک اذان ظهر صدای در را شنیدم. دیدم آقای مفید آمده اند، هرچه اصرار کردم داخل بیایند، نپذیرفت و دستمالی پر از پول را به من داد و فرمود شنیده ام قصد دارید یکی از علویات را شوهر دهید، گفتم شاید کمکی باشد. فقط به همین منظور آمده ام و نمی خواهم قصدم خراب شود. این را فرمود و خداحافظی کرد». شیخ مفید به تهجد و مناجات در سحر و نماز اول وقت پایبند بود. عصرها در مسجد سید پشت مقبرة حجة الاسلام جلوس داشت و تا غروب مشغول ذکر بود، نماز مغرب را خود به تنهایی، پشت ایوان مقبره اقامه می کرد و منتظر می ماند تا هنگام فضیلت عشا برسد و در این فاصله با شماری از طلاب و فضلا یا کسبه محل گفتگو می کرد و یا به پرسشها و احکام شرعی مردم پاسخ می گفت. گاهی به جای نعلین از گیوه استفاده می کرد و عبا را به جای آن که بر دوش اندازد به دست می گرفت. هنگامی که یکی از شاگردانش به او اعتراض کرد که شما فیلسوف هستید چرا این گونه رفتار می کنید؟ پاسخ داد که «من عمداً چنین می کنم، چون قرآن می فرماید: «تلک الاخرة نجعلها للذین لا علواً فی الارض و لا فساداً» در میان مردم اصفهان و حتی اهالی محلة خودش بیدآباد، ناشناخته و گمنام بود. با اینکه بی اعتنا به دنیا و جاه و مقام و ثروت بود، اهتمامی بسیار به درس و بحث و گفتگوهای علمی داشت. افزون بر چند نوبت تدریس در مدرسه های صدر و چهارباغ، شماری محافل علمی نیز به صورت دوره ای، در منزل شخصی اش و منازل سایر علما و فضلای شهر و گاهی نیز در باغ های اطراف داشت که در این گونه مجالس بزرگانی مانند میر سید محمد مدرس و فرزندانش: میر سید علی و میر سید حسن مدرس، میر سید محمد روضاتی، آقا صدر خادمی، میر سید اسدالله روضاتی، آقا نور شریعتمداری، شریعت هرندی، شمس آبادی، رجایی، محمود فشارکی، شیخ احمد روحانی و دیگران شرکت می کردند. نمونه ای از مباحث علمی مطرح در این مجالس در کتاب«نگاهی به احوال و آرای حکیم مدرس اصفهانی»آمده است.
شماری از شخصیت ها و رجال علمی و فرهنگی نیز با علامه مفید دیدار داشته اند که از جمله آنان می توان به شهید مرتضی مطهری، حاج سید مصطفی خمینی، ملک الشعرای بهار اشاره کرد؛ در سفری به مشهد رضوی نیز با مدرس نامدار حوزة آن شهر میرزا مهدی غروی اصفهانی دیدار داشته و در نجف اشرف با علما و مراجع ملاقاتهایی نموده و به ویژه از عمیق و سودمند بودن درس آیت الله شاهرودی تمجید نموده است.
شیخ در صفا و خلوص و معنویت نیز نادرة دوران بوده و احوال معنوی شگفتی از او نقل شده است. یکی از شاگردان ایشان نقل می کند که «روزی استاد برخلاف انتظار و بدون اطلاع قبلی به درس نیامد و بعد متوجه شدیم که به زیارت حضرت ثامن الحجج امام رضا علیه-السلام رفته بوده است. پس از بازگشت که به دیدن ایشان رفتیم فرمود، خیلی فوری و ناگهانی رخ داد و قضیه از این قرار بود آقای صدیقین(مرحوم حاج ملا حسینعلی) آمدند و گفتند فلان آقای روحانی مرا فرستاده و گفته است پس از ابلاغ سلام به شما بگویم، حضرت رضا علیه السلام در رؤیا به من فرمودند به شیخ بگویید چرا به نذر خود عمل نکرده؟» و من یادم آمد که برای حل مشکلی نذر کرده بودم که به زیارت بروم ولی فراموشم شده بود. همچنین نقل شده است که شیخ مفید به یکی از علمای اصفهان فرموده بود که «روزی بر سر قبر آقا محمد بیدآبادی رفته بودم و عرض کردم سلام علیکم و ایشان پاسخ فرمودند: علیکم السلام!».
آنچه اعتبار حکیم فقیه علامه شیخ محمود مفید را نزد همگان به اوج رسانده بود، همین فضایل اخلاقی و صفات پسندیدة انسانی و شخصیت بزرگ و خدایی او بود. شاگردانش شیفتة او بودند و به همین دلیل همواره از او یاد می کردند و آیین زندگی اش را می ستودند. آنان نیز در زندگی شیوة زهد و قناعت استاد را سرمشق خود قرار دادند و تواضع معمول را رعایت کردند
آرا و دیدگاه ها؛ شیخ مفید لحظه ای از تفکر غافل نبود و هیچ چیز برایش مانند حکمت و اندیشیدن ارزش و اعتبار نداشت. حکیمی متأله بود که تألهش نه فقط از طریق ریاضت های شرعی بلکه بر پایة تفکر و خردورزی بدست آمده بود. در پاره ای مباحث پیچیدة فلسفی مانند اثبات وجود خدا بویژه برهان صدیقین، تکامل برزخی، معاد و مانند آن، صاحب نظر و دارای ابتکار بود. حکیم مفید بر این باور بود که بدن مثالی مرتبه ای از مراتب نفس و روح است و همراه روح در بدن عنصری دنیوی حضور دارد. روح و بدن مثالی و بدن عنصری مانند روغن و کره و ماست هستند؛ یعنی همان طور که روغن در کره است و آن را از ماست بیرون می آورند، بدن مثالی نیز همراه روح در بدن است و پس از مفارقت روح از بدن باز همراه روح خواهد بود. وی به هنگام تدریس فلسفه، این عقیده را تصوری نادرست می دانست که در عالم برزخ به تعداد ارواح، بدن های مثالی ساخته و پرداخته و آماده است تا ارواح پس از فراق از بدن ها به آنها تعلق بگیرند و تشبیه می نمود به تاپوچی نوزادان که در قدیم آنان را از گهواره به آن منتقل کردند. در واقع حکیم مفید بر مبنای تکامل برزخی معتقد بود که نفس پس از مرگ بدن هم چنان طی مراتب می کند و تطور می یابد و این خلاف عقیدة اکثری حکمای اسلامی است که معتقدند از آن جا که نفس در مقام فعل نیز مجرد شد، بدن را رها کرده و به عقول لاحق می پیوندد. روزی در بحث معاد یکی از شاگردانش از او دربارة معنای آیة شریفة «فتأتون أفواجا» پرسید، فرمود: «انسان نوع واحد و صادق بر افراد متفق الحقیقه است؛ ولی در نشأة آخرت به انواع متکثره تبدیل می شود که صورت نفسانیه مادة قابله می شود برای صور اخرویه بر حسب ملکات و اعمال و اخلاق و عقاید خود، و حق جل و علا به آنها البسة مناسبشان را می پوشاند، مطابق "ان سعیکم لشتی" یا "فتأتون افواجا" و آن جاست که متحقق می شود».
حکیم فقیه علامه شیخ محمود مفید از نگاه علما و دانشمندان؛ 1. حاج سید محمدعلی مبارکه ای : «الشیخ الزاهد الحکیم محمود بن شیخ مفید الاصفهانی از جمله فضلا و حکمای معاصرین است والحال که سال یکهزار و سیصد و پنجاه و هشت قمری است، فن حکمت الهی را در اصفهان به غیر از او کسی از عهده تدریسش برنمی آید و استاد حکمت را در این شهر فقط همان وجود اوست بخصوص در تدریس کتب ابن سینا و کتب مولی صدرای شیرازی چون اشارات آن و کتاب شفا و کتاب اسفار و منظومه حکیم سبزواری که به احسن وجه از عهدة ادای مطالب و مقاصد کتب مذکوره بر می آید والحق وجودش یادگاری است از متقدمین و از مفاخر حاضرین و در علوم ادبیات و فنون عربیه و سایر علوم دینیه چون علم اصول الفقه و فقه و حدیث از اماجد و اوحد اهل عصر است و در تمامی این علوم یکتا مدرس است که پس از او زمانه دیگر مانندش تربیت نخواهد نمود و علاوه بر معلومات، به مکارم اخلاق و ملکات حمیده و انسانیت و به صفت تخلیه باطن از کدورات صفات غیر مرضیه و تخلیة روح به آداب رحمانیه به مجاهدات نفسانیه آراسته و از فنون غریبه که اسباب صید عوام است مبرا و به همت و علو طبع و زهد و اعراض از اهل دنیا متصف است[...] و در بلندی افکار و روشنی ضمیر کمتر کسی از معاصرین نظیرش را مشاهده نموده[...] و در این روزگار ناپایدار که زمام رشته تحصیلات معقول گسسته شده[...] پای استقامت خود را در افادات علمیه چندان محکم داشته که به وزیدن بادهای حوادث از جای نجنبیده و علاوه بر دشمنان عوامی، فقیه مسلکان را که در کسوت ظاهر روحانیت خود را درآورده به میزان«الناس اعداء بما جهلوا» نظر سوء به جنابش پیدا کرده و اگر زمانه مساعد بود همان معاملات که با مولی صدرا و مولی محراب معمول داشتند، دربارة او نیز معمول می داشتند».
2.معلم حبیب آبادی: «شیخ محمود از علما و حکمای اصفهان بود و علی المسموع خود را از اولاد و اعقاب مرحوم شیخ بزرگوار شیخ مفیدمعروف از رجال مائة چهارم و پنجم اعلی الله مقامه می دانسته و بدین جهت به این کلمه مشهور شده و او همی در مدرسه صدر در علم شریف حکمت تدریس می فرمود [...] بعد از اوکسی را نشان نداریم که در اصفهان که همیشه مجمع اساتید بزرگوار علوم عقلیه و نقلیه بوده) از حکمای بزرگوار و مدرسین این علوم و آثار باشد[...]» (مکارم الاثار، مخطوط).
3. حاج حسین عمادزاده اصفهانی(تاریخ رجال اسلام و شیعه):«شیخ محمود مفید از اساتید معقول مدرسة صدر و از محققین حکماست[...] قدرت بیان و حافظة ایشان مخصوصاً در فلسفه و حکمت قابل توجه است. او فقیه حکیم و حکیم فقیه است، در نهایت زهد و تقوی و متانت و خالی از هرگونه شائبه و حب جاه و ریاست طلبی است. نگارنده قسمت اعظم اسفار ملاصدرا را در خدمت ایشان خوانده و موقع درس از خارج مطالب را کاملاً بیان و اشکالات وارده و مشکلات و احتجاجات فلاسفه را بیان می کردند. سپس از روی عبارت قریب یک ورق و نیم در هر درسی مطابقت می نمودند و راستی که بهره می بردم و التذاذ می نمودم، کفایه تدریس می کردند و آن هم با همین قدرت بیان و تسلط بر مطالب، و معلوم بود که ایشان مطالب را هضم کرده و کاملاً بر اسرار و دقایق و نکات آن مطلع و مستحضر بودند».
4. حاج سید ضیاءالدین حسینی نجفی اصفهانی مشهور به علامه در متن اجازه ای که برای حاج آقا حسن امامی صادر کرده است، شیخ اجازه خود را چنین ستوده است: «شیخی و استادی الفقیه الاصولی المتکلم الموحد بتمام معنی الکلمه الذی بموته مات علم الحکمه باصفهان و کان یعظنا قبل التدریس بقدر زمن التدریس و فی صلاته کان یقف متصلاً بالجدار حتی لا یاتم به أحد وله قصص و حکایات و هو شیخنا الحاج الشیخ محمود المفید رحمه الله».
وفات: شیخ محمود مفید سرانجام در ساعت یک بعدازظهر روز جمعه11 شوال1382/ 17 اسفند1341ش به لقای پروردگارش نایل گردید. با درگذشت این حکیم فقیه و فیلسوف بی بدیل اصفهان یکپارچه ماتم و عزا شد و حدود 300هزار نفر از مردم و طلاب و روحانیون و بازاریان با آه و ناله و اندوه پیکر او را در روز شنبه12 شوال تشییع و در بقعة جد امجدش حکیم متأله بیدآبادی به خاک سپردند. نقل است که در سحرگاه فردای آن روز که پیکرش را به خاک سپردند، صدای او را به وضوح شنیدند که طبق معمول ایام حیاتش، با صوت زیبا، سوره یس را تلاوت می کرد. فرزندش مرتضی مفید در همان روز خاکسپاری پدر، قصیده ای در رثای او سرود که بر روی سنگ قبر شیخ حک شده است:
چشمة عرفان و حکمت منبع فقه و اصول/در ریاضی و نجوم و هیئت استاد فحول
فارغ از لذات دنیا، بی نیاز از ناز دهر/عاشق دیدار یار و مهر او کرده قبول
در کمال زهد و تقوی و بینش و حسن سلوک/داد پایان سوی حق نزدیکتر راه وصول
هادی و حامی شدندش تا ابد عمری چو بود/هادی شرع رسول و حامی آل بتول
کرد در سال هزار و سیصد و هشتاد و دو/ظهر جمعه یازده شوال بر جنت نزول
رفت در دار بقا تنها نه محمود مفید/ز آسمان علم و دانش کرد خورشیدی افول
17 اسفند1341ش
فضل الله اعتمادی متخلص به برنا نیز ماده تاریخ وفات علامه مفید را چنین سروده است:
برنا پی رحلتش به شمسی گفتا
لقمان زمان و عهد خود بود مفید
همچنین سید طه بهشتی مرثیه و ماده تاریخی برای فوت وی سروده که ماده تاریخ آن چنین است:
گفت بهشتی بزن هشت ز مصرع بگو
مقام محمود یافت بزهد و حکمت مفید

 

---

زندگی نامه مرحوم جهانگیر خان قشقایی

 

جهانگیر خان قشقایی

 

    حکیم متأله عارف، جهانگیر­خان  قشقایی فرزند محمدخان، از ایل قشقایی طایفه دره شوری تیره جانبازلو، از ساکنان وردشت سمیرم، در حدود سال 1243ق متولد شد.

 

    مادرش از خوانین منطقه سمیرم اصفهان و ساکن شهرستان دهاقان بوده است؛ و از این رو، گاهی اهل اصفهان او را دهاقانی می­نامند. وی از اوان کودکی عاشق تحصیل بود و کمتر با ایل همراهی ­می­کرد.پدرش که خود اهل کمال بود برای او معلم گرفت و به همین جهت، تحصیلات ابتدایی را در مولد خود فرا گرفت.

 

 سواد خواندن و نوشتن و مقدمات فارسی و عربی او همان اندازه بود که خان زادگان و کلانتران آن عهد تحصیل می­کردند؛ با این تفاوت که در اثر قریحه و علاقة ذاتی که به خواندن کتب نظم و نثر معمولی دهات و ایلات داشت، اطلاعات او بر اقرانش می­چربید و از جمله باسوادهای ممتاز طایفة خود محسوب می­گردید.

 

    سرانجام انگیزة تحصیلات او را به یکباره به اصفهان کوچ داد و زندگی ایلی، به علت استعداد ذاتی او به زندگی طلبگی تبدیل شد.

 

    حکیم قشقایی هنگامی که به کسوت طلبگی درآمد، چهل ساله بود و در عین حال، در دوران تحصیل معارف اسلامی و تدریس تا پایان عمر، ملبّس به لباس ایلی خود بود و همانند دیگر افراد ایل، کلاه و زلف داشت. او تنها به هنگام نماز همچون استادش، آقا محمد رضا قمشه­ای (ره) با شال کمر، عمامه­ای درست می­کرد و بر سر می نهاد و به همان نحو به نماز می­ایستاد.

 

    حکیم قشقایی تا آخر عمر در حجره می­زیست و در زاویه حجره به عشق معبود خویش دلخوش بود« از جهت معاش، از مال اولیه خودش، بر وجه اتم، بی­مماطله به او می­رسید». او از سهم امام و شهریه استفاده نمی کرد و از مال الاجاره زمینی که داشت، روزگار می­گذراند.

 

    میرزای عبرت می­گوید: « درایام جوانی به موسیقی شائق بود، چندی مشق تار کرده و از برای تکمیل آن فن به اصفهان آمده، از مدرسه صدر او را خوش آمده، همه روزه صبح و عصر می رفت آنجا. چنانکه از وی حکایت کنند، در هنگام رفتن به مدرسه، در دکان جنب مدرسه، درویشی وی را می­خواند و از وطن مألوف و حرفت و نسب او جویا می­شود. جهانگیر خان شرح حال خود را کماکان با درویش در میان می­گذارد. می­گفت: چون گفتار من به پایان رسید، درویش خیره در من نگریسته، گفت: گرفتم دراین فن، فارابی وقت شدی، مطربی بیش نخواهی بود. گفتم: نیکو گفتی و مرا از خواب غفلت بیدار کردی، هان بگو چه باید کرد که خیر دنیا و آخرت در آن باشد؟ گفت: چنین می­آید که تو را فضا و هوای این مدرسه پسند افتاده، در همین جا حجره گرفته، به تحصیل علم مشغول باش. گویند: جهانگیر خان می­گفت: من بدین مقام از همّت نفس آن درویش و یمن راهنمایی او رسیدم»

 

    جهانگیر­خان ابتدا در مدرسه الماسیه چهار­سوق مقصود، سپس در مدرسه جدّه بزرگ و دست آخر  در مدرسه صدر حجره طلبگی داشت. بیشتر دوران در مدرسه جدّه و ایام اشتهار استادی ومدّرسی او تا پایان عمر، در مدرسه صدر گذشته بود.

 

    عمده تحصیلاتش را در فقه و اصول نزد حاح شیخ محمد باقر مسجد شاهی (م: 1301ق) و میرزا محمد­ حسن نجفی( م: 1317ق)­ فرا­گرفت. سطوح، مخصوصاً تمام شرح لمعه و قوانین را نزد میرزا محمد حسن نجفی و خارج  را در محضر شیخ محمد باقر نجفی و حاج حسینعلی تویسرکانی خواند. فلسفه را نزد ملا اسماعیل درکوشکی( م: 1304ق) وفن طب و طبیعیات را نزد میرزا عبدالجواد حکیم خراسانی تحصیل کرد. سپس برای تکمیل فلسفه به تهران سفر کرد ­و ­نزد آقا محمد­رضا  قمشه­ای ­درس خواند. وی عمده حکمت مشایی و منطق، از قبیل شرح اشارات و شفای بوعلی را با شرح منظومه سبزواری در اصفهان خوانده و برای خواندن اسفار و شرح فصوص خدمت آقا محمد رضا قمشه­ای رسید.

 

    وی ریاضیات را نزد ملاحیدر صبّاغ لنجانی (م: 1288ق ) فراگرفت.

 

    وی بزرگترین استاد مدّرس فلسفه و کلام و فقه و اصول و حدیث بود، اما عمده تخصص و اشتهارش درحکمت و فلسفه الهی بود. طب و طبیعیات را نیز بخوبی می­دانست و تدریس می­کرد، چنانکه شاگردان این علمش، از قبیل میرزا ابوالقاسم طبیب احمد آبادی، درس او را بر استاد حاج میرزا محمد باقر حکیم باشی ترجیح می­دادند و مفید­تر می­دانستند، اما خود او به هیچ وجه دعوی طب و طبابت نداشت و در معالجات جز با نظر طبیب کار نمی کرد.               

 

    مرحوم جهانگیر خان روزهای تعطیل ریاضیات تدریس می­کرد و شاگردان زیادی داشت».

 

     حوزه درس رسمی وی در مسجد جارچی تشکیل می­شد و این کار را به رعایت جانب حکیم مدّرس معروف هم مدرسه­اش، مرحوم آخوند کاشی می­نمود که حوزة درس وی در ایوان مدرس خود مدرسه تشکیل می­شد. وی قبلاً در مدرسه جدة بزرگ بود که چون در صدد اصلاح، و به قول مخالفانش فضولی در آمد، اخراجش کردند و قبل از آن مدرسه، در جدّة کوچک حجره داشت که اولین حجرة او در اصفهان بود.

 

    جهانگیر خان در مدت سی چهل سال اقامت وتدریس متوالی در مدرسة صدر، شاگردان بسیار تربیت کرد. در فاصلة حدود نیم قرن که پایانش سال 1328ق سال وفات جهانگیر خان یا پنج سال بعد؛ یعنی­1333­ق وفات آخوند کاشی باشد، کمتر کسی است که در اصفهان تحصیل کرده و در خدمت این دو استاد بزرگ درس نخوانده باشد. بزرگترین شاگرد جانشین جهانگیر خان، استاد علّامه، آقا شیخ محمدحکیم خراسانی بود که بعد از وی مدت 28 سال تا پایان عمر در همان مدرسه، به تدریس فلسفه و تعلیم و تربیت طلاب با همان سبک و شیوة فاضلة خان اشتغال و علماً و عملاً به استاد خود تأسی داشت.

 

    حکیم قشقایی، اسفار، شفا، شرح منظومه، مکاسب، شرح کبیر و ریاضیات و اخلاق را تدریس می­نموده است و گفته­اند: در درس شرح منظومة وی قریب 130 نفر شرکت ­می­کردند.

 

    از مهمترین و شاخصترین شاگردان مرحوم خان می­توان از آیات عظام و حجج اسلام ذیل نام برد:

 

1-     میرزا محمد علی شاه آبادی

 

2-     سید حسن مشکان طبسی

 

3-     شیخ محمد حکیم خراسانی

 

4-     سیدصدرالدین کوپایی

 

5-     شیخ محمود مفید

 

6-     شیخ محمد حسین فاضل تونی

 

7-     سید محمد کاظم عصّار

 

8-     میرزا ابوالقاسم ناصر حکمت

 

9-     حاج آقا رحیم ارباب

 

10-  سید ابوالحسن مدیسه ای اصفهانی

 

11-  سید حسین طباطبائی بروجردی

 

12-  شیخ محمد جواد آدینه­ای

 

13-  آقا ضیا ء الدین عراقی

 

14-  آقا نجفی قوچانی

 

15-  سید محمد مقدس اصفهانی

 

16-  شیخ علی فقیه فریدنی

 

17-  حاج شیخ محمد­حسن عالم نجف آبادی

 

18-  ملا محمّد همامی

 

19-  میرزا محمد باقر امامی

 

20-  ملا فرج الله درّی

 

21-  میرزا محمد حسین مدرس کهنگی

 

    عظمت علمی حکیم قشقایی، از شاگردانی که در پرتو تربیت او کمال یافتند و خود هر یک مشعل­دار  علم و دانش و فقه و استوانه­های معارف اسلام گشتند، پدیدار است.

 

    « مرحوم خان علاوه بر مقام علمی و فلسفی،­ در متانت و وقار وانضباط اخلاقی و تقوا نمونه و تا آخر عمر در همان لباس عادی اولی خود باقی بوده و  فوق العاده مورد ارادت شاگردان وآشنایان بوده است.

 

    وی به تمام جهات و آداب شرعی متأدّب وبه فضایل اخلاقی آراسته بود. حاصل عمرش صرف تعلیم و تربیت طلاب گردید. شبانه روز چند درس فقه و اصول و فلسفه و کلام می­گفت. ایام تعطیل به درس حدیث و تفسیر و اخلاق می­پرداخت و مخصوصاً درس اخلاقش برای طلاب بسیار مفید بود.

 

    از جهت متانت، اخلاق و رعایت آداب معاشرت، حلم، تواضع، سنگینی و وقار، مسالمت، مهربانی و خوش­زبانی با عموم طبقات و ارباب مسالک بسیار عالی بود. هیچ کس در تمام عمر از وی حالت تندی و خشم ندید و یک سخن زشت و ناهنجار از زبانش نشنید. کسی را که از جاده دین و مذهب یا اخلاق خارج می­دید، به زبانی نرم با کمال دلسوزی و خیر خواهی دلالت و هدایت می­فرمود و اکثر دلالت­های او مؤثر می­افتاد. دردمندان اخلاقی و ­کسانی که به لغزش مذهبی و ­عقیده­ای و فکری افتاده بودند، پیش خان بدون ملاحظه و بیم، درد و عقیدة باطنی خود را اظهار می­کردند و ایشان را حکیمانه معالجه و راهنمایی می­فرمود. با ارباب مذاهب باطله بسیار مؤدّب و خیر خواهانه مباحثه و آنها را با دلیل و برهان به راه حق هدایت می کرد.

 

    به ورزش تیر اندازی و سوار کاری علاقه داشت ولیکن به شکار و هوی و هوسهای دیگر تیر نمی­انداخت و برای سلامتی خود همه روزه مقداری پیاده راه می­رفت و در اواخر عمر که بیرون رفتن از مدرسه برای وی مشکل بود اطراف مدرسه مدتی قدم می­زد.

 

    خان برای عموم طلاب از مدرسة صدر و مدارس دیگر، بهترین پدر مهربان و مربی کاردان بود.

 

    سالهای آخر عمرش به اصرار جمعی از خواص و علما و طلاب که می­خواستند نماز جماعت بی­غلّ و غش داشته باشند، با کراهت طبع، امامت جماعت مسجد قبلی مدرسة صدر را، خاصّه ماه رمضان قبول کرد ... موقع نماز دستمالی سفید دور سر می­بست. نماز جماعتش گرمترین جماعتها بود و خواص متدین عالم وعامی، حتی کسانی که خود ریاست روحانی و امامت داشتند، از محلات دور و نزدیک برای درک جماعتش بر یکدیگر سبقت می­جستند.

 

    مرحوم جهانگیر­خان، مانند افراد معمولی ایل قشقایی لباس می­پوشید و کلاه دو گوشه و گاهی کلاه پوستی بر سر می نهاد و تا آخر عمر لباس خود را تغییر نداد. عادت بر استعمال دخانیات نداشت.

 

    میرزا حسن خان جابری انصاری می­نویسد: طلاب را به آرامی و اخلاق نیک تهذیب می­فرمود­. اگر شارب مسکری یا فاعل منکری را شبانه گرفته به مدرسه آورده برای اجرای حدّ، آن مرحوم می­فرمود، حبسش کنند تا به هوش آید؛ بعد خود نیمه شب، رفته او را رها و از مدرسه بیرونش کرده و به اندرز حکیمانه به راه راستش آورده.

 

    آن چنان بزرگ منش [بود] و طبع بلند داشت که سلاطین و حکّام وقت، مانند ظلّ­السلطان مسعود میرزا نیز جرأت اظهار مساعدت مالی به او نمی­کردند و با آنکه از حیث معاش در عسرت بود، لیکن به سبب عفت و استغناء اغلب او را متموّل تصوّر می­نمودند.

 

    سید احمد دیوان بیگی شیرازی در مورد حکیم قشقایی می­نویسد:

 

    اما در جوانی گاهی چیزی می­گفته اند و حال به کلی تارک­اند. بعد از آن که مکرر خواستم که طالبم اسمی از شما در این اوراق برده شود، چند شعری که از زمان قدیم در خاطرشان مانده بود فرمودند و نوشته شد:

 

دوش عشقت برد آرام از دل و از چشم خواب/یاد رویت بود کــــارم تــــا برآمـد آفـــتاب
دل گرفت از مــدرسه، یــاران کجا کوی حبیب/ جان فسرد از وسوســـه، ساقی بده جام شراب
                           ********

 

شمیم ساحت چین باد صبحدم دارد/مگر گذار بر آن زلف خم به خم دارد
به روزگار همین شادیم بس است که دل/زعشق روی تو چون لاله داغ غم دارد

 

     وحید دستگردی، ادیب و شاعر معروف، مدیر مجله ارمغان، از شاگردان خان می­نویسد: در زمان مرحوم ندانستیم و نشنیدیم که ایشان شعر هم می­گویند. پس از وفات آن بزرگوار، از حکیم و فیلسوف معروف، مرحوم آقا شیخ محمد حکیم خراسانی شنیدیم که وی شعر می­گفته و غزلی از ایشان خواندند.

 

میرزا حسن خان جابری انصاری از شاگردان آن مرحوم، در کتاب تاریخ اصفهان می­نویسد: « در مدرسه صدر خدمت آن بزرگ نهج البلاغه  می­خواندم. شرحی بر آن کتاب مستطاب می­نوشت ».

 

به لحاظ سیاسی خاندان جهانگیر خان میانه چندان خوشی با سلاطین قاجار نداشتند. ریشه این کدورت سیاسی به ابتدای حکومت قاجار و دوره سلطنت آقا محمد خان می­رسید. بنا به نوشته استاد همایی: پدرانش در طایفه دره شوری قشقایی سمت ریاست وکلانتری و ایلخانی­گری داشتند و سلاطین زندیه، بخصوص لطفعلی خان زند را حمایت می­کردند. به همین جهت، آقا محمد خان قاجار پس از پایان کار سلسله زندیه، به سرکوبی و انتقام از خاندان قشقایی نیز پرداخت و منصب ریاست و متملّکات موروثی ایلی را از آنها گرفت و آنها را به دو سه فرسخی قمیشه در قریه دهاقان کوچ داد.

 

    فتحعلی شاه هم به پیروی از روش آقا محمد خان، با این خانواده برخورد خوشی ننموده، اما بعد از وی سخت گیری نسبت به این طایفه کمتر شد و آنها توانستند عادت ییلاق و قشلاق را دوباره از سرگیرند .

 

    جناب می­نویسد: « درانقلابات اخیر ایران که جماعتی از علما متابعت حاج شیخ فضل الله نوری و محافظت اصول قدیمیه بر ضد مشروطیت و مجلس دارالشوری، اقدامات و هیجانات داشتند، جهانگیر خان فقط در ذکر معایب مشروطیت اطاله سخن می­نمود. »

 

    چنانکه به نقل شاگرد فرزانه­اش، حاج آقا رحیم ارباب، وی مشروطیت را از اصالت مبرّا می­دانست و آن را تا حدودی زاییده دسایس استعمارگران فرنگ خوانده، می­گفت: « ­اگر چه توده مردم به مشروطه دل بسته­اند و جانها با­خته­اند، ولی این حوادث ریشه در استبداد دارد؛ شاید هم می­خواهند دین مردم را بدزدند» سرانجام جهانگیر خان در پایان عمر دچار بیماری کبد شد و خود می­دانست که بهبودی پیدا نمی­کند و به میرزا مسیح خان طبیب نیز که به عیادت او آمده بود، گفت: «هر چه تو می­دانی من هم می­دانم، من خوب شدنی نیستم. » حتی آورده­اند که دکتر شافتر، مسؤول بیمارستان انگلیسی­ها در آن زمان هم برای او داروهایی تجویز کرده بود که خان از استعمال آنها خودداری کرد. وی سرانجام در شب 13 رمضان 1328ق در اصفهان در سن 85 سالگی دعوت حق را لبیک گفت و به سوی محبوب شتافت.

 

    فردای همان شب با تشییع با شکوه که همه علما و مردم این دیار در آن شرکت داشتند « و با آن که ماه صیام بود، تمام دکانین شهر بسته شد، عماری او را به سر دست با ازدحام غریبی به تخت فولاد بردند» و اقامه نماز میت توسط آیت الله شیخ محمدتقی آقا نجفی انجام و در تکیه سید محمد ترک دفن گردید.

 

    شعرا ماده تاریخ­های زیادی برای او گفته­اند. میرزا حسن خان انصاری که خود از شاگردان آن مرحوم بود، چنین گفته:

 

« جهانگیر خان نزد خدای جهان شد».

 

 

 

 

 

یادی از جهانگیرخان قشقایی

یادی از جهانگیرخان قشقایی باورتان می شود ؛ خان یک ایل باشی ، صاحب قدرت و مکنت و پول و زمین و خدم و حشم . چهل سال هم از عمرت گذشته باشد . اما به یکباره همه را رها کنی و به بشوی یک طلبه ساده حوزه علمیه . اما جهانگیرخان این انتخاب بزرگ را کرد . از آن روز که در اصفهان به طور اتفاقی استاد سخن، همای شیرازی را دید انگار گمشده اش را بعد از ۴۰ سال یافته بود . آری استاد شیرازی که سخن گفت گویا نسیم فیض الهی بود که وزیدن گرفت و خفته را از خواب شیرین برانگیخت . چه گفتند و چه شنیدند را نمی دانیم اما جهانگیرخان از آن روز ترک دیار کرد و یکسره همت بر تحصیل علم و تهذیب اخلاق کرد و شد آنچه لایقش بود . زود استاد شد و خوب . آیت الله بروجردی ، آیت الله شاه آّبادی ، مرحوم نخودکی ، حاج آقا رحیم ارباب شاگردهای درس فلسفه او بودند. او تا آخر عمر لباس ساده ایلیاتیش را عوض نکرد . برخورد ایشان با کسی که دچار کار زشت و منکری شده بود بسیار رئوفانه بود به طوری که وقتی فردی شارب الخمر را به مدرسه صدر اصفهان آورده بودند ، ایشان بعد از هشیاری وی او را اندرز حکیمانه داده ، به موعظه اش پرداختند و او را به راه راست هدایت کردند . خانه اش همان مدرسه صدر بود و با این مدرسه انسی داشت . می گفت: «آیا خدا جایی بهتر از مدرسه صدر هم آفریده است ؟ » وقتی هم که رحلت کرد دوست و رفیق دیرینه اش آخوند کاشی در گوشه ای از حیاط مدرسه صدر نشسته بود و آه می کشید و ناله می کرد و می گفت : کمرم شکست .

کم کردن اثرات ملاقات با حاکم جابر حاج آقا رحیم ارب

کم کردن اثرات ملاقات با حاکم جابر حاج آقا رحیم ارباب (ره) می‌فرمودند: آقای جهانگیرخان مایل نبود ارتباط یا ملاقاتی داشته باشد با شاهزاده‌های قاجار حاکم بر اصفهان و یا امثال ذلک ولی آنها در صدد بودند بروند دیدار خان، لکن جهانگیرخان کراهت داشت برود بازدید، با توجه به چند مرتبه دیدار آنها، خان نیز یکی دو مرتبه رفته بود بازدید اما وقتی برمی‌گشت به مدرسة صدر، مستقیم می‌رفت در حجرة آخوند کاشی و هدفش این بود که یک مقداری که در بازدید حکام قاجار وقت صرف شده بود با رفتن به حجرة آخوند و بودن در جوار وی جبران اثرات منفی آن بازدید باشد.

جهانگیر خان قشقایی و موسیقی

جهانگیر خان قشقایی و موسیقی مرحوم مدرس به نقل از استادش شیخ محمود مفید «ره» نقل می‌فرمود که : جهانگیر خان با چند نفر از تلامذه‌اش وارد قیصریه شدند. در آنجا در یکی از حجرات سر و صدای ساز و آواز به گوششان خورد . یکی از شاگردان ایشان گفت: حضرت آقا ببینید!!؟ اجازه بدهید من الان می‌روم واینها را به هم می‌زنم. خان فرمود: قدری تأمل کنید: این طریق امر به معروف و نهی از منکر نیست. شما الان اگر بروید و این کار را بکنید اینها اتباع ظل السلطانند و بالاخره فردا مؤاخذه می‌کنند. و اسباب توهین به اهل علم می‌شوند و ممکن است شما را تحت فشار و ناراحتی قرار بدهند. حالا بیائید همراه من که طریقه امر به معروف و نهی از منکر را نشانتان بدهم. آنگاه خان با شاگردانش به داخل آن حجره رفته و پرده را عقب زده و فرمود: آقایان سلامٌ علیکم! میهمان می‌خواهید؟ چند نفر از افراد داخل حجره دست پاچه شدند و رنگ از رخسارشان پرید و نگران شدند. خان فرمود: نه من نیامده‌ام مزاحم شما بشوم... حالا طلبه‌ها و شاگردان خان هم همین طور مات و مبهوت ایستاده‌اند و تماشا می‌کنند. جهانگیر خان به افراد مذکور گفت: خوب آقایان داشتند فلان دستگاه موسیقی را می‌زدند، بزنید ببینم! آنها هم شروع کردند به نواختن. جهانگیر خان شروع کرد به ایراد گرفتن و اینکه شما این دستگاه را دارید اشتباه می‌زنید. رو به آن دیگری کرد و فرمود شما بزن ببینم و همین طور یک یک همه افراد داخل حجره آن دستگاه را زدند و خان هم یک یک ایرادشان را گفت. اهل حجره و آقایان طلاب همه مات و مبهوت گشتند و از مهارت و استادی خان در موسیقی شگفت زده شدند. آنگاه جناب خان رو به همه آنها کرد و فرمود: آقایان من هم مثل شما یک وقتی با این آلات سروکار داشتم و چنگی می‌نواختم و نسبت به همه انواع دستگاههای موسیقی مسلط بودم. اما در نهایت به این نتیجه رسیدم که عمر خود را تلف کرده‌ام. آیا حیف این عمر نیست که آدم، خود را صرف این هرزه‌گی‌ها و امور لغو و بیهوده نماید و شروع کرد به خواندن آیه و حدیث و آنقدر گفت و گفت تا این که مجلس طرب و ساز و آواز، مبدل به مجلس توبه شد و همه سخت گریستند. آنگاه افراد داخل حجره، شیشه‌های شراب را شکستند و اساس ضرب و ساز و آواز را نیز درهم ریختند و مجلس، یک مجلس روحانی گشت. آنگاه جهانگیرخان در حقشان دعا کرد و فرمود: خدای شما را به توبه‌ای که کردید، بخشید و خدا ان شاء الله شما را موفق و مؤید گرداند. همانگونه که من هم از گذشتة خود توبه کردم و به حمد الله مؤفق گشتم.

مقام علمی و معنوی

مقام علمی و معنوی گویند: کارش (کار جهانگیرخان) به جایی رسید که ظل السلطان حاکم مقتدر اصفهان، خواست به دیدارش برود، به او اجازه نداد. لذا یک روز بدون اطلاع قبلی به مدرسه رفته وارد اتاق می‌شود و می‌گوید جناب جهانگیرخان ! اگر سابق می‌خواستید مرا ببینید، چند ماه طول می‌کشید، اما امروز من باید از شما وقت بگیرم و این به خاطر مقام ارجمند علمی شماست.

امر به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر جمعی از اصحاب خان از جمله ملا محمّد علی خوانساری از ملازمان خدمتش که در مجلسی حاضر بوده است حکایت کردند: یکی از مریدان مقدّس خان همسایه‌یی ساز زن داشت که تعلیم ساز می‌کرد و اکثر صدای تار و کمانچه و سنتور از خانة او بلند بود. چون با دستگاه ظلّ السّلطان و شاهزادگان و بزرگان وقت ارتباط داشت احدی از ملاها و متشرّعین محل جرأت نهی و ممانعت او را نداشتند. بنده فراموش کرده‌ام گویا اسم این شخص را (نوّاب سنتوری) می‌گفتند؟ در یکی از ایام که خان به منزل آن مرد رفته بود هنگامة مشق و تعلیم تار بیش از همه روز آوازه داشت. مرد مقدّس به تصور اینکه خان به علت حرام بودن موسیقی از شنیدن این صدا رنج می‌برد، سخت به قلق و اضطراب افتاد و چاره نمی‌دانست! خان چون ناراحتی او را دید ابتدا از در مسئلة فقهی درآمد: بر فرض که استماع غنا حرام باشد. سماعش حرمت شرعی ندارد یعنی اگر به عمد و اختیار گوش ندهی و آواز تغنّی بدون قصد از جایی بگوش شما برسد حرام نیست، وانگهی موضوع غنا و حدود حرمت و اباحة آن از معضلات فقهی است و هر آوازی را غناء و هر تغنّی را حرام نمی‌توان دانست! مقداری از این مسائل گفته شد باز آثار ناراحتی از وجنات آن مرد هویدا بود. در این موقع خان به او گفت برو در خانة این ساز زن را آهسته بزن و به وی بگو فلان سیم تار را سست بسته‌یی و فلان پرده‌اش ناساز است. استاد سازنده که این سخن را از همسایة خشک مقدّس شنید بی‌اندازه تعجّب کرد و گفت خواهش دارم اندکی صبر کنی تا تار خود را وارسی کنم. در مراجعت تعجبش بیشتر بود که دانست ایرادی بسیار بجا بر وی گرفته است. با تواضع و التماسی که مخصوص طالبان کمال است پرسید این مایه مهارت و استادی از کجاست که این نوع خرده‌گیری و دقیقه سنجی را جز از بزرگترین اساتید فنّ انتظار نتوان داشت! مرد مقدّس گفت من خود از این هنر سر رشته ندارم، مهمانی در منزل من است که این پیغام را داد. استاد نوازنده فوراً به خانه برگشته سر و صدا را خاموش و به شاگردان سفارش کرد که هان پنجه به مضراب نبرید که بزرگترین استادان فنّ امروز در همسایگی ماست. بیش از این آبروی ما ریخته نشود، و خود لباس بر تن مرتب ساخته با ادب پیش آمد و اجازة شرفیابی خواست، بخیال اینکه واقعاً یکی از تار زنهای درجه اول دنیا را خواهد دید. به محض اینکه چشمش به جهان دانش و اخلاق جهانگیرخان افتاد که از پیش هم او را دیده بود و به قیاس سایر پیشوایان علمی و مذهبی پیش خود تصوّر کرده بود، پیش وی به دو زانوی ادب نشسته سر در قدمش نهاد و به توبه و استغفار درآمد که اگر پیشوا و راهنمای مذهب تو باشی من بندة مطیع فرمانبردارم. «رای آنچه تو اندیشی حکم آنچه تو فرمایی» راه ارتزاق من از این هنر است، اگر دستور بفرمایید به ترک این عمل خواهم گفت هر چند کار به گدایی بکشد. خان او را با تفقّد و دلداری چنان راهنمایی کرد که نه او بزحمت گدایی افتاد و نه همسایگان دیگر از دست وی بزحمت و عذاب بودند.

جهانگیرخان و نشان دادن نقش استعمار

جهانگیرخان و نشان دادن نقش استعمار از جمله مطالبی که مرحوم آیت الله ارباب دربارة استادش حکیم متأله جهانگیرخان قشقایی فرموده بودند این است که : پس از اعلام مشروطیت، در جلسة علمای اصفهان مخصوصاً روحانیون مسجد شاهی، جهانگیرخان مشروطه را از اصالت مبرا دانست و آن را تا حدودی زائیده دسایس استعمارگران فرنگ خواند. تا جایی که فرمود: اگر چه توده مردم به مشروطه دل بسته‌اند و جانها باخته‌اند ولی این شرط ریشه در استبداد دارد شاید هم می‌خواهند دین مردم را بدزدند و سپس گفت آقا رحیم چنین نیست؟ من سکوت کردم . فرمود: آقا رحیم سکوت کن، سکوت اسلم است.

تولد دوباره

تولد دوباره یکی از مطالبی که آقای ارباب راجع به استادشان جهانگیرخان داشتند اینکه می‌فرمودند: مرحوم خان دو مرتبه بدنیا آمده بود به جهت اینکه تجربه داشت از دنیا و یک شخصی از عالمی پرسیده بود جهانگیرخان اعلم هستند یا فلان آقا، آن عالم گفته بود جهانگیرخان اعقل هستند

جهانگیرخان و ورزش

جهانگیرخان و ورزش وقتی از وی ظلّ السّلطان دعوت کرده به ملاحظة شیخوخت و مقام روحانیت الاغ برای او فرستاده بود. جهانگیرخان را خوش نیامد. پیغام داد تا بهترین اسبهای عربی را که مخصوص سوارکاران ممتاز است بفرستاد. درجة چابکی و شکوه اسب سواری او ظلّ السّلطان و زبده سواران درگاه او را به تعجّب و اعجاب انداخت. در مسافرتهای خارج شهر نیز عموماً اسبهای خوب سوار می‌شد و در راههای بیابانی با سوارکاران استاد همتازی می‌کرد. تیراندازی و نشان‌زنی را نیز تا آخر عمر فراموش نکرده بود و لیکن به شکار و هوی و هوسهای دیگر تیر نمی‌انداخت.

دقت در پرتاب

دقت در پرتاب مرحوم آقا شیخ محمّد [ حکیم خراسانی] می‌گفتند که گاهی یکی از حوزه‌های درس را در بام آفتاب روی مدرسه تشکیل می‌داد. کلاغها از درختان کاج چندان سروصدا می‌کردند که حواس پرتی ایجاد می‌کرد: خان همچنانکه بر سر جای خود نشسته ریگی میان دو انگشت دست چپ گرفته با سبّابة دست راست چنان به نشانه می‌زد که از صد بار یکی خطا نمی‌رفت.

جریان فوت محمّد جعفر دهاقانی

جریان فوت محمّد جعفر دهاقانی گوید: خان که فوت شد، اول خواستند در تکیه مادر شاهزاده دفن کنند ولی دور بود رفتیم اجازه گرفتیم در تکیه ترک دقت کردند. بیماری ایشان درد کبد بود. میرزا مسیح خان دکترش بود وقتی خان بیماریش شدید شد، من رفتم دنبال دکتر میرزا مسیح خان گفت: شما چه نسبتی دارید، گفتم: خادمش هستم، دکتر گفت: من نمی‌آیم. خان آدم کوچکی نیست. من برای عیادت می‌آیم آمدم جریان را برای خان گفتم، خان فهمید گفت: برو بگو برای عیادتم بیاید. آنگاه دکتر به خدمتش آمد. خان تبسم کرد و به او گفت هر چه تو می‌دانی من هم می‌دانم، من خوب شدنی نیستم، میرزا مسیح خان رفت دکتر شافتر را آورد. دکتر شافتر نسخه نوشت و دواها را از مریضخانه انگلیسیها تهیه کردیم ولی خان آنها را نخورد. سه چهار ساعت از شب گذشته بود که خان گفت رختخواب را رو به قبله کنید، سپس یک لیوان آب خوردن خواست. پس از نوشیدن آن به ذکر حق مشغول شد، و چند لحظه بعد خلاص شد. تمام علماء در همان شب حاضر شدند. جماعت انبوهی آمده بودند. صبح فردا تشییع جنازه به عمل آمد. آقا نجفی (گویا شیخ محمّد تقی نجفی) بر او نماز خواند.

الحق که حق رفاقت را به جا آوردی

الحق که حق رفاقت را به جا آوردی چنانکه نقل است جهانگیرخان زودتر از آخوند کاشی درگذشت. در این زمان آخوند کاشی به قدری مریض احوال بود که نمی‌توانست راه برود. اما وقتی جنازه‌ی مرحوم خان را داخل «مدرسه صدر» آوردند که بر او نماز بخوانند. آخوند کاشی بسیار بی‌تابی می‌نمود. ایشان به شاگردانش اشاره می‌کند که زیر بغل‌های او را بگیرند تا وی نیز چند قدمی به مشایعت جنازه‌ی دوست عزیزش برود. اما بیشتر از چند قدم نتوانست جلوتر برود. سه شب از ماجرا نگذشته بود که یکی از شاگردان حکیم جهانگیرخان، او را در خواب می‌بیند که به وی می‌گوید: از آخوند تشکّر کن که به مشایعت جنازه‌ی من آمد. زیرا در چند قدمی که آمدند اذکاری را دنبال جنازه‌ام گفت که این اذکار سبب شد من از برزخ نجات پیدا کنم. برو از او تشکّر کن و به او بگو : «الحق که حق رفاقت را بجا آوردی».

 

مجموعه احادیث تصویری حضرت فاطمه سلام الله علیها

مشخصات کتاب

سرشناسه:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان،1397

عنوان و نام پدیدآور:مجموعه احادیث تصویری حضرت فاطمه سلام الله علیها/ حدیث گراف.

مشخصات نشر دیجیتالی:اصفهان:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان، 1397.

مشخصات ظاهری:نرم افزار تلفن همراه ، رایانه

موضوع:حدیث - هنر- عکس - حضرت فاطمه سلام الله علیها

حدیث شماره :1

حضرت فاطمه علیهاالسلام درجواب امام حسن علیه السلام که پرسیده بود:

چرا برای همسایگان ودیگران دعا می کنی وبرای خوددعا نمی کنی؟فرمودند: اول همسایه، سپس خانه خود

علل الشرائع، ج 1،ص 183

 

0

ص: 1

حدیث شماره :2

دیگر آن خندۀ زیبا به لب مولا نیست

همه هستند ولی هیچ کسی زهرا نیست

قطرۀ اشک علی تا به ته چاه رسید

چاه فهمید که کسی همچو علی تنها نیست

شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها تسلیت باد

 

6

ص: 2

حدیث شماره :3

ما زنده به لطف و رحمت زهرائیم

مامور برای خدمت زهرائیم

روزی که تمام خلق حیران هستند

ما منتظر شفاعت زهرائیم

شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها تسلیت باد

 

7

ص: 3

حدیث شماره :4

حضرت فاطمه زهرا علیها السلام :

هر که عبادت خالصانه خود را به درگاه خدا فرا برد ، خداوند عزّ و جلّ بهترین کاری را که به صلاح اوست برایش فرو فرستد

میزان الحکمه، جلد 4، صفحه 49

 

10

ص: 4

حدیث شماره :5

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:

فاطمه عزیزترین فرد برای من است

میزان الحکمه، جلد1، صفحه314

 

11

ص: 5

حدیث شماره :6

حضرت فاطمه علیها السلام:

هر که عبادت خالصانه خود را به درگاه خدا فرا برد، خداوند عزّوجلّ بهترین کاری را که به صلاح اوست برایش فرو فرستد

میزان الحکمه جلد4 صفحه 49

 

33

ص: 6

حدیث شماره :7

حضرت فاطمه علیهاالسلام درجواب امام حسن علیه السلام که پرسیده بود:

چرا برای همسایگان ودیگران دعا می کنی وبرای خوددعا نمی کنی؟فرمودند: اول همسایه، سپس خانه خود

علل الشرائع، ج 1،ص 183

 

63

ص: 7

حدیث شماره :8

حضرت فاطمه علیهاالسلام :

از دنیای شما محبّت سه چیز در دل من نهاده شد : تلاوت قرآن، نگاه به چهره پیامبر خدا و انفاق در راه خدا

نهج الحیاه، ح 164

 

64

ص: 8

ص: 9

حدیث شماره :10

رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم شب بیست و سوم, به صورت افراد آب می پاشید تا آنها را خواب نگیرد و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها می فرمود: انسان محروم کسی است, که از خیر و فضیلت این شب محروم بماند.

بحار, ج 94, ص 10

 

046

ص: 10

336

ص: 11

حدیث شماره :12

امام صادق ( علیه السلام )

فاطمه را زهرا نامیدند، چون روزی سه بار در چشم علی علیه السلام می درخشید.

بحارالانوار، ج43، ص 16

 

534

ص: 12

حدیث شماره :13

محمد بحر بی پایان رحمت گوهرش زهرا

علی فلک نجات آفرینش لنگرش زهرا

رسول الله می نازد که دارد دختری چون او

کتاب الله می نازد که باشد کوثرش زهرا

میلاد حضرت فاطمه سلام الله علیها مبارک باد

 

535

ص: 13

حدیث شماره :14

بر عالمیان رحمت رحمن زهراست

در هر دو جهان سرور نِسوان زهراست

نوری که دهد شاخه طوبی از اوست

کوثر که خدا گفته به قرآن زهراست

ولادت حضرت فاطمه سلام الله علیها مبارک باد

 

537

ص: 14

حدیث شماره :15

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:

بی شک خداوند با خشم فاطمه علیها السلام به خشم می آید و با خشنودی او خشنود می شود.

الامالی، شیخ مفید، ص 94

ولادت حضرت فاطمه علیه السلام و روز مادر مبارک

 

540

ص: 15

حدیث شماره :16

امام زمان علیه السلام:

دختر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برای من الگوی نیکویی است. بحارالانوار، ج 53، ص 180

میلاد حضرت فاطمه سلام الله علیها و روز مادر و روز زن مبارک

 

541

ص: 16

حدیث شماره :17

بینِ زن ها، به خدا کُفْوْ نداری زهرا

از پر چادرِ خود، نور بِباری زهرا

شبِ میلادِ تو، توأم شده با اوّلِ سال

تو خودت، خالقِ این فصلِ بهاری زهرا

ولادت حضرت فاطمه زهرا س مبارک باد

 

542

ص: 17

حدیث شماره :18

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : هر کس فاطمه علیها السلام دخترم را دوست بدارد، در بهشت با من است، و هر کس با او دشمنی ورزد، در آتش[دوزخ] است.

بحارالانوار،ج 27،ص 116

میلاد حضرت فاطمه س مبارک

 

543

ص: 18

حدیث شماره :19

باز از چمن داور، یک غنچه نمایان شد

از یمن قدوم او عالم همه بستان شد

برخیز نما شادی، ایام سرور آمد

چون باز دری بر خلق از روضه ی رضوان شد

ولادت حضرت فاطمه سلام الله علیها مبارک باد

 

549

ص: 19

حدیث شماره :20

میلاد با سعادت حضرت فاطمه سلام الله علیها و روز زن مبارک

امام صادق علیه السلام فرمود:

هیچ عبادتی زودتر از رعایت حرمت پدر و مادر مسلمان به خاطر خدا انسان را به رضایت خدا نمی رساند.

بحار الانوار، ج74، ص77

 

550

ص: 20

حدیث شماره :21

جبریل به عرش نقش کوثر زده است

طوبی گل تسبیح به پیکر زده است

از خانه ی کوچک محمد امشب

خورشید زمین و آسمان سر زده است

میلاد حضرت فاطمه سلام الله علیها مبارک باد

 

552

ص: 21

حدیث شماره :22

در باغ نبوت از نهال توحید

هنگام سحر گلی شکوفا گردید

چون غنچه ی گل، خدیجه خندید چو دید

زهرا چو گُل محمدی می خندید

میلاد حضرت فاطمه س مبارک

 

 

554

ص: 22

حدیث شماره :23

میلاد فرخنده و با سعادت اسوه تمام عیار مکارم و قله رفیع فضائل

صدیقه کبری، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها

هفته ی بزرگداشت مقام زن و روز مادر

را به همه مادران و زنان سرزمینم تبریک و تهنیت میگویم

 

562

ص: 23

حدیث شماره :24

حضرت فاطمه علیه السلام خطاب به حضرت علی علیه السلام : مرا دفن نکن، مگر در شب و قبر مرا به هیچ کس اطلاع نده تا مخفی بماند. بحار، ج78، ص310

 

636

ص: 24

حدیث شماره :25

حضرت فاطمه علیه السلام خطاب به حضرت علی علیه السلام : برای من تابوتی تهیه کن که در موقع حمل جنازه، بدنم پیدا نباشد. بحارالانوار ج 43 ص 192

 

637

ص: 25

حدیث شماره :26

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : نام دخترم را فاطمه گذاشتم؛زیرا خدای عزوجل فاطمه علیها السلام و هر کس که او را دوست دارد...

 

639

ص: 26

حدیث شماره :27

امام رضا علیه السلام: ما حجت های خدا بر مردم هستیم و مادرمان فاطمه حجت خدا بر ماست. بهجه القلب المصطفی، ص1

 

640

ص: 27

حدیث شماره :28

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: خوشنودی و خشم فاطمه باعث خوشنودی و غضب خداست. اعلام الوری، ص149

 

641

ص: 28

حدیث شماره :29

شهادت دخت مکرم نبی اسلام ، حضرت فاطمه علیه السلام را به پیشگاه حضرت صاحب الزّمان و محبّین خاندان عصمت و طهارت تسلیت عرض می نماییم

 

642

ص: 29

حدیث شماره :30

امام صادق علیه السلام : هر کس به شناخت حقیقی فاطمه علیهاالسلام دست یابد، بی گمان شب قدر را درک کرده است. بحارالانوار، ج 23، ص654

 

644

ص: 30

حدیث شماره :31

حضرت فاطمه علیهاالسلام: از بخل و خسّت برحذر باش، زیرا...

 

645

ص: 31

حدیث شماره :32

حضرت فاطمه علیهاالسلام: امام همچون کعبه است که باید به سویش روند، نه آنکه او به سوی آنها بیاید. بحارالانوار، ج 36، ص354

 

646

ص: 32

حدیث شماره :33

دانلود بروشور بی نهایت ارزشمند 40 حدیث از حضرت فاطمه علیهاالسلام در لینک پایین

 

647

ص: 33

حدیث شماره :34

حضرت فاطمه علیها السّلام فرمودند:

همیشه در خدمت مادر و پای بند او باش، چون بهشت زیر پای مادران است و نتیجه آن نعمت های بهشتی خواهد بود.

کنزل العمّال، ج 16، ص 462

 

649

ص: 34

حدیث شماره :35

امشب دل سنگ کوچه ها می گرید

یک شهر خموش و بی صدا می گرید

تشییع جنازه غریب زهراست

تابوت به حال مرتضی می گرید

شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها تسلیت باد

 

650

ص: 35

حدیث شماره :36

سوزنده تر از داغ تو، داغی نَبُود

پژمرده تر از تو، گل به باغی نبود

روشنگر دل هایی و اما افسوس

بر گمشده قبر تو، چراغی نبود

شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها تسلیت باد

 

651

ص: 36

حدیث شماره :37

ای تاج سر عالم و آدم زهرا

از کودکی ام دل به تو دادم زهرا

آن روز که من هستم و تاریکی قبر

جان حسنت برس به دادم زهرا

شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها تسلیت باد.

 

652

ص: 37

حدیث شماره :38

حضرت فاطمه علیها السّلام فرمودند:

إنَّ شِیعتُنا مِنْ خِیارِ أهْلِ الْجَنَّهِ.

شیعیان ما بهترین اهل بهشت هستند.

لئالی الاخبار، ج5، ص163

 

653

ص: 38

حدیث شماره :39

تقدیر زمانه در تب و تاب شکست

نیلی شد و گونه های عناب شکست

وقتی که به روی لاله سیلی می خورد

شرمنده شد آفتاب، مهتاب شکست

شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها تسلیت باد

 

654

ص: 39

حدیث شماره :40

حضرت فاطمه سلام الله علیها:

آنچه برای زنان نیکوست این است که مردان نامحرم را نبینند، و نامحرمان نیزآنان را ننگرند.

بحارالانوار، 54/43

 

655

ص: 40

حدیث شماره :41

حضرت فاطمه سلام الله علیها:

همانا خوشبخت واقعی کسی است که علی را چه در زمان حیاتش و چه پس از وفاتش دوست بدارد.

بحارالانوار، 74/27

 

656

ص: 41

حدیث شماره :42

حضرت فاطمه سلام الله علیها:

اگر به آنچه شما را امر نمودیم عمل می کنی و آنچه شما را بر حذر داشته ایم دوری می کنی از شیعیان ما هستی وگرنه هرگز.

بحارالانوار، 156/65

 

657

ص: 42

حدیث شماره :43

حضرت فاطمه سلام الله علیها:

از بخل دوری کن، زیرا بخل درختی است در جهنم که شاخه هایش در دنیا می باشد و هر کس به آن شاخه ها بیاویزد، داخل در جهنم می شود.

دلائل المه/4

 

658

ص: 43

حدیث شماره :44

حضرت فاطمه سلام الله علیها:

خداوند، نیکی به پدر و مادر را سبب امان از خشم خود قرار داد.

بحارالانوار، 223/29

 

659

ص: 44

حدیث شماره :45

حضرت فاطمه سلام الله علیها:

خداوند، صبر را وسیله ی استحقاق و شایستگی پاداش قرار داد.

بحارالانوار، 223/29

 

660

ص: 45

حدیث شماره :46

حضرت فاطمه سلام الله علیها:

خداوند امر به معروف را برای حفظ مصالح عمومی جامعه قرار داد.

بحارالانوار، 223/29

 

661

ص: 46

حدیث شماره :47

حضرت فاطمه سلام الله علیها:

خداوند، رسیدگی به خویشان را برای طول عمر و باعث فزونی در خویشان قرار داد.

بحارالانوار، 223/29

 

662

ص: 47

حدیث شماره :48

حضرت فاطمه سلام الله علیها:

و ما وسیله ی ارتباط خدا با مخلوقاتیم.

دلائل الامامه/32

 

663

ص: 48

حدیث شماره :49

شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها تسلیت باد

ما زنده به لطف و رحمت زهرائیم

مامور برای خدمت زهرائیم

روزی که تمام خلق حیران هستند

ما منتظر شفاعت زهرائیم

 

750

ص: 49

حدیث شماره :50

حضرت فاطمه سلام الله علیها

خداوندا! از تو اعتقاد خالص و توحید را می خواهم، و این که در حالتِ خشم و رضا از تو بترسم و در حالت فقر و غنا اعتدال را رعایت کنم.

(بحارالانوار، ج 94، ص 225)

 

751

ص: 50

حدیث شماره :51

حضرت فاطمه سلام الله علیها :

از دنیای شما سه چیز در نظر من دوست داشتنی است: خواندن کتاب خدا، قرآن، نگاه به سیمای رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم، انفاق در راه خدا.

(وقائع الایّام، حدیث 295)

 

752

ص: 51

حدیث شماره :52

امام صادق علیه السلام:

حضرت فاطمه علیهاالسلام هر صبح شنبه به سوی قبور شهیدان می رفت و بر سر قبر حمزه می نشست و برای او از خدا طلب رحمت و آمرزش می کرد.

(التهذیب، ج1، ص 465)

 

753

ص: 52

حدیث شماره :53

ازفاطمه اکتفا به نامش نکنید

نشناخته توصیف مقامش نکنید

هر کس که در او محبت زهرا نیست

علامه اگر هست سلامش نکنید

شهادت مظلومانه حضرت زهرا سلام الله علیها تسلیت باد

 

754

ص: 53

حدیث شماره :54

امام باقر علیه السلام:

مهریّه حضرت فاطمه علیها السلام لباس کهنه و زرهی بود و فرش خانه او پوست میشی که آن را روی زمین می انداختند و بر آن می خوابیدند.

(کافی، ج 5، ص 378)

 

755

ص: 54

حدیث شماره :55

شهادت مظلومانه حضرت فاطمه سلام الله علیها تسلیت باد

حضرت زهرا سلام الله علیها

اوّل باید در فکر مشکلات و آسایش همسایه و نزدیکان و سپس در فکر خویشتن بود.

(بحارالا نوار: ج 43، ص 82)

 

757

ص: 55

حدیث شماره :56

سوزنده تر از داغ تو، داغی نَبُود

پژمرده تر از تو، گل به باغی نبود

روشنگر دل هایی و اما افسوس

بر گمشده قبر تو، چراغی نبود

شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها تسلیت باد

 

762

ص: 56

حدیث شماره :57

ای تاج سر عالم و آدم زهرا

از کودکی ام دل به تو دادم زهرا

آن روز که من هستم و تاریکی قبر

جان حسنت برس به دادم زهرا

شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها تسلیت باد

 

763

ص: 57

حدیث شماره :58

امام مهدی علیه السلام:

دختر رسول خدا (فاطمه) برای من سرمشقی نیکو است.

الغیبه، طوسی، ص 286

 

832

ص: 58

حدیث شماره :59

امام جواد علیه السلام:

هر کس قبر عمّه ام (حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام) را در قم زیارت کند، بهشت پاداش او است.

کامل الزیارات ، ص 53

 

011

ص: 59

حدیث شماره :60

امام صادق علیه السلام:

تسبیحات فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در هر روز پس از هر نماز نزد من محبوب تر از هزار رکعت نماز در هر روز است. (کافی، ج 3، ص 343)

 

مجموعه احادیث تصویری حضرت امام علی علیه السلام

مشخصات کتاب

سرشناسه:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان،1397

عنوان و نام پدیدآور:مجموعه احادیث تصویری حضرت امام علی علیه السلام/ حدیث گراف.

مشخصات نشر دیجیتالی:اصفهان:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان، 1397.

مشخصات ظاهری:نرم افزار تلفن همراه ، رایانه

موضوع:حدیث - هنر- عکس - امام علی علیه السلام

حدیث شماره :1

امام علی علیه السلام: حاضر جوابترین مردم کسی اسست که خشمگین نشود

أحضَرُ الناسِ جَوابا مَن لَم یَغضَبْ

غررالحکم حدیث 2950

 

ص: 1

حدیث شماره :2

امام علی علیه السلام :

سبب جدایی، ناسازگاری است

سَبَبُ الفُرقَهِ الاِختِلافُ

غررالحکم حدیث 5530

 

ص: 2

حدیث شماره :3

امام علی علیه السلام: در دوستی با دوستت، اندازه نگه دار، چه بسا که روزی دشمنت شود؛ و در دشمنی با دشمنت، از حدّش تجاوز مکن، چه بسا که روزی دوستت گردد

حکمت 268 نهج البلاغه

 

ص: 3

حدیث شماره :4

امام علی علیه السلام:

چه بسا نعمت داده شده ای که گرفتار عذاب شود وبسا گرفتاری که در گرفتاری ساخته شده وآزمایش گردد، پس ای کسی که ازاین گفتار بهرمند می شوی، بر شکرگزاری بیفزای، و...

 

ص: 4

حدیث شماره :5

امام علی علیه السلام: هر که در اموالْ انحصارطلبی کند، نابود می شود

مَن یَستَأثِر مِنَ الأَموالِ یَهلِک

تحف العقول صفحه 217

 

ص: 5

حدیث شماره :6

امام علی علیه السلام: در شگفتم از آدمیزاد،که آغازش نطفه ای است و فرجامش لاشه ای و در این میان انبار غائط است و با این همه تکبّر می ورزد!

میزان الحکمه جلد10 صفحه 23

 

ص: 6

حدیث شماره :7

امام علی علیه السلام: صبور باش؛ چرا که صبر، شیرین فرجام و خجسته انجام است

اِلزَمِ الصَّبرَ؛ فَإِنَّ الصَّبرَ حُلوُ العاقِبَهِ، مَیمونُ المَغَبَّهِ

غررالحکم حدیث 2377

 

0

ص: 7

حدیث شماره :8

امام علی علیه السلام: در شگفتم از کسی که به رحم فرا دست خود امید دارد، چگونه به فرو دست خود رحم نمی کند

غررالحکم حدیث 6255

 

1

ص: 8

حدیث شماره :9

امام علی علیه السلام:

مبادا از خود راضی باشی که در این صورت ناراضیانِ از تو زیاد می شوند

غررالحکم حدیث 2642

 

2

ص: 9

حدیث شماره :10

امام علی علیه السلام: درنگ در کارها، اوج خردمندی است و تندی، اوج حماقت است

التَّثَبُّتُ رَأسُ العَقلِ ، وَالحِدَّهُ رَأسُ الحُمقِ

کنزالفوائد ج1 ص199

 

4

ص: 10

حدیث شماره :11

امام علی علیه السلام: خوش ترین زندگی، در قناعت است

أطیَبُ العَیشِ القَناعَهُ

غررالحکم حدیث 2918

 

5

ص: 11

حدیث شماره :12

امام علی علیه السلام: با ایمان است که می توان تا اوج خوش بختی و نهایت شادمانی، بالا رفت

بِالإِیمانِ یُرتَقی إلی ذِروَهِ السَّعادَهِ ونِهایَهِ الحُبورِ

غررالحکم حدیث4323

 

7

ص: 12

حدیث شماره :13

امام علی علیه السلام: ملایمت و مهربانی با پیروان، از بزرگواری طبع است

الرِّفقُ بالأتباعِ مِن کَرَمِ الطِّباعِ

غررالحکم حدیث 1497

 

1

ص: 13

حدیث شماره :14

امام علی علیه السلام: خردمندترینِ مردمان، کسانی اند که بیشتر در عواقب کارها بیندیشند

أعقَلُ النّاسِ أنظَرُهُم فِی العَواقِبِ

غرر الحکم حدیث 3367

 

6

ص: 14

حدیث شماره :15

امام علی علیه السلام: هر که به ریخت و پاش فخر بفروشد، به تنگدستی خوار و کوچک گردد

مَنِ افتَخَرَ بِالتَّبذیرِ احتُقِرَ بِالإِفلاسِ

غررالحکم حدیث 9057

 

7

ص: 15

حدیث شماره :16

امام علی علیه السلام: بدترین مردم کسی است که خود را بهترین مردم پندارد

شَرُّ الناسِ مَن یَری أنّهُ خَیرُهُم

غرر الحکم حدیث 5701

 

8

ص: 16

حدیث شماره :17

امام علی علیه السلام: در حالی که در واقع، از کمترین مال برخوردار هستید ، در ظاهر، بهترین حال را از خود نشان دهید

بحارالأنوار ج 78 ص 8

 

9

ص: 17

حدیث شماره :18

امام علی علیه السلام: هرگاه از سختی کاری ترسیدی در برابر آن سرسختی نشان ده، رامت می شود

ذا خِفْتَ صُعوبَهَ أمْرٍ فاصْعُبْ لَهُ یَذِلَّ لکَ

غرر الحکم حدیث 4108

 

0

ص: 18

حدیث شماره :19

امام علی علیه السلام:

از کسی که تو را بی جهت مدح و ستایش می کند، پرهیز کن؛ زیرا زود باشد که بی جهت نیز [توسط او ]بی حرمت و آبرو شوی

میزان الحکمه جلد 10 صفحه 441

 

1

ص: 19

حدیث شماره :20

آرایش منظم برف روبی ناوگان اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان قزوین

امام علی علیه السلام: ادای حقوق برادران، برترین اعمال پرهیزگاران است

میزان الحکمه ج 1 ص93

 

2

ص: 20

حدیث شماره :21

امام علی علیه السلام: هرکس خود را درجایگاه های تهمت قراردهد، نبایدکسی راکه به او گمانِ بد می برد سرزنش کند

مَن وَضعَ نَفسَهُ مَواضِعَ التُّهمَهِ فلا یَلومَنَّ مَن أساءَ بهِ الظَّنَّ

 

4

ص: 21

حدیث شماره :22

امام علی علیه السلام: هیچ ستمگری را ندیدم همانند حسود که چنین به ستمدیده شبیه باشد؛

نفسْ نفس زنان، با دلی سرگشته و اندوهی پیوسته

تحف العقول، ص 216

 

8

ص: 22

حدیث شماره :23

امام علی علیه السلام: فرصت، چون ابر می گذرد. پس، فرصتهای کار خوب را غنیمت شمرید

الفُرصَهُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ ، فانتَهِزُوا فُرَصَ الخَیرِ

حکمت 21 نهج البلاغه

 

1

ص: 23

حدیث شماره :24

امام علی علیه السلام: هرگز به دوستی با کسی که او را خوب نشناخته ای، رغبت مکن

لا تَرغَبَنَّ فی مَوَدَّهِ مَن لَم تَکشِفْهُ

غرر الحکم حدیث 10167

 

3

ص: 24

حدیث شماره :25

یک هموطن: درکوهبنان نیازشدیدبه کانکس داریم. چادرها هم عایق خوبی ندارند وهم خطر استفاده ازوسایل گرمایشی درآن بسیارزیاد است

امام علی علیه السلام: بهترین فردکسی است که به مردم سود برساند. غررالحکم ح5001

 

5

ص: 25

حدیث شماره :26

امام علی علیه السلام: بزرگوار کسی است که بی دریغ احسان می کند

الکریمُ مَن بَذَلَ إحسانَهُ

میزان الحکمه جلد10 صفحه91

 

7

ص: 26

حدیث شماره :27

امام علی علیه السلام: لجبازی، خِرَد را به زنجیر کشد

اللَّجاجَهُ تَسُلُّ الرَّأیَ

نهج البلاغه حکمت 179

 

8

ص: 27

حدیث شماره :28

امام علی علیه السلام: هر که بدگمان باشد، بد باطن شود

مَن ساءَ ظَنُّهُ ساءَت طَوِیَّتُهُ

غرر الحکم حدیث 7792

 

9

ص: 28

حدیث شماره :29

امام علی علیه السلام: گران بهاترین چیزها از نظر پایه و اساس، و شیرین ترینِ آنها از نظر میوه، کارهای شایسته، ادب نیکو، و خردی است که به کار گرفته شود

دانش نامه عقاید اسلام ج1 ص246

 

1

ص: 29

حدیث شماره :30

امام علی علیه السلام: دنبال عیبهای مردم نباش؛ زیرا عیبهایی که در خودت هست _ اگر خردمند باشی _ مانع از آن می شود که از کسی عیب جویی کنی

غرر الحکم حدیث 10295

 

2

ص: 30

حدیث شماره :31

امام علی علیه السلام: استغفار، گناهان را پاک می کند

الاستِغفارُ یَمحُو الأوزارَ

غررالحکم حدیث 342

 

6

ص: 31

حدیث شماره :32

امام علی علیه السلام: کسی که برای کاری با تو دوستی می کند ، پس از تمام شدن آن به تو پشت می کند

مَن وادَّکَ لأمرٍ ولّی عندَ انقِضائِهِ

غرر الحکم حدیث 8552

 

8

ص: 32

حدیث شماره :33

امام علی علیه السلام: با اخلاق خوش است که زندگی خوش و خرّم می شود

بِحُسنِ الأخلاقِ یَطیبُ العَیشُ

غررالحکم حدیث 4263

 

0

ص: 33

حدیث شماره :34

امام علی علیه السلام: به آنچه فرمان می دهی، خود بیش از همه عمل کن

کُن آخَذَ النّاسِ بِما تَأمُرُ بِهِ

میزان الحکمه ج7 ص345

 

3

ص: 34

حدیث شماره :35

امام علی علیه السلام: ریشه صبر، داشتن یقین راستین به خداست

أصلُ الصَّبرِ حُسنُ الیَقینِ بِاللّهِ

غرر الحکم حدیث 3084

 

4

ص: 35

حدیث شماره :36

تصویر متناسب با صفحه گوشی همراه

امام علی علیه السلام: ریشه صبر، داشتن یقین راستین به خداست

غرر الحکم حدیث 3084

 

5

ص: 36

حدیث شماره :37

امام علی علیه السلام: آن که دور اندیش باشد، احتیاط کند

مَن أخَذَ بالحَزمِ اسْتَظْهَرَ

غررالحکم حدیث 7913

 

6

ص: 37

حدیث شماره :38

امام علی علیه السلام:

هر که بدون عاقبت اندیشی، در کارها فرو رود، خود را به بلاهای سختِ رسواکننده دچار کند

تحف العقول صفحه 93

 

7

ص: 38

حدیث شماره :39

امام علی علیه السلام: هرکه ازعیبهای پنهانی[مردم ]جستجو کند، خداونداو رااز دوستی دلها محروم گرداند

مَن تَتَبَّعَ خَفِیّاتِ العُیوبِ حَرَمَهُ اللّهُ مَوَدّاتِ القُلوبِ

غررالحکم ح8800

 

8

ص: 39

حدیث شماره :40

امام علی علیه السلام: عمل اندک که بر آن مداومت ورزی، از عمل بسیار که از آن خسته شوی امیدوار کننده تر است

قَلیلٌ تَدومُ عَلَیهِ، أرجی مِن کَثیرٍ مَملولٍ مِنهُ

نهج البلاغه حکمت 278

 

9

ص: 40

حدیث شماره :41

امام علی علیه السلام: دوراندیش، بر پایه خردمندی اش، برای هر پَستی ای، بازدارنده ای دارد

لِلحازِمِ مِن عَقلِهِ عَن کُلِّ دَنِیَّهٍ زاجِرٌ

غرر الحکم حدیث 7350

 

1

ص: 41

حدیث شماره :42

امام علی علیه السلام: گناه نکردن آسانتر از توبه کردن است

تَرْکُ الذَّنبِ أهْوَنُ مِن طَلبِ التَّوبهِ

میزان الحکمه ج2 ص136

 

3

ص: 42

حدیث شماره :43

امام علی علیه السلام: از همنشینی با دوست بد بپرهیز ، که دوست بد ، همنشین خود را به هلاکت می افکند و یار خود را به نابودی می کشاند

غرر الحکم حدیث 2599

 

5

ص: 43

حدیث شماره :44

امام علی علیه السلام: انسان شریف، به هر مقامی، هر چند بزرگ، برسد سرمست نمی شود؛ مانند کوهی که هیچ بادی آن را به لرزه در نمی آورد؛ اما فرومایه...

غرر الحکم حدیث 5197

 

8

ص: 44

حدیث شماره :45

امام علی علیه السلام: ستم کردن به ناتوان ، زشت ترین نوع ستم است

ظُلمُ الضَّعیفِ أفحَشُ الظُّلمِ

غررالحکم، حدیث 6054

 

9

ص: 45

حدیث شماره :46

امام علی علیه السلام :

با بی توجهی به امور پست، بر ارزش خود بیفزایید

عَظِّمُوا أقدارَکُم بِالتَّغافُلِ عَنِ الدَّنِیِّ مِنَ الاُْمُورِ

تحف العقول، ص 224

 

0

ص: 46

حدیث شماره :47

امام علی علیه السلام: بزرگوار کسی است که آبروی خویش را با داراییِ خود حفظ می کند

و فرومایه کسی است که داراییِ خویش را با آبرویش حفظ می نماید

میزان الحکمه ج10 ص92

 

2

ص: 47

حدیث شماره :48

الإمام علیّ علیه السلام :بِالفِکرِ تَنجَلی غَیاهِبُ الاُمورِ.

امام علی علیه السلام : با اندیشه ، زوایای پنهان کارها آشکار گردد.

غرر الحکم : حدیث 4322

 

3

ص: 48

حدیث شماره :49

امام علی علیه السلام: موفّق ترین کارها، کاری است که با رازداریِ کامل انجام شود

غرر الحکم حدیث 3284

 

4

ص: 49

حدیث شماره :50

امام علی علیه السلام: اموات خود را زیارت کنید؛ زیرا آنان از دیدار شما خوشحال می شوند...

 

0

ص: 50

حدیث شماره :51

امام علی علیه السلام :

فرصت را دریاب پیش از آنکه [با از دست رفتن] سبب اندوه شود

بادِرِ الفُرصَهَ قبلَ أن تکونَ غُصّهً

غرر الحکم حدیث 4362

 

3

ص: 51

حدیث شماره :52

امام علی علیه السلام: کتابها، بوستانهای دانشمندانند

الکُتُبُ بَساتِینُ العُلَماءِ

غرر الحکم، حدیث 991

 

6

ص: 52

حدیث شماره :53

امام علی علیه السلام: هرکس در دلش، درخت علاقه به انواع غذاها را بکارد، میوه ی انواع بیماری ها را از آن می چیند

غرر الحکم حدیث 9219

 

8

ص: 53

حدیث شماره :54

امام علی علیه السلام:

ترک شهوت ها، برترین عبادت و زیباترین عادت است

تَرکُ الشَّهَواتِ أفضَلُ عِبادَهٍ ، و أجمَلُ عادَهٍ

غررالحکم جلد1 صفحه 304

 

03

ص: 54

حدیث شماره :55

امام علی علیه السلام: خوردن گردو در گرمای شدید، حرارت را در بدن برمی انگیزد و زخم های تن را تحریک می کند؛ امّا خوردن آن در زمستان، کلیه ها را گرم می کند و سرما را می رانَد

 

07

ص: 55

حدیث شماره :56

هر کس توان خرید هندوانه ندارد مجانی ببرد

امام علی علیه السلام:

سخاوت، به اندازه مردانگی بستگی دارد

علی قَدرِ المُروءَهِ تکونُ السَّخاوَهُ

غرر الحکم، حدیث 6176

 

09

ص: 56

حدیث شماره :57

امام علی علیه السلام: خوراک را بادیگری بخورو بر این کار بخیل مباش،روزی هیچ کس راتو نمیدهی، امّا...

 

12

ص: 57

حدیث شماره :58

امام علی علیه السلام:

عبرت گیر، تا قانع شوی

اِعتَبِرْ تَقتَنِعْ

غرر الحکم حدیث 2252

 

13

ص: 58

حدیث شماره :59

امام علی علیه السلام: آن که کینه را کنار بگذارد ، قلب و ذهنش آرامش می یابد

مَنِ اطَّرَحَ الحِقدَ استَراحَ قَلبُهُ ولُبُّهُ

غرر الحکم، حدیث 8584

 

14

ص: 59

حدیث شماره :60

امام علی علیه السلام: قرآن را بیاموزید که نیکوترین گف_تار است، و در آن دانا و آگاه شوید که بهار دلهاست و از نور آن شفا بخواهید، که شفا بخش دلهاست...

جامع الاخبار والآثار، ج 1، ص 211

 

15

ص: 60

حدیث شماره :61

امام علی علیه السلام: خوش رویی، احسانی بی خرج و زحمت است

البِشرُ إسداءُ الصَّنیعَهِ بِغَیرِ مَؤونَهٍ

غررالحکم حدیث 1503

 

16

ص: 61

حدیث شماره :62

امام علی علیه السلام: هر کس از حدّ خود درگذرد، مردم او را سبک شمارند

مَن تَعَدّی حَدَّهُ أهانَهُ النّاسُ

غرر الحکم حدیث 8618

 

17

ص: 62

حدیث شماره :63

امام علی علیه السلام: ریشه سالم ماندن از لغزشها،

اندیشیدن پیش از عمل کردن است

و سنجیدن پیش از سخن گفتن است

غرر الحکم، حدیث 3098

 

18

ص: 63

حدیث شماره :64

امام علی علیه السلام:

آگاه باشید که بخشیدن نابه جای مال، ریخت و پاش و اسراف است. این کار، صاحب مال را در دنیا بالا می برد؛ امّا...

تحف العقول، صفحه 185

 

19

ص: 64

حدیث شماره :65

امام علی علیه السلام: چونان کسی مباش که...

مردم را سرزنش و عیبجویی می کند،

اما با نفس خویش مدارا می نماید

قسمتی از حکمت 150 نهج البلاغه

 

21

ص: 65

حدیث شماره :66

امام علی علیه السلام: آیا کسی هست که پیش از آن که عمرش به سر آید، از خواب غفلت خویش بیدار شود؟

أ لا مُستَیقِظٌ مِن غَفلَتِهِ قبلَ نَفادِ مُدَّتِهِ؟

غرر الحکم، حدیث 2752

 

23

ص: 66

حدیث شماره :67

امام علی علیه السلام: آنکه سیری اش افزون شود، سنگینی پرخوری بر او غلبه کند

مَن زادَ شِبَعُهُ کَظَّتهُ البِطنَهُ

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 420

 

27

ص: 67

حدیث شماره :68

امام علی علیه السلام: از سرزنش کردنهای مکرّر بپرهیز؛ زیرا این کار بر گناه [و خلافکاری] جری می کند و سرزنش را بی ارزش می سازد

غررالحکم، حدیث 3748

 

29

ص: 68

حدیث شماره :69

امام علی علیه السلام:

هرکه در طلب دنیا زیاده روی کند، فقیر از دنیا می رود

مَن أسرَفَ فی طَلَبِ الدُّنیا ماتَ فَقیرا

عیون الحکم والمواعظ، ص460

 

31

ص: 69

حدیث شماره :70

امام علی علیه السلام: قدرت، خردمند را به افراط کاری نمی کشاند

و ناتوانی او را از پای نمی نشاند

غرر الحکم، حدیث 1995

 

33

ص: 70

حدیث شماره :71

امام علی علیه السلام: ترحّم به ناتوانان، رحمت حق را فرود می آورد

رحمَهُ الضُعَفاءِ تَستَنزِلُ الرحمَهَ

غرر الحکم، حدیث 5415

 

34

ص: 71

حدیث شماره :72

امام علی علیه السلام :

برخورداری فریفته شدگان به دنیا، تو را نفریبد؛

زیرا آن برخورداری سایه ای گذراست

غرر الحکم، حدیث 10406

 

35

ص: 72

حدیث شماره :73

امام علی علیه السلام: نادان را جز در حال زیاده روی یا کوتاهی کردن نمی بینی

لا تَرَی الجاهِلَ إلاّ مُفرِطاً أو مُفَرِّطاً

حکمت 70 نهج البلاغه

 

36

ص: 73

حدیث شماره :74

امام علی علیه السلام:

هر کس در دادن پاسخ شتاب نماید، از دادن پاسخِ درست باز مانَد

مَن أسرَعَ فِی الجَوابِ لَم یُدرِکِ الجَوابَ

غرر الحکم حدیث 8640

 

41

ص: 74

حدیث شماره :75

امام علی علیه السلام:

هرکه اخلاقش بد باشد، روزی اش تنگ شود،

و هرکه خوش خوی باشد، روزی اش گشاده گردد

غرر الحکم، حدیث 8023 و 8024

 

45

ص: 75

حدیث شماره :76

امام علی علیه السلام : در غفلت آدمی همین بس که عمر خود را در راه چیزهایی که او را نجات نمی دهد هدر کند

کَفی بالرجُلِ غَفلَهً أن یُضَیِّعَ عُمُرَهُ فیما لا یُنجِیهِ 

غرر الحکم، حدیث7075

 

47

ص: 76

حدیث شماره :77

امام علی علیه السلام:

آن چه بیش از هر چیز نعمت را بیفزاید، شکر است

أبلَغُ ما تُستَمَدُّ بِهِ النِّعمَهُ الشُّکرُ

غرر الحکم، حدیث 3348

 

48

ص: 77

حدیث شماره :78

امام علی علیه السلام:

هر که آبروی خود را می خواهد، باید مجادله را رها کند

مَن ضَنَّ بعِرضِهِ فَلْیَدَعِ المِراءَ

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 505

 

49

ص: 78

حدیث شماره :79

امام علی علیه السلام:

هرکه از نصیحت سر پیچد، هلاک گردد

مَن خالَفَ النُّصحَ هَلَکَ

غررالحکم، حدیث7743

 

50

ص: 79

حدیث شماره :80

امام علی علیه السلام:

زیبایی زندگی در قناعت است

غررالحکم، حدیث 4749

 

53

ص: 80

حدیث شماره :81

امام علی علیه السلام:

زن، گُل است... پس در همه حال، با او مدارا کن، و با او به نیکی معاشرت نما، تا زندگیت با صفا شود

وسائل الشیعه، جلد 14، صفحه 12

 

54

ص: 81

حدیث شماره :82

امام علی علیه السلام: هر که بهترین خصلت او ادبش نباشد، کمترین حالت او تباهی است

مَن لم یَکُن أفضلَ خِلالِهِ أدبُهُ کانَ أهْوَنَ أحوالِهِ عَطَبُهُ

غررالحکم، حدیث 8980

 

55

ص: 82

حدیث شماره :83

امام علی علیه السلام: حسود به زبان لاف دوستی می زند و در عمل، مخفیانه دشمنی می ورزد؛ بنا بر این، او نام دوست را برخود دارد اما صفت دشمن را

غرر الحکم، حدیث 2105

 

58

ص: 83

حدیث شماره :84

امام علی علیه السلام: آنگاه که اشیاء با یکدیگر جفت شدند، تنبلی و ناتوانی با هم ازدواج کردند و از آنها فقر متولّد شد

میزان الحکمه جلد10 صفحه130

 

62

ص: 84

حدیث شماره :85

امام علی علیه السلام: هنگامی که چیزی را نوشتی، پیش از مُهر و امضا کردن، آن را مرور کن؛ زیرا بر خرد خویش، مُهر و امضا می زنی

غرر الحکم، حدیث 4167

 

64

ص: 85

حدیث شماره :86

امام علی علیه السلام: خشم را با سکوت درمان کنید

داوُوا الغَضَبَ بِالصَّمتِ

غرر الحکم، حدیث 5155

 

65

ص: 86

حدیث شماره :87

امام علی علیه السلام: درانجام کارخوب شتاب کنید، پیش ازآن که به سبب پرداختن به کاری دیگر ازآن بازمانید

بادِروا بعَملِ الخَیرِ قَبلَ أنْ تُشْغَلوا عَنه بغَیرِهِ

میزان الحکمه ج3ص559

 

67

ص: 87

حدیث شماره :88

امام علی علیه السلام: در دگرگونی های روزگار، گوهر مردان شناخته می شود

فی تَقَلُّبِ الأَحوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجالِ

حکمت 217 نهج البلاغه

 

68

ص: 88

حدیث شماره :89

امام علی علیه السلام: به کمال رساندن خوبی، نیکوتر از آغاز کردن آن است

إکمالُ المَعروفِ أحسَنُ مِنِ ابتِدائهِ

غرر الحکم ، حدیث 1899

 

72

ص: 89

حدیث شماره :90

امام علی علیه السلام: میوه خودپسندی و غرور، دشمنی و کینه توزی است

ثَمَرَهُ العُجبِ البَغضاءُ

میزان الحکمه جلد7 صفحه47

 

73

ص: 90

حدیث شماره :91

امام علی علیه السلام: در شگفتم از کسی که گمشده خود را می جوید، امّا خویشتن را گم کرده و آن را نمی جوید!

میزان الحکمه جلد7 صفحه 163

 

75

ص: 91

حدیث شماره :92

امام علی علیه السلام: کسی که تو را برای دارایی ات احترام کند، در هنگام نا داریت تو را خوار شمارَد

مَن أعظَمَکَ لإِکثارِکَ استَقَلَّکَ عِندَ إقلالِکَ

میزان الحکمه ج8 ص532

 

76

ص: 92

حدیث شماره :93

امام علی علیه السلام:

شما را به تقوای الهی و نظم در کارتان سفارش می کنم

اُوصیکُم بِتَقوَی اللّه ِ و نَظمِ أمرِکُم 

نهج البلاغه، نامه 47

 

78

ص: 93

حدیث شماره :94

امام علی علیه السلام : 

آن که بدون شایستگی بلندی یابد ، بدون جُرم ، فرو افتد

مَن رُفِعَ بِلا کِفایَهٍ وُضِعَ بِلا جِنایَهٍ 

غرر الحکم، حدیث 8613

 

79

ص: 94

حدیث شماره :95

امام علی علیه السلام:

مردم، به ادب درست، نیازمندترند، تا به طلا و نقره.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم، ص247

 

81

ص: 95

حدیث شماره :96

امام علی علیه السلام :

در خلوت کردن برای عبادت خدا، گنجینه های پر سودی است

فی الانفِراد لِعِبادَهِ اللّهِ کُنوزُ الأرباحِ

میزان الحکمه جلد7 صفحه 375

 

82

ص: 96

حدیث شماره :97

امام علی علیه السلام: رسیدن به فریاد ستمدیده

و زدودن غم اندوهناک

از کفّاره های گناهان بزرگ است

نهج البلاغه، حکمت 24

 

85

ص: 97

حدیث شماره :98

امام علی علیه السلام: هیچ نعمت و زندگانی خرّمی از میان نرفت،

مگر به سبب گناهانی که انجام دادند؛

به راستی که خدای هرگز به بندگان ستم نمی ورزد

تحف العقول، صفحه 114

 

86

ص: 98

حدیث شماره :99

امام علی علیه السلام :

بهترین دانش، آن است که با عمل همراه شود

خَیرُ العِلمِ ما قارَنَهُ العَمَلُ

غرر الحکم، حدیث 4968

 

87

ص: 99

حدیث شماره :100

امام علی علیه السلام: حریص، همواره در رنج است

الحَریصُ تَعِبٌ

غررالحکم، حدیث3759

 

88

ص: 100

حدیث شماره :101

امام علی علیه السلام: گناه نکردن آسانتر از توبه کردن است

تَرْکُ الذَّنبِ أهْوَنُ مِن طَلبِ التَّوبهِ

میزان الحکمه جلد2 صفحه136

 

94

ص: 101

حدیث شماره :102

امام علی علیه السلام:

اندوه، نیمی از پیری است

الهَمُّ نِصفُ الهَرَمِ

تحف العقول، صفحه 214

 

96

ص: 102

حدیث شماره :103

امام علی علیه السلام:

سیری ناپذیری، خشم را زیاد می کند

الشَّرَهُ یُکثِرُ الغَضَبَ

غرر الحکم، حدیث 800

 

99

ص: 103

حدیث شماره :104

امام علی علیه السلام: بیچاره آدمیزاد!

اسیر گرسنگی،

زمین خورده سیری،

آماج گزندها،

و جانشین مُردگان است

غرر الحکم، حدیث 10096

 

00

ص: 104

حدیث شماره :105

امام علی علیه السلام: شتاب در کاری پیش از توانایی یافتن بر آن و سُستی و درنگ بعد از به دست آوردن فرصت، نشانه نابخردی است

حکمت 363 نهج البلاغه

 

01

ص: 105

حدیث شماره :106

امام علی علیه السلام: آنان که با بَدان همنشینی می کنند، از گزندهای بلا و گرفتاری در امان نیستند

غرر الحکم ، حدیث 10823

 

02

ص: 106

حدیث شماره :107

امام علی علیه السلام:

با تنهایی دمخورتر باش تا با همنشینان بد!

کُن بِالوَحدَهِ آنَسَ مِنکَ بِقُرَناءِ السَّوءِ

عیون الحکم والمواعظ، ص 391

 

04

ص: 107

حدیث شماره :108

امام علی علیه السلام: هرگاه به شخص بزرگوار مهربانی و محبّت شود نرم می شود، و هرگاه با فرومایه به نرمی و ملاطفت رفتار شود سخت می شود

میزان الحکمه جلد10 صفحه 90

 

06

ص: 108

حدیث شماره :109

امام علی علیه السلام: در شگفتم از آباد کننده سرای فانی و رها کننده سرای باقی!

عَجِبتُ لِعامِرِ دارِ الفَناءِ و تارِکِ دارِ البَقاءِ!

حکمت 126 نهج البلاغه

 

07

ص: 109

حدیث شماره :110

امام علی علیه السلام: کسی را که تقوا والامقامش ساخته، پست مشمارید و آن کس را که دنیا بالا برده است، بلندمرتبه مشمارید

نهج البلاغه، خطبه191

 

08

ص: 110

حدیث شماره :111

امام علی علیه السلام:

آفت شجاعت، فروگذاشتن دوراندیشی است

آفَهُ الشَّجاعَهِ إِضاعَهُ الحَزمِ

عیون الحکم، ص182

 

09

ص: 111

حدیث شماره :112

امام علی علیه السلام :

دنیا رفتنی و نابود شدنی است؛ اگر آن برای تو بماند تو برای آن نمی مانی

الدنیا مُنتَقِلَهٌ فانیهٌ، إن بَقِیَتْ لَکَ لَم تَبقَ لَها

میزان الحکمه ج4 ص135

 

10

ص: 112

حدیث شماره :113

امام علی علیه السلام : روی خوش داشتن، بهتر از ترش روی ایثارکننده است

عیون الحکم والمواعظ : ص 504 ح 9251

 

11

ص: 113

حدیث شماره :114

امام علی علیه السلام : حق به شخصیتها شناخته نمی شود ؛ خودِ حق را بشناس تا پیروان آن را بشناسی

میزان الحکمه جلد3 صفحه 156

 

12

ص: 114

حدیث شماره :115

امام علی علیه السلام : ثروت، خطای صاحبش را درست می نمایاند و درستی (حقانیّت) دشمن او را نادرست جلوه می دهد

غرر الحکم، حدیث 1806

 

14

ص: 115

حدیث شماره :116

امام علی علیه السلام : آیا شما در منازل همان کسانی نیستید که پیش از شما بودند و عمرشان درازتر و آثارشان پاینده تر... بود و سپس...

نهج البلاغه، خطبه 111

 

15

ص: 116

حدیث شماره :117

امام علی علیه السلام :

دورویی شخص ، ریشه در ذلّتی دارد که آن را در خود می یابد

نِفاقُ المَرءِ مِن ذُلٍّ یَجِدُهُ فی نَفسِهِ

غرر الحکم حدیث9988

 

19

ص: 117

حدیث شماره :118

امام علی علیه السلام: هر که عیب خود را ببیند، از پرداختن به به عیب دیگران، باز ایستد

نهج البلاغه، حکمت349

 

20

ص: 118

حدیث شماره :119

امام علی علیه السلام: کسی که متکبّر باشد، از نابودی در امان نیست

مَن کانَ مُتَکبِّرا لم یَعدِمِ التَّلَفَ

میزان الحکمه جلد10 صفحه 23

 

22

ص: 119

حدیث شماره :120

امام علی علیه السلام:

آنچه را نمی دانی مگو، که دربیان چیزهایی که می دانی ، متّهم[به دروغگویی] می شوی

لا تَقُل ما لا تَعلَمُ ؛ فَتُتَّهَمَ بِإِخبارِکَ بِما تَعلَمُ !

غرر الحکم ح10426

 

24

ص: 120

حدیث شماره :121

امام علی علیه السلام: موجب از بین رفتن شُکوه، دروغ است

فَسادُ البَهاءِ الکذبُ

میزان الحکمه جلد10 صفحه 72

 

25

ص: 121

حدیث شماره :122

امام علی علیه السلام: با اظهار دوستی، محبّتْ استوار می گردد

بِالتَّوَدُّدِ تَتَأَکَّدُ المَحَبَّهُ

غرر الحکم، حدیث 4341

 

26

ص: 122

حدیث شماره :123

امام علی علیه السلام: فروتنی رفعت می بخشد،تکبّر پست می گرداند

التَّواضُعُ یَرفَعُ ، التَّکبُّرُ یَضَعُ

میزان الحکمه جلد13 صفحه 223

 

28

ص: 123

حدیث شماره :124

امام علی علیه السلام:

اهل دنیا چون کاروانی باشندکه هنوز بارانداز نکرده، کاروانسالارشان بانگ برمی دارد که بار بندند و بروند

قسمتی از حکمت 415 نهج البلاغه

 

29

ص: 124

حدیث شماره :125

امام علی علیه السلام: هرکه بندگی دنیا کند و آن را بر آخرت برگزیند، فرجامش ناگوار باشد

مَن عَبَدَ الدّنیا و آثَرَها علَی الآخِرَهِ استَوخَمَ العاقِبَهَ

 

31

ص: 125

حدیث شماره :126

امام علی علیه السلام: از لغزش دیگران خوشحال مباش زیرا نمی دانی روزگار با تو چه خواهد کرد

غرر الحکم، صفحه 751

 

32

ص: 126

حدیث شماره :127

امام علی علیه السلام: گواراترین زندگی، ازآنِ کسی است که به آنچه خدا قسمت او کرده، راضی باشد

إنَّ أهنَأَ النّاسِ عَیشاً مَن کانَ بِما قَسَمَ اللَّهُ لَهُ راضِیاً

غرر الحکم ج 2 ص 491

 

33

ص: 127

حدیث شماره :128

امام علی علیه السلام: زکات زیبایی، عفّت است

زَکاهُ الجَمالِ العَفافُ

غرر الحکم، حدیث 5449

 

35

ص: 128

حدیث شماره :129

امام علی علیه السلام: زکاتِ قدرت، انصاف است

زَکاهُ القُدرَهِ الإنصافُ

غرر الحکم، حدیث 5448

 

38

ص: 129

حدیث شماره :130

امام علی علیه السلام: هرکه بد نیّت باشد، از رسیدن به آرزو محروم می ماند

مَن أساءَ النِّیَّهَ مُنِعَ الاُمنِیَّهَ

عیون الحکم والمواعظ، ص446

 

41

ص: 130

حدیث شماره :131

امام علی علیه السلام:

روشنایی دل از حلال خوری است

ضِیاءُ القَلبِ مِن أکلِ الحَلالِ

المواعظ العددیّه، صفحه 58

 

43

ص: 131

حدیث شماره :132

امام علی علیه السلام: تنگدستیِ انسان بزرگوار نیکوتر از توانگریِ فرد خسیس و فرومایه

فاقَهُ الکَریمِ أحسَنُ مِن غَناءِ اللَّئیمِ

غرر الحکم، حدیث 6586

 

44

ص: 132

حدیث شماره :133

امام علی علیه السلام: کسی که توبه را به فردا حواله دهد،از هجوم مرگ در معرض بزرگترین خطراست

مُسَوِّفُ نَفسِهِ بالتَّوبهِ، مِن هُجومِ الأجَلِ علی أعظَمِ الخَطَرِ

غررالحکم، حدیث 9876

 

45

ص: 133

حدیث شماره :134

امام علی علیه السلام: کلام خدا، داروی دل است

کَلامُ اللَّهِ دَواءُ القَلبِ

المواعظ العددیّه، صفحه 60

 

47

ص: 134

حدیث شماره :135

امام علی علیه السلام: خوشا به حال آن کس که عیب خودش، او را از پرداختن به عیبهای مردم باز دارد

طوبی لِمَن شَغَلَهُ عَیبُهُ عَن عُیوبِ النّاسِ

میزان الحکمه، ج 8، ص 320

 

48

ص: 135

حدیث شماره :136

امام علی علیه السلام:

آیا کسی هست که پیش از آن که عمرش به سر آید، از خواب غفلت خویش بیدار شود؟

أ لا مُستَیقِظٌ مِن غَفلَتِهِ قبلَ نَفادِ مُدَّتِهِ؟

میزان الحکمه، ج 8، ص 481

 

49

ص: 136

حدیث شماره :137

امام علی علیه السلام: بزرگوار کسی است که خود را بالاتر از این داند که برای نیکیهایش عوض نیکو انتظار داشته باشد

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 91

 

50

ص: 137

حدیث شماره :138

امام علی علیه السلام: هرگاه سرزنش کردی، جایی [برای بازگشت] باقی بگذار

إذا عاتَبتَ فَاستَبقِ

غرر الحکم، ح 3977

 

51

ص: 138

حدیث شماره :139

امام علی علیه السلام:

پرده غفلت،

با اندرزها کنار می رود

عیون الحکم والمواعظ صفحه 187

 

54

ص: 139

حدیث شماره :140

امام علی علیه السلام:

هر کس به امور بیهوده بپردازد،

امور سودمند را از دست بدهد

میزان الحکمه جلد10 صفحه283

 

55

ص: 140

حدیث شماره :141

امام علی علیه السلام:

بی رغبتی به دنیا بزرگترین آسایش است

الزّهدُ فی الدّنیا الرّاحهُ العظمی

غرر الحکم، ص 276، ح 6077

 

57

ص: 141

حدیث شماره :142

امام علی علیه السلام: دوست، دوست نخواهد بود مگر آن که برادرش را در سه حال نگه دارد: در سختی اش، در غیبت او و پس از مرگش

حکمت 134 نهج البلاغه

 

59

ص: 142

حدیث شماره :143

امام علی علیه السلام: کشورها با میهن دوستی آباد شده اند

عَمُرَتِ البُلدانُ بِحُبِّ الأوطانِ

میزان الحکمه، جلد 13، صفحه 236

 

60

ص: 143

حدیث شماره :144

امام علی علیه السلام: بدترین دشمن آدمی، خشم و شهوت اوست،

پس هر که آن دو را در اختیار بگیرد، مقامش بالا می رود و به هدفش برسد

میزان الحکمه، ج8، ص447

 

61

ص: 144

حدیث شماره :145

امام علی علیه السلام:

ناسیرابیِ مال سخت تر از ناسیرابیِ آب است

المواعظ العددیّه، صفحه 59

 

63

ص: 145

حدیث شماره :146

امام علی علیه السلام: در آغاز سردی هوا خود را از سرما حفظ کنید و در پایان آن از آن استقبال کنید؛ زیرا...

حکمت 128 نهج البلاغه

 

66

ص: 146

حدیث شماره :147

امام علی علیه السلام: از پرخوری بپرهیزید؛

چرا که موجب قساوت دل،

سستی در نماز

و تباهی بدن می شود

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 101

 

67

ص: 147

حدیث شماره :148

امام علی علیه السلام:

سلامت، توانایی

فرصت، جوانی

و شادابی ات را فراموش مکن تا با آن،

آخرت را به دست آوری...

امالی صدوق، صفحه 299

 

68

ص: 148

حدیث شماره :149

امام علی علیه السلام: بزرگوار، کینه توز نیست

لا یکونُ الکریمُ حَقودا

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 97

 

97

ص: 149

حدیث شماره :150

امام علی علیه السلام:

هرکس درمقابل ثروتمند به خاطر ثروتش تواضع کند، دو سوم دینش از بین برود

مَنْ أَتَی غَنِیّاً فَتَوَاضَعَ لَهُ لِغِنَاهُ ذَهَبَ ثُلُثَا دِینِهِ

نهج البلاغه، حکمت228

 

00

ص: 150

حدیث شماره :151

امام علی علیه السلام:

آگاه باشید خردمند، کسی است که با اندیشه درست، به استقبال آرای گوناگون رود و در عواقب بنگرد

میزان الحکمه، ج 9، ص 221

 

01

ص: 151

حدیث شماره :152

امام علی علیه السلام: چه بد گردنبندی است گردنبند گناه برای مؤمن

بِئْسَتِ الْقِلَادَهُ الذَّنْبُ لِلْمُؤْمِن

کافی، ج 8، ص 19

 

03

ص: 152

حدیث شماره :153

امام علی علیه السلام: آفتِ علما، ریاست طلبی است

آفهُ العُلَماءِ حُبُّ الرِّیاسَهِ

میزان الحکمه، جلد 9، صفحه 221

 

04

ص: 153

حدیث شماره :154

امام علی علیه السلام: روزها، دفتر مهلت شماست،

آن را از بهترین کارهایتان پر کنید

عیون الحکم و المواعظ، ص 208

 

05

ص: 154

حدیث شماره :155

امام علی علیه السلام: با عزم و اراده، به جنگ سستی بروید

ضادُّوا التَّوانِیَ بالعَزمِ

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 134

 

07

ص: 155

حدیث شماره :156

امام علی علیه السلام: شما و آرزوهای شما در این دنیا، میهمانانی موقّت هستید

إنَّکُم وما تَأمُلُونَ مِن هذِهِ الدُّنیا أثوِیاءُ مُؤَجَّلونَ

نهج البلاغه، خطبه 129

 

12

ص: 156

حدیث شماره :157

امام علی علیه السلام: برترین ادب، آن است که انسان در حدّ خود بایستد و از اندازه خویش فراتر نرود

عیون الحکم والمواعظ ، صفحه 122

 

14

ص: 157

حدیث شماره :158

امام علی علیه السلام: هرگاه پرسشی کردی، برای دانا شدن بپرس و به منظور درمانده کردن سؤال نکن

إذا سَألتَ فَاسأل تَفَقُّها و لا تَسألْ تَعَنُّتا

میزان الحکمه ج5 ص153

 

19

ص: 158

حدیث شماره :159

امام علی علیه السلام:

هرگاه پدری با نگاه خود فرزند خویش را مسرور کند، خداوند به او اجر آزاد کردن یک بنده را می دهد

روضه الواعظین، جلد 2، صفحه 369

 

20

ص: 159

حدیث شماره :160

امام علی علیه السلام :

از گذشته های دنیا برای باقیمانده ی آن عبرت آموز، زیرا پاره های دنیا شبیه یکدیگرند

اِعتَبِر بِما مَضی مِنَ الدُّنیا لِما بَقِیَ مِنها ؛ فَإِنَّ بَعضَها یُشبِهُ بَعضا

 

22

ص: 160

حدیث شماره :161

امام علی علیه السلام: بهترین خنده، لبخند است

خَیرُ الضِّحکِ التَّبَسُّمُ

میزان الحکمه، جلد 6، صفحه 406

 

23

ص: 161

حدیث شماره :162

امام علی علیه السلام: زندگی دنیا، کالایی بیش نیست و کالای دنیا، دیر فراهم می آید و اندک به کار می آید و زود از کف می رود

تنبیه الخواطر، جلد 2، صفحه 102

 

24

ص: 162

حدیث شماره :163

امام علی علیه السلام: با فرومایه کشمکش مکن که بر تو گستاخ می شود

لا تُلاحِ الدَّنیَّ فیَجتَرِئَ علَیکَ

میزان الحکمه جلد4 صفحه 148

 

26

ص: 163

حدیث شماره :164

امام علی علیه السلام: بسا کلمه ای که نعمتی را برباید، و عذابی را نزد تو آورد

فَرُبَّ کَلِمَه سَلَبَتْ نِعْمَهً وَجَلَبَتْ نِقْمَهً

قسمتی از حکمت 381 نهج البلاغه

 

27

ص: 164

حدیث شماره :165

امام علی علیه السلام: هر گاه خواسته تو تحقّق نیافت، از وضعیتی که داری، ناخشنود نباش

إذا لَم یَکُن ما تُریدُ فَلا تُبَل ما کُنتَ

حکمت 69 نهج البلاغه

 

28

ص: 165

حدیث شماره :166

امام علی علیه السلام:

نعمتی را به امید دست یافتن به بیشتر از آن به مخاطره میفکن

نهج البلاغه، قسمتی از نامه 31

 

29

ص: 166

حدیث شماره :167

امام علی علیه السلام:

زمین چه فراوان پیکرهای گرامی

و خوش آب و رنگی را خورده

که پرورده ی ناز و نعمت

و بزرگ شده شرف بودند

نهج البلاغه، قسمتی از خطبه 221

 

30

ص: 167

حدیث شماره :168

امام علی علیه السلام: آن که خوی نیک داشته باشد، دوستانش زیاد شوند و دلها به او انس و الفت گیرند

میزان الحکمه جلد3 صفحه 488

 

31

ص: 168

حدیث شماره :169

امام علی علیه السلام: پاداش آن که تو را شادمان کرد آن نیست که اندوهگینش سازی

نهج البلاغه، قسمتی از نامه 31

 

33

ص: 169

حدیث شماره :170

امام علی علیه السلام: همنشینِ بَدان، چون بر کشتی نِشسته ای است که اگر از غرق شدن هم نجات یابد، از ترس، بی نصیب نخواهد ماند

عیون الحکم و المواعظ صفحه487

 

34

ص: 170

حدیث شماره :171

امام علی علیه السلام: بهترین زندگی را کسی دارد، که مردم در زندگی او خوب زندگی کنند

إنَّ أحسَنَ النّاسِ عَیشا مَن حَسُنَ عَیشُ النّاسِ فی عَیشِهِ

میزان الحکمه، ج 8، ص 345

 

36

ص: 171

حدیث شماره :172

امام علی علیه السلام: بنده دیگری مباش، که خدا تو را آزاد آفرید

لا تَکُنْ عَبدَ غَیرِکَ و قَد جَعلَکَ اللّهُ حُرّا

تحف العقول، صفحه 77

 

37

ص: 172

حدیث شماره :173

امام علی علیه السلام:

در تنگی و سختی است که محبت راستین آشکار می شود

فی الضِّیقِ و الشِّدّهِ یَظهَرُ حُسْنُ المَوَدَّهِ

میزان الحکمه، جلد 2، صفحه 419

 

41

ص: 173

حدیث شماره :174

امام علی علیه السلام: هر که به ریخت و پاش افتخار کند با تهیدستی خُرد و خوار می شود

مَنِ افْتَخَر بالتَّبذیرِ احتُقِرَ بالإفْلاسِ

میزان الحکمه، جلد 1، صفحه 528

 

43

ص: 174

حدیث شماره :175

امام علی علیه السلام :

آنچه از مال تو از دست می رود و مایه پند و عبرتت می گردد [ در حقیقت ] از دست نرفته است

حکمت 196 نهج البلاغه

 

44

ص: 175

حدیث شماره :176

امام علی علیه السلام :

هر کس با کتاب ها آرام گیرد ، هیچ آرامشی را از دست نداده است

مَن تَسَلّی بِالکُتُبِ لَم تَفُتهُ سَلوَهٌ

غرر الحکم، ج 5، ص 233

 

45

ص: 176

حدیث شماره :177

امام علی علیه السلام: هر کس بهشت برین را به این دنیای گذرا بفروشد، بدبخت است و تجارتی زیانبار کرده است

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 151

 

46

ص: 177

حدیث شماره :178

امام علی علیه السلام: علّت بدبختی، دنیا دوستی است

سَبَبُ الشَّقاءِ حُبُّ الدُّنیا

میزان الحکمه، جلد 5، صفحه 605

 

48

ص: 178

حدیث شماره :179

امام علی علیه السلام: احمق ترین مردم کسی است که خود را خردمندترین مردم می داند

أحمَقُ النّاسِ مَن ظَنَّ أنّهُ أعْقَلُ النّاسِ

میزان الحکمه، جلد 3، صفحه 237

 

49

ص: 179

حدیث شماره :180

امام علی علیه السلام:

مومن از اندکِ خدا خشنودمی شود... و منافق از اندکِ خدا ناخشنود می شود و بسیارش هم او را خشنود نمی سازد!

تحف العقول، صفحه 212

 

52

ص: 180

حدیث شماره :181

امام علی علیه السلام:

چه دوستهای خائنی که داشته ای!

پس بنگر که با که دوستی می کنی!

دوست مورد علاقه ات را کسی انتخاب کن که...

میزان الحکمه، جلد 5، صفحه 571

 

53

ص: 181

حدیث شماره :182

امام علی علیه السلام: شتابگر فاش کننده[ ی اسرار] نباشید

لا تَکونوا عُجُلاً مَذاییعَ

کافی، جلد 2، صفحه 225

 

56

ص: 182

حدیث شماره :183

امام علی علیه السلام:

ظالمانه ترین روش آن است که از مردم انصاف بخواهی، اما خودت با آنان به انصاف رفتار نکنی!

میزان الحکمه، جلد 12، صفحه 227

 

57

ص: 183

حدیث شماره :184

امام علی علیه السلام: خوش بینی، اندوه را می کاهد و از افتادن در بند گناه می رهاند

حُسنُ الظَّنِّ یُخَفِّفُ الهَمَّ، و یُنجِی مِن تَقَلُّدِ الإثمِ

میزان الحکمه، جلد 6، صفحه 568

 

59

ص: 184

حدیث شماره :185

امام علی علیه السلام:

پایان لذتها، و برجای ماندن تلخی ها را به یاد آورید

أُذْکُرُوا انقِطاعَ اللَّذّاتِ وَبَقاءَ التَّبِعاتِ

حکمت 433 نهج البلاغه

 

60

ص: 185

حدیث شماره :186

امام علی علیه السلام: چون دیدی خداوند سبحان، با وجود آن که گناه می کنی، پیاپی به تو نعمت می دهد، این، برای غافلگیر کردن [و به دام انداختن ]توست

میزان الحکمه، ج 2، ص 54

 

61

ص: 186

حدیث شماره :187

امام علی علیه السلام: در عمل مؤمن یقین دیده می شود و در عمل منافق شک

إنَّ الْمُؤْمِنَ مَن یُری یَقینُهُ فی عَمَلِهِ، وَ الْمُنافِقُ مَن یُری شَکُّهُ فی عَمَلِهِ

غررالحکم، حدیث 3551

 

62

ص: 187

حدیث شماره :188

امام علی علیه السلام: دوستِ آدم نادان، در معرض گزند و نابودی است

صَدیقُ الجاهِلِ مَعرضٌ للعَطَبِ

میزان الحکمه، جلد 2 صفحه، 356

 

63

ص: 188

حدیث شماره :189

امام علی علیه السلام: زبان درنده ای است که اگر رها شود، گاز می گیرد

اللِّسانُ سَبُعٌ، إن خُلِّیَ عَنهُ عَقَرَ

حکمت 60 نهج البلاغه

 

64

ص: 189

حدیث شماره :190

امام علی علیه السلام: شنونده غیبت، مانند غیبت کننده است

السامِعُ لِلغِیبَهِ کالمُغتابِ

میزان الحکمه، جلد 8، صفحه 605

 

65

ص: 190

حدیث شماره :191

امام علی علیه السلام :

کجایند آنان که به دورترین خواست های دنیوی رسیدند؟!

أینَ الَّذینَ بَلَغوا مِنَ الدُّنیا أقاصِیَ الهِمَمِ؟!

عیون الحکم والمواعظ، ص 130

 

66

ص: 191

حدیث شماره :192

امام علی علیه السلام: آنچه از دنیا در کف توست پیش از تو صاحبی داشته، و پس از تو به کسان دیگر می رسد

قسمتی از حکمت 416 نهج البلاغه

 

67

ص: 192

حدیث شماره :193

امام علی علیه السلام :

اندیشه در سرانجام کارها، از مهلکه ها می رهاند

میزان الحکمه جلد9 صفحه 226

 

68

ص: 193

حدیث شماره :194

امام علی علیه السلام :

با بریدن پیوند خویشاوندی، خشم و انتقامها فرود می آید

حُلُولُ النِّقَمِ فی قَطیعَهِ الرَّحِمِ

میزان الحکمه جلد4 صفحه 408

 

69

ص: 194

حدیث شماره :195

امام علی علیه السلام: خشم را با سکوت درمان کنید

داوُوا الغَضَبَ بِالصَّمتِ

عیون الحکم والمواعظ ، ص 250

 

72

ص: 195

حدیث شماره :196

امام علی علیه السلام: ای مردم، خودتان ادب کردن خویش را برعهده گیرید، و نفس را از عادت های هلاکت بار بازگردانید

قسمتی از حکمت 359 نهج البلاغه

 

73

ص: 196

حدیث شماره :197

امام علی علیه السلام: عادتها را تغییر دهید، تا طاعات بر شما آسان شود

میزان الحکمه جلد8 صفحه 299

 

75

ص: 197

حدیث شماره :198

امام علی علیه السلام:

لغزش عالم مانند شکسته شدن کشتی است که سرنشینان خود را غرق می کند و خودش هم غرق می شود

میزان الحکمه، جلد8، صفحه99

 

76

ص: 198

حدیث شماره :199

امام علی علیه السلام: تا کی سراب آرزوها شما را می فریبد؟!

أینَ یَغُرُّکُم سَرابُ الآمالِ؟!

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 129

 

78

ص: 199

حدیث شماره :200

امام علی علیه السلام: هرکه به ما چنگ زند به ساحل نجات رسد و هر که رهایمان کند غرق شود

مَن تَمَسَّکَ بِنا لَحِقَ، مَن تَخَلَّفَ عَنّا غَرِقَ

تحف العقول ص 116

 

80

ص: 200

حدیث شماره :201

امام علی علیه السلام: دنیا برای هیچ نوشنده ای زلال نمی شود و به هیچ یاری وفا نمی کند

الدُّنیا لا تَصفو لِشارِبٍ، ولا تَفی لِصاحِبٍ

عیون الحکم والمواعظ ، ص 23

 

82

ص: 201

حدیث شماره :202

امام علی علیه السلام :

نیکوترین برطرف کننده اندوه ، تکیه بر تقدیر [الهی ]است

نِعمَ الطّارِدُ لِلهَمِّ الاِتِّکالُ عَلَی القَدَرِ

عیون الحکم والمواعظ ص 493

 

93

ص: 202

حدیث شماره :203

امام علی علیه السلام: با اکثریت [دین دار] جامعه همراه شوید ؛ زیرا دست خدا با جماعت است . از پراکندگی بپرهیزید که جدا شده از مردم، طعمه شیطان است...

 

94

ص: 203

حدیث شماره :204

امام علی علیه السلام:

نرسیدن خیرت[به دوستان]، به دوستی[آنان] با دیگران می انجامد

مَنعُ خَیرِکَ یَدعو إلی صُحبَهِ غَیرِکَ

غرر الحکم، حدیث 9783

 

95

ص: 204

حدیث شماره :205

امام علی علیه السلام: علمی که اصلاحت نکند، گمراهی است

عِلمٌ لا یُصلِحُکَ ضَلالٌ

میزان الحکمه جلد8 صفحه86

 

96

ص: 205

حدیث شماره :206

امام علی علیه السلام: ای مردم! در راه راست، به دلیل شمار اندک رهروان آن، احساس تنهایی نکنید؛ زیرا مردم بر سفره ای گرد آمده اند که سیری آن ، کوتاه مدّت و گرسنگی اش طولانی است

 

98

ص: 206

حدیث شماره :207

امام علی علیه السلام: رایزنی کنید تا اندیشه درست متولّد شود

میزان الحکمه جلد4 صفحه344

 

99

ص: 207

حدیث شماره :208

امام علی علیه السلام: بر نامُلایمات چشم فروبند وگرنه هیچگاه خشنود نباشی

نهج البلاغه، حکمت213

 

00

ص: 208

حدیث شماره :209

امام علی علیه السلام: هنگامی که شکم [حتّی] از حلال انباشته شود، دل از دیدن راه درست، کور می گردد!

دانش نامه عقاید اسلامی، جلد 2، صفحه 564

 

01

ص: 209

حدیث شماره :210

امام علی علیه السلام :

خردمندِ خوش گذران، از رُشد، باز می مانَد و اهل کوشش و تلاش، به رشد می رسند

عیون الحکم والمواعظ ، صفحه 406

 

02

ص: 210

حدیث شماره :211

امام علی علیه السلام: فضیلت شتاب به سوی نیکوکاری و احسان، از آنِ بزرگواران است!

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 94

 

03

ص: 211

حدیث شماره :212

امام علی علیه السلام: صبور باش؛ چرا که صبر، شیرین فرجام و خجسته انجام است

اِلزَمِ الصَّبرَ ؛ فَإِنَّ الصَّبرَ حُلوُ العاقِبَهِ ، مَیمونُ المَغَبَّهِ

غررالحکم، ج 2، ص 202

 

15

ص: 212

حدیث شماره :213

امام علی علیه السلام :

سخت ترین پشیمانی و بیشترین سرزنش دامنگیر کسی می شود که شتابکار و بی فکر است و وقتی کار از کار گذشت تازه به سر عقل می آید

میزان الحکمه ج12 ص 201

 

17

ص: 213

حدیث شماره :214

امام علی علیه السلام: آراستگی از اخلاق مؤمنان است

میزان الحکمه جلد2 صفحه 254

 

18

ص: 214

حدیث شماره :215

امام علی علیه السلام :

کسی که به زواید بپردازد، هدف مطلوب خود را از دست بدهد

مَنِ اشتَغلَ بالفُضولِ فاتَهُ مِن مُهِمِّهِ المَأمولُ

میزان الحکمه ج10 ص284

 

21

ص: 215

حدیث شماره :216

امام علی علیه السلام: هر که روحیه ای قانع داشته باشد، در عین تنگدستی عزیز است و هر که روحیه ای سیری ناپذیر داشته باشد، در عین توانگری ذلیل است

میزان الحکمه جلد7 صفحه367

 

22

ص: 216

حدیث شماره :217

امام علی علیه السلام: از دوستی با بخیل بپرهیز؛ زیرا زمانی که بیشترین نیاز را به او داری، از کمک به تو، باز می ایستد

قسمتی از حکمت 38 نهج البلاغه

 

23

ص: 217

حدیث شماره :218

امام علی علیه السلام: هرکه به اندازه کفاف بسنده کند، آسایش یابد و در منزلگاه آسودگی فرود آید

مَنِ اقتَصَرَ علی بُلغَهِ الکَفافِ فَقَدِ انتَظَمَ الراحَهَ، و تَبَوَّأ خَفضَ الدَّعَهِ

 

24

ص: 218

حدیث شماره :219

امام علی علیه السلام: بهترین سخن آن است که سود بخشد و بدان که خیری در دانشی که سود نبخشد نیست و از دانشی که درست آموخته نشده، سودی برده نمی شود

نهج البلاغه، قسمتی از نامه 31

 

26

ص: 219

حدیث شماره :220

امام علی علیه السلام: هر کس گوش به حرف سخن چین سپارد، دوست را از دست بدهد

مَن أطاعَ الواشِیَ ضَیَّعَ الصَّدیقَ

میزان الحکمه جلد 6 صفحه 203

 

28

ص: 220

حدیث شماره :221

امام علی علیه السلام :

بدان که دو راه نجات بیشتر نیست: یا مشکلی چاره دارد که باید چاره اندیشی کرد و یا چاره ندارد که در آن صورت باید شکیبایی ورزید

میزان الحکمه ج2 ص188

 

29

ص: 221

حدیث شماره :222

امام علی علیه السلام :

هرکه با زیر دست خود نرمش به خرج ندهد، به هدف خود نرسد

مَن لم یَلِنْ لِمَن دونَهُ لَم یَنَلْ حاجَتَهُ

میزان الحکمه ج5 ص438

 

30

ص: 222

حدیث شماره :223

امام علی علیه السلام:

زیباییِ زندگی، قناعت است

میزان الحکمه، جلد 2، صفحه 253

 

32

ص: 223

حدیث شماره :224

امام علی علیه السلام:

پیروزی در دور اندیشی، و دور اندیشی در به کار گیری صحیح اندیشه، و اندیشه صحیح به راز داری است

حکمت 48 نهج البلاغه

 

34

ص: 224

حدیث شماره :225

امام علی علیه السلام: در حالی که در واقع، از کمترین مال برخوردار هستید، در ظاهر، بهترین حال را از خود نشان دهید، که خداوند متعال، بندگان باایمانش را[ این گونه ] نیکو ادب کرده است

 

35

ص: 225

حدیث شماره :226

امام علی علیه السلام: هر کس بی آن که خوبی بیند، تشکّر کند، بی آن که بدی بیند، نیز نکوهش کند

مَن شَکَرَ علی غیرِ إحسانٍ ذَمَّ علی غَیرِ إساءَهٍ

میزان الحکمه ج6 ص22

 

36

ص: 226

حدیث شماره :227

امام علی علیه السلام:

مبادا جز حق، با تو اُنس بگیرد

لا یؤنِسَنَّک اِلاَّ الحَقُّ

نهج البلاغه، قسمتی از خطبه 130

 

39

ص: 227

حدیث شماره :228

امام علی علیه السلام: کسی را که تقوا والا مقامش ساخته، پست و حقیر مشمارید و کسی که دنیا او را بالا برده است، والا مقام ندانید

میزان الحکمه، جلد 13، صفحه 382

 

40

ص: 228

حدیث شماره :229

امام علی علیه السلام: دنیا، در حال انتقال از یکی به دیگری است و از کف رفتنی است. گیرم که دنیا برای تو بمانَد، تو برای آن نمی مانی

عیون الحکم والمواعظ، ص 22

 

41

ص: 229

حدیث شماره :230

امام علی علیه السلام: عذرخواهی، دلیل خردمندی است

المَعذِرَهُ بُرهانُ العَقلِ

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 35

 

42

ص: 230

حدیث شماره :231

امام علی علیه السلام: از خشم بپرهیز که آغاز آن، دیوانگی و فرجام آن، پشیمانی است

إیّاکَ وَالغَضَبَ؛ فَأَوَّلُهُ جُنونٌ وآخِرُهُ نَدَمٌ

مستدرک الوسائل ج 12 ص 12

 

43

ص: 231

حدیث شماره :232

امام علی علیه السلام :

سخن چون داروست، اندکش سود می بخشد و بسیارش کشنده است

الکلامُ کالدَّواءِ ؛ قَلیلُهُ یَنفَعُ ، و کَثیرُهُ قاتِلٌ

میزان الحکمه ج10ص199

 

46

ص: 232

حدیث شماره :233

امام علی علیه السلام:

ارزش هر انسان، [ به] چیزی است که نیک می داند

قیمَهُ کُلِّ امرِیًءما یُحسِنُ

تحف العقول، صفحه 201

 

47

ص: 233

حدیث شماره :234

امام علی علیه السلام: بپرهیزید از این که دنیا بر جانتان چیره شود؛ زیرا پیامد زودهنگام آن، ناگواری است و نتیجه دیررس آن، اندوه است

عیون الحکم والمواعظ، ص 101

 

50

ص: 234

حدیث شماره :235

امام علی علیه السلام: از کسی که از تو عیادت نمی کند، عیادت کن

عُد مَن لا یَعودُکَ

میزان الحکمه، جلد 13، صفحه 17

 

51

ص: 235

حدیث شماره :236

امام علی علیه السلام: کسی که به خانواده اش بدی می کند، هیچ امیدی به او نیست

مَن أساءَ إلی أهلِهِ لَم یَتَّصِل بِه تَأمیلٌ

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 443

 

53

ص: 236

حدیث شماره :237

امام علی علیه السلام: مبادا قدرتِ برادرت بر بدی کردن با تو، بیشتر از قدرتِ تو بر خوبی کردن به او باشد

میزان الحکمه جلد3 صفحه 124

 

56

ص: 237

حدیث شماره :238

امام علی علیه السلام :

بزرگوار نیکو کاریهای خود را دینی به گردن خود می داند که باید بپردازد و فرومایه احسانهای گذشته خود را دینی به گردن دیگران می داند که باید پس بگیرد

میزان الحکمه ج10 ص92

 

57

ص: 238

حدیث شماره :239

امام علی علیه السلام :

قویترین مردم، کسی است که با بردباری بر خشم خود چیره شود

أقوَی الناسِ مَن قَوِیَ عَلی غَضبِهِ بِحِلمِهِ

میزان الحکمه جلد8 صفحه 449

 

58

ص: 239

حدیث شماره :240

امام علی علیه السلام: دنیا را بران که محبّت دنیا، کور و کر و لال می کند و سرفرازان را خوار

اِرفِضِ الدُّنیا ، فَإِنَّ حُبَّ الدُّنیا یُعمی ویُصِمُّ ویُبکِمُ ویُذِلُّ الرِّقابَ

 

59

ص: 240

حدیث شماره :241

امام علی علیه السلام :

مرز خردمندی، جدایی از ناپایدار و پیوستن به پایدار است

حَدُّ العَقلِ الاِنفِصالُ عَنِ الفانی وَالاِتِّصالُ بِالباقی

عیون الحکم والمواعظ،ص 233

 

60

ص: 241

حدیث شماره :242

امام علی علیه السلام: استواری آفرینش مخلوقات،برای نشانه بودن بر [ وجود ] او، بسنده است و ترکیب طبیعتِ آفرینش آنها، برای دلالت بر او کافی است

التوحید، صفحه71

 

61

ص: 242

حدیث شماره :243

امام علی علیه السلام :

کسی که غم روزی فردا را بخورد، هرگز رستگار نشود

مَنِ اهتَمَّ برِزقِ غَدٍ لم یُفلِحْ أبَدا

میزان الحکمه جلد9 صفحه 238

 

66

ص: 243

حدیث شماره :244

امام علی علیه السلام :

هر که تصمیمش بد باشد، تیرش به خود او بر گردد

مَن ساءَ عَزمُهُ رَجَعَ عَلَیهِ سَهمُهُ

میزان الحکمه جلد7 صفحه 383

 

67

ص: 244

حدیث شماره :245

امام علی علیه السلام :

همنشین، مانند وصله لباس است؛ بنا بر این، دوستِ همگون با خودت انتخاب کن

الصاحِبُ کالرُّقعَهِ فَاتَّخِذْهُ مُشاکِلاً

میزان الحکمه جلد6 صفحه 191

 

68

ص: 245

حدیث شماره :246

امام علی علیه السلام :

عشق به هر چیز چشم عاشق را کور و دلش را بیمار گرداند

مَن عَشِقَ شَیئا أعشی بَصَرَهُ و أمرَضَ قَلبَهُ

میزان الحکمه جلد7 صفحه 551

 

76

ص: 246

حدیث شماره :247

امام علی علیه السلام :

مردم، دشمن چیزی هستند که نمی دانند

النّاسُ أعداءُ ما جَهِلوا

حکمت 172 نهج البلاغه

 

77

ص: 247

حدیث شماره :248

امام علی علیه السلام: گفت و گوی علمی، لذّت دانشمندان است

مُدارَسهُ العِلمِ لَذَّهُ العُلَماءِ

میزان الحکمه جلد8 صفحه 27

 

79

ص: 248

حدیث شماره :249

امام علی علیه السلام: بدانید آن که از سخن نادرست درباره خود، بی تاب می شود، خردمند نیست

اِعلَموا أنَّهُ لَیسَ بِعاقِلٍ مَنِ انزَعَجَ مِن قَولِ الزّورِ فیهِ

تحف العقول، ص 208

 

84

ص: 249

حدیث شماره :250

امام علی علیه السلام:

هر که درباره بسیاری از امور بی اعتنایی و چشم پوشی نکند، زندگیش تیره شود

مَن لَم یَتَغافَلْ و لا یَغُضَّ عَن کَثیرٍ مِنَ الاُمورِ تَنَغَّصَت عِیشَتُهُ

 

85

ص: 250

حدیث شماره :251

امام علی علیه السلام :

گرسنگی کشیدن، نیکو یاوری است برای به بند کشیدن نفس و درهم شکستن عادتهای آن

نِعْمَ العَوْنُ عَلی أسْرِ النَّفْسِ وَ کَسْرِ عَادَتِها التَّجَوُّعُ

میزان الحکمه ج1 ص191

 

87

ص: 251

حدیث شماره :252

امام علی علیه السلام :

در ماه رمضان، بسیار استغفار و دعا کنید؛ زیرا با دعا از شما دفعِ بلا می شود و با استغفار، گناهانتان پاک می گردد

کافی، جلد4، صفحه88

 

90

ص: 252

حدیث شماره :253

امام علی علیه السلام :

چه بسیارند دوستان به هنگام چیده شدن کاسه ها[ بر سر سفره]، و چه اندکند به گاه گرفتاری های زمانه!

میزان الحکمه جلد1 صفحه 83

 

93

ص: 253

حدیث شماره :254

امام علی علیه السلام :

زیباییِ نیکی کردن، منّت ننهادن است

جَمالُ الإحْسانِ تَرْکُ الامْتِنانِ

میزان الحکمه جلد2 صفحه 254

 

95

ص: 254

حدیث شماره :255

امام علی علیه السلام: میان خطها فاصله بگذار و حرفها را نزدیک هم بنویس؛ زیرا این کار باعث زیبایی خط می شود

قسمتی از حکمت 315 نهج البلاغه

 

97

ص: 255

حدیث شماره :256

امام علی علیه السلام: کسی که توبه را به فردا حوالت دهد، از هجوم مرگ در معرض بزرگترین خطر است

میزان الحکمه جلد2 صفحه 136

 

99

ص: 256

حدیث شماره :257

امام علی علیه السلام:

بر خواندنِ به موقع نمازهای پنجگانه، مواظبت کنید؛ زیرا که این نمازها را در پیشگاه خداوند جلّ و عزّ منزلتی [والا] است

میزان الحکمه جلد6 صفحه 315

 

02

ص: 257

حدیث شماره :258

امام علی علیه السلام:

چه بسیار عقلهایی که در اسارت هوای نفس فرمانده، قرار گرفته است

قسمتی از حکمت 211 نهج البلاغه

 

04

ص: 258

حدیث شماره :259

امام علی علیه السلام :

عبادت با یقین به کمال می رسد

بِالیَقینِ تَتِمُّ العِبادَهُ

میزان الحکمه جلد13 صفحه 576

 

06

ص: 259

حدیث شماره :260

امام علی علیه السلام: هر کس به آنچه مهم نیست بپردازد، کار مهمتر را از دست بدهد

مَنِ اشتَغلَ بغَیرِ المُهِمِّ ضَیّعَ الأهَمَّ

میزان الحکمه ج8 ص129

 

08

ص: 260

حدیث شماره :261

اگر راز بهترین زندگی را داشتن رو میخواهی بسم الله...

امام علی علیه السلام:

زندگی آن کس از همه بهتر است که مردم در پرتوِ احسان و کمک او زندگی کنند

میزان الحکمه ج8 ص345

 

09

ص: 261

حدیث شماره :262

امام علی علیه السلام :

در توکّل کردنت همین بس که هیچ کس جز خدا را جریان بخش روزی خود ندان

حَسبُکَ مِن تَوَکُّلِکَ أن لا تَری لِرِزقِکَ مُجرِیا إلاَّ اللّهَ سُبحانَهُ

غرر الحکم ، ح 4895

 

11

ص: 262

حدیث شماره :263

امام علی علیه السلام :

عشق به هر چیز چشم عاشق را کور و دلش را بیمار گرداند

مَن عَشِقَ شَیئا أعشی بَصَرَهُ و أمرَضَ قَلبَهُ

میزان الحکمه ج7 ص551

 

13

ص: 263

حدیث شماره :264

امام علی علیه السلام :

خوشا کسی که از نصیحت کننده اش اطاعت نماید

طُوبی لمَن أطاعَ ناصِحا یَهدیهِ

میزان الحکمه جلد12 صفحه 219

 

15

ص: 264

حدیث شماره :265

امام علی علیه السلام: گوشت گاو، درد و بیماری، شیرش دارو، و روغنش درمان است

لُحومُ البَقَرِ داءٌ، وألبانُها دَواءٌ، وأسمانُها شِفاءٌ

دانشنامه احادیث پزشکی جلد2 صفحه 476

 

16

ص: 265

حدیث شماره :266

امام علی علیه السلام :

در فریب آرزوها، عمرها به پایان می رسد

فی غُرورِ الآمالِ انقِضاءُ الآجالِ

عیون الحکم والمواعظ : ص 354

 

20

ص: 266

حدیث شماره :267

امام علی علیه السّلام:

خدا را خالصانه یاد کنید، تا بهترین زندگی را داشته باشید و با آن راه نجات را بپویید

میزان الحکمه جلد4 صفحه 229

 

25

ص: 267

حدیث شماره :268

امام علی علیه السلام: نجات و رستگاری در سه چیز است: پایبندی به حقّ، دوری از باطل و سوار شدن بر مَرکب جدّیت

میزان الحکمه جلد12 صفحه 186

 

28

ص: 268

حدیث شماره :269

امام علی علیه السلام: هر کس حفظ آبرویش را خواهان است باید از جدال بپرهیزد

حکمت 362 نهج البلاغه

 

32

ص: 269

حدیث شماره :270

امام علی علیه السلام :

❤ هر کس به تلاوت قرآن اُنس گیرد ، از جدایی دوستان ، احساس تنهایی نمی کند ❤

عیون الحکم والمواعظ ، صفحه 437

 

34

ص: 270

حدیث شماره :271

یک پیشنهاد ساده و عالی برای خرید میوه

امام علی علیه السلام: میانه روی، افزایش دهنده [ی مال ]است و اسرافکاری، مایه هلاکت

الکافی ج 4 ص 52

 

36

ص: 271

حدیث شماره :272

هفته معلّم مبارک

امام علی علیه السلام: به احترام پدر و معلّمت از جای برخیز هرچند که فرمان روا باشی.

غررالحکم، ص136

 

37

ص: 272

حدیث شماره :273

امام علی علیه السلام: بزرگوار کسی است که آغازگر احسان باشد

الکریمُ مَن بَدَأَ بِإحسانِهِ

میزان الحکمه جلد10 صفحه91

 

38

ص: 273

حدیث شماره :274

امام علی علیه السلام فرمودند:

روزه ماه شعبان، وسواس دل و پریشانی های جان را از بین می برد.

الخصال، ص 612

 

40

ص: 274

حدیث شماره :275

امام علی علیه السلام :

هرکه ازپیش به استقبال کارها رودبینا می شود،و هر که به آنها پشت کند(وناآماده با آنها روبروگردد) سرگردان می ماند

من استقبل الأمور أبصر من استدبر الأمور تحیّر

الحیاه ج1ص586

 

42

ص: 275

حدیث شماره :276

امام علی علیه السلام:

در انجام کار خیر شتاب کن، تا هدایت شوی

میزان الحکمه، جلد3، صفحه599

 

43

ص: 276

حدیث شماره :277

امام علی علیه السلام :

نادان خودش را بالا می برد و در نتیجه پست می گردد

الجاهِلُ یَرفَعُ نَفسَهُ فَیَتَّضِعُ

میزان الحکمه جلد13 صفحه 224

 

44

ص: 277

حدیث شماره :278

امام علی علیه السلام :

در شگفتم از کسی که عیبهای مردم را بد می داند، در حالی که خودش از همه پُر عیب تر است و آنها را نمی بیند

میزان الحکمه جلد8 صفحه 323

 

45

ص: 278

حدیث شماره :279

امام علی علیه السلام: نرمی گفتار، به بند کشاننده دل است

لینُ الکَلامِ قَیدُ القَلبِ

المواعظ العددیّه، صفحه 60

 

48

ص: 279

حدیث شماره :280

امام علی علیه السلام: دشمنیِ بزرگوار، کم زیانتر از دوستی فرومایه است

مُعاداهُ الکریمِ أسلَمُ مِن مُصادَقَهِ اللَّئیمِ

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 93

 

49

ص: 280

حدیث شماره :281

امام علی علیه السلام: تنگدستیِ انسان بزرگوار نیکوتر از توانگریِ فرد خسیس و فرومایه است.

فاقَهُ الکَریمِ أحسَنُ مِن غَناءِ اللَّئیمِ

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 190

 

50

ص: 281

حدیث شماره :282

امام علی علیه السلام :

بزرگوار کسی است که خود را بالاتر از این داند که برای نیکیهایش عوض نیکو انتظار داشته باشد

الکریمُ یَرفَعُ نفسَهُ فی کُلِّ ما أسداهُ عن حُسنِ المُجازاهِ

 

51

ص: 282

حدیث شماره :283

امام علی علیه السلام:

مدارا کردن، پسندیده ترین خصلت است

میزان الحکمه جلد4 صفحه8

 

55

ص: 283

حدیث شماره :284

امام علی علیه السلام:

آراستگی از اخلاق مؤمنان است

میزان الحکمه جلد2 صفحه 254

 

56

ص: 284

حدیث شماره :285

امام علی علیه السلام :

بر اثر معاشرت با نابخردان، اخلاق فاسد می شود و بر اثر همدمی با خردمندان، اخلاق به درستی می گراید

میزان الحکمه ج6 ص191

 

57

ص: 285

حدیث شماره :286

امام علی علیه السلام:

کانون بدی ها، لجاجت و مجادله زیاد است

جِماعُ الشَّرِّ اللَّجاجُ و کَثرَهُ المُماراهِ

میزان الحکمه، جلد10، ص509

 

68

ص: 286

حدیث شماره :287

ولادت امام علی علیه السلام و روز پدر مبارک

امام زین العابدین علیه السلام: اما حقّ پدرت این است که بدانی اصل و ریشه تو اوست؛ زیرا اگر او نبود تو هم نبودی...

بحار الأنوار : 74/6/1

 

69

ص: 287

حدیث شماره :288

امام علی علیه السلام:

کسی که از خود خشنود باشد ناخشنودانِ از وی بسیار شوند

مَنْ رَضِیَ عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السَّاخِطُ عَلَیْهِ

قسمتی از حکمت 6 نهج البلاغه

 

70

ص: 288

حدیث شماره :289

امام علی علیه السلام:

در شگفتم از آن کس که خانه نابودشدنی، را آباد می کند امّا جایگاه همیشگی را از یاد برده است

حکمت 126 نهج البلاغه

 

71

ص: 289

حدیث شماره :290

امام علی علیه السلام :

خلوص و یکرنگی از اخلاق بزرگواران است و ناخالصی از خویهای فرومایگان است

میزان الحکمه، ج 10، ص 94

 

74

ص: 290

حدیث شماره :291

امام علی علیه السلام: با اخلاق خوش است که زندگی خوش و خرّم می شود

بِحُسنِ الأخلاقِ یَطیبُ العَیشُ

میزان الحکمه، ج 8، صفحه 349

 

79

ص: 291

حدیث شماره :292

امام علی علیه السلام:

آن که بدون آشنایی با احکام به تجارت پردازد در ورطه ربا گرفتار شود!

مَنِ اتَّجَرَ بغَیرِ فِقهٍ فَقَدِ ارتَطَمَ فی الرِّبا

حکمت 447 نهج البلاغه

 

81

ص: 292

حدیث شماره :293

امام علی علیه السلام: به سوی خداوند عزّ و جلّ توبه کنید و به دوستی اش درآیید

تحف العقول، 113

عید شما مبارک

 

82

ص: 293

حدیث شماره :294

امام علی علیه السلام :

منفورترین بندگان نزد خداوند سبحان دانشمند مغرور و متکبّر است

أبغَضُ العِبادِ إلَی اللّهِ سبحانه العالِمُ المُتَجَبِّرُ

میزان الحکمه ج1 ص 572

عید شما مبارک

 

83

ص: 294

حدیث شماره :295

امام علی علیه السلام :

هر کس تو را به چیزی که توانش را نداری مکلّف سازد، حکم نافرمانی تو از خودش را صادر کرده است

میزان الحکمه جلد10 صفحه 181

عید شما مبارک

 

85

ص: 295

حدیث شماره :296

امام علی علیه السلام :

هرگاه خردمند پیر شود، خرد او جوان گردد ، و هرگاه نادان پیر شود، نادانی او جوان گردد

میزان الحکمه جلد6 صفحه 105

عید شما مبارک

 

86

ص: 296

حدیث شماره :297

امام علی علیه السلام :

کسی که خودش را اصلاح نمی کند، چگونه دیگری را اصلاح می کند؟!

کیفَ یُصلِحُ غیرَهُ مَن لا یُصلِحُ نفسَهُ ؟!

میزان الحکمه ج12 ص338

عید شما مبارک

 

87

ص: 297

حدیث شماره :298

امام علی علیه السلام :

در خلوت کردن برای عبادت خدا، گنجینه های پر سودی است

فی الانفِراد لِعِبادَهِ اللّهِ کُنوزُ الأرباحِ

میزان الحکمه جلد7 صفحه 375

عید شما مبارک

 

89

ص: 298

حدیث شماره :299

امام علی علیه السلام :

هرکس سفره احسانی بچیند ومردم رابه مهمانی دعوت کندونظرش مفاخرت ونشان دادن شکوهمندی خودباشد وبدان فخر فروشد،خداوندروزقیامت او راسیاه روی بعرصه محشرآورد

عیدتان مبارک

 

00

ص: 299

حدیث شماره :300

امام علی علیه السلام :

هیچ مؤمنی نیست که مهمان را دوست بدارد، مگر آن که چون از قبرش بر می خیزد، چهره اش مانند قرص ماه می درخشد، و اهل محشر می نگرندو می گویند...

بحار ج 75ص461

عید شما مبارک

 

01

ص: 300

حدیث شماره :301

امام علی علیه السلام :

خیری که جز با شر به دست نیاید، خیر نیست

ما خَیرُ خَیرٍ لا یُنالُ إلاّ بِشَرٍّ

تحف العقول، صفحه 77

 

03

ص: 301

حدیث شماره :302

امام علی علیه السلام :

اگر نادان سکوت می کرد، مردم دچار اختلاف نمی شدند

لَوسَکَتَ الجاهِلُ مااخْتَلَفَ النّاسُ

واقعا چرا وقتی یک نفر در مورد موضوعی تخصص لازم رو نداره اظهار نظر می کنه؟!

 

05

ص: 302

حدیث شماره :303

امام علی علیه السلام :

هرگاه ستودی مختصر کن. هرگاه نکوهش کنی کوتاه کن

إذا مَدَحتَ فاختَصِرْ، إذا ذَمَمتَ فاقتَصِرْ

میزان الحکمه جلد10 صفحه 436

 

08

ص: 303

حدیث شماره :304

امام علی علیه السلام :

برترین بخشندگی، بخشیدن داشته موجود است

أفضَلُ الجُودِ بَذْلُ المَوجودِ

میزان الحکمه جلد2 صفحه 389

 

10

ص: 304

حدیث شماره :305

امام علی علیه السلام :

هیچ کس با این قرآن ننشست، مگر آن که با افزایشی یا کاهشی از کنارش برخاست: افزایش در هدایت و یا کاستی از کوری[_ِ دل و باطن]

نهج البلاغه، خطبه 176

 

12

ص: 305

حدیث شماره :306

امام علی علیه السلام :

آنچه از دنیا در کف توست پیش از تو صاحبی داشته، و پس از تو به کسان دیگر می رسد

قسمتی از حکمت 416 نهج البلاغه

 

13

ص: 306

حدیث شماره :307

امام علی علیه السلام :

در غفلت آدمی همین بس که عمر خود را در راه چیزهایی که او را نجات نمی دهد هدر کند

کَفی بالرجُلِ غَفلَهً أن یُضَیِّعَ عُمُرَهُ فیما لا یُنجِیهِ

میزان الحکمه ج8 ص491

 

14

ص: 307

حدیث شماره :308

امام علی علیه السلام :

هر که به ریخت و پاش افتخار کند با تهیدستی خُرد و خوار می شود

مَنِ افْتَخَر بالتَّبذیرِ احتُقِرَ بالإفْلاسِ

میزان الحکمه جلد1 صفحه 528

 

15

ص: 308

حدیث شماره :309

امام علی علیه السلام: تنها از پروردگارت بخواه، که بخشیدن و نبخشیدن به دست اوست

نهج البلاغه، قسمتی از نامه31

 

16

ص: 309

حدیث شماره :310

امام علی علیه السلام :

هرگاه غذا دادی، سیر کن

إذا أطعَمتَ فَأشبِعْ

میزان الحکمه جلد6 صفحه 470

 

20

ص: 310

حدیث شماره :311

امام علی علیه السلام :

از شتاب در کیفر دادن بپرهیز؛ زیرا این کار نزد خدا منفور است و موجب نزدیک شدن پیشامدها و دگرگونی [نعمتها] می شود

میزان الحکمه ج7 ص488

 

23

ص: 311

حدیث شماره :312

امام علی علیه السلام: از نشانه های حُسن همسایگی جویا شدن از احوال همسایه است

مِن حُسنِ الجِوارِ تَفَقُّدُ الجارِ

میزان الحکمه، جلد2، صفحه 396

 

24

ص: 312

حدیث شماره :313

امام علی علیه السلام: جوینده ادب، دور اندیش تر از جوینده طلاست

طالِبُ الأدبِ أحْزَمُ مِن طالبِ الذَّهبِ

میزان الحکمه، جلد1، صفحه 99

 

25

ص: 313

حدیث شماره :314

امام علی علیه السلام :

گواراترین زندگی [در] دور افکندن تکلّفات است

أهنی العَیشِ اطِّراحُ الکُلَفِ

میزان الحکمه جلد10 صفحه181

 

27

ص: 314

حدیث شماره :315

امام علی علیه السلام :

شدّت خشم، نحوه سخن گفتن را تغییر می دهد و ریشه برهان و دلیل را قطع می کند و فهم را از هم می گسلد

میزان الحکمه، جلد8، صفحه 446

 

28

ص: 315

حدیث شماره :316

امام علی علیه السلام: از خشم خود، جایی هم برای خشنودیت باقی بگذار و هرگاه [با پر و بال خشم] پرواز کردی، مانند جوجه پر درنیاورده، فرود آی!

میزان الحکمه، ج 10، ص 322

 

29

ص: 316

حدیث شماره :317

امام علی علیه السلام: تیزهوشی و پرخوری با هم جمع نمی شوند

لاَ تَجْتَمِعُ الفِطْنَهُ وَ البِطْنَهُ

میزان الحکمه، جلد 1، صفحه 189

 

31

ص: 317

حدیث شماره :318

کلمات زیبا برای زندگی زیبا

+ مهارت های مهم و لازم در زندگی

امام علی علیه السلام: دستآورد حکمت، زیبا ساختن سخن و به کارگیری مداراست

علم و حکمت ج 1، ص 144

 

32

ص: 318

حدیث شماره :319

امام علی علیه السلام :

دنیا رفتنی و نابود شدنی است؛ اگر آن برای تو بماند تو برای آن نمی

مجموعه احادیث تصویری حضرت محمد صلی الله علیه وسلم

مشخصات کتاب

سرشناسه:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان،1397

عنوان و نام پدیدآور:مجموعه احادیث تصویری حضرت محمد صلی الله علیه وسلم/ حدیث گراف.

مشخصات نشر دیجیتالی:اصفهان:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان، 1397.

مشخصات ظاهری:نرم افزار تلفن همراه ، رایانه

موضوع:حدیث - هنر- عکس - حضرت محمد صلی الله علیه وسلم

حدیث شماره :1

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

بی چشمداشت، صدقه بدهید؛

زیرا چشمداشت، اجر را از بین می برد

تنبیه الخواطر ج 2 ص 120

 

2

ص: 1

حدیث شماره :2

پیامبر صلی الله علیه و آله:

خدا رفق و مدارا با حیوان را دوست دارد

مفاتیح الحیاه ص679

تو روزها و شب های سرد، حواسمون به گربه های شهرمون باشه...

 

2

ص: 2

حدیث شماره :3

پیامبر صلی الله علیه و آله:

سه گناه است که کیفرشان در همین دنیا می رسد و به آخرت نمی افتد:

آزردن پدر و مادر

زورگویی و ستم به مردم

ناسپاسی نسبت به خوبی های دیگران

 

6

ص: 3

حدیث شماره :4

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

مردم را، در حقیقت، شتابزدگی به هلاکت افکنده است.

اگر مردم آرام و از شتاب کاری به دور بودند هیچ کس هلاک نمی شد

میزان الحکمه ج7 ص80

 

5

ص: 4

حدیث شماره :5

پیامبر رحمت صلی الله علیه و آله:

خداوند متعال فرمود: محبّت من برای کسانی حتمی است که برای من با یکدیگر پیوند و ارتباط برقرار کنند

میزان الحکمه، جلد2، صفحه451

 

4

ص: 5

حدیث شماره :6

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

ترک عبادت، دل را سخت می کند. رها کردن یاد خدا، جان را می میراند

تنبیه الخواطر، جلد2، صفحه120

 

08

ص: 6

حدیث شماره :7

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله (در دعایش معروف به اسماءُ الحُسنی):

ای خدا! ای زنده کننده اهل آسمان ها و زمین

البلدالأمین، صفحه 420

 

30

ص: 7

حدیث شماره :8

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هیچ زنی نیست که جرعه ای آب به شوهرش بنوشاند، مگر آن که این عمل او برایش بهتر از یک سال است که روزهایش را روزه بگیرد و شب هایش را به عبادت بگذرانَد

 

38

ص: 8

حدیث شماره :9

پیامبر صلی الله علیه و آله:

بهترین زنان آنست که... با شوهر روی گشاده و خودنما

و نسبت به دیگران(از مردان) مستور و خوددار باشد...

مکارم اخلاق صفحه 200

 

44

ص: 9

حدیث شماره :10

پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله وسلم )درباره حقوق همسایه فرمودند:

خانه ات را بلندتر از خانه او نسازی تا جلوی جریان هوا را بر او بگیری مگر آن که خودش اجازه دهد

میزان الحکمه، جلد2، صفحه401

 

46

ص: 10

حدیث شماره :11

پیامبر صلی الله علیه و آله:

(مومن) کارش را به خوبی انجام می دهد

به طوری که گویی او را می بینند

بحارالأنوار(ط - بیروت)، جلد64، صفحه311

 

57

ص: 11

حدیث شماره :12

پیامبر صلی الله علیه و آله:

کدو بخورید، چرا که عقل را تیز و (کارآیی) مغز را زیاد می کند

عَلَیْکُمْ بِالدُّبّاءِ فَاِنَّهُ یُذَکِّی الْعَقْلَ وَیَزیدُ فِی الدِّماغِ

بحار،ج63ص229

 

60

ص: 12

حدیث شماره :13

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

آن که حرص نزند روزی خود را از دست نمی دهد و آن که حرص زند، به آنچه روزیش نیست نمی رسد

میزان الحکمه جلد3 صفحه 25

 

66

ص: 13

حدیث شماره :14

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

به زن خود خدمت نکند، مگر صدّیق، یا شهید، یا مردی که خداوند خیر دنیا و آخرتِ او را بخواهد

میزان الحکمه، جلد5، حدیث 8079

 

71

ص: 14

حدیث شماره :15

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

به فرزندان خود احترام گذارید و آنان را آداب نیکو بیاموزید تا آمرزیده شوید

أکرِمُوا أولادَکُم و أحْسِنوا آدابَهُم یُغْفَرْ لَکُم

 

80

ص: 15

حدیث شماره :16

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

برترین عبادت، انتظار فرج است

أفضلُ العبادهِ انتظارُ الفَرَجِ

میزان الحکمه جلد1 صفحه 394

 

17

ص: 16

حدیث شماره :17

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله _ از دعای ایشان در ماه رمضان، بعد از هر نماز واجب _ :

خدایا تمام اسیران را آزاد کن

اللّهُمَّ فُکَّ کُلَّ أسیرٍ

المصباح للکفعمی، صفحه 816

 

21

ص: 17

حدیث شماره :18

پیامبر مهربانی صلی الله علیه و آله:

کسی که سربار دیگری باشد و دیگران را به زحمت بیندازد، از رحمت خدا به دور است

فروع کافی، جلد5، صفحه72

 

23

ص: 18

حدیث شماره :19

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

مؤمن شوخ و شنگ است و منافق اخمو و عصبانی

تحف العقول، صفحه 49

 

30

ص: 19

حدیث شماره :20

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

نگاه مهرآمیز فرزند به پدر و مادر، عبادت است

نَظَرُ الوَلَدِ إلی والِدَیهِ حُبّا لَهُما عِبادَهٌ

بحارالأنوار ج74 ص80

 

34

ص: 20

حدیث شماره :21

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

کم آسایش ترین مردم، بخیل است

أقلُّ النّاسِ راحهً البخیلُ

میزان الحکمه جلد1 صفحه 509

 

39

ص: 21

حدیث شماره :22

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

نشستن مرد نزد زن و فرزندش، نزد خدای متعال، محبوب تر است از اعتکاف او در این مسجد من

تنبیه الخواطر، جلد 2، صفحه 122

 

42

ص: 22

حدیث شماره :23

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:

کدام یک از شما مال وارثش را بیشتر از مال خود دوست دارد؟ اصحاب عرض کردند: ای رسول خدا! هیچ یک از ما نیست مگر اینکه...

میزان الحکمه ج12 ص379

 

64

ص: 23

حدیث شماره :24

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

دزدترینِ مردم کسی است که از نماز خود می دزدد؛ نماز چنین کسی، همانند یک جامه کهنه، مُچاله می گردد و به چهره او زده می شود

میزان الحکمه ج6 ص 324

 

70

ص: 24

حدیث شماره :25

پیامبر صلی اللّه علیه و آله:

روز قیامت هر چشمی گریان است؛ مگرچشمی که درمصیبت وعزای حسین گریسته باشد،که آن چشم در قیامت خندان است وبه نعمتهای بهشتی مژده داده می شود

بحار، ج 44، ص 293

 

82

ص: 25

حدیث شماره :26

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هر که حسین را دوست بدارد خداوند دوستش بدارد

أحَبَّ اللّهُ مَن أحبَّ حسینا

میزان الحکمه جلد1 صفحه 333

 

96

ص: 26

حدیث شماره :27

پیامبر مهربانی صلی الله علیه و آله وسلم

آن کس که فرزند خود را شاد کند خداوند او را در قیامت مسرور می نماید

مَنْ فَرَّحَهُ(وَلَدَهُ) فَرَّحَهُ اللّه ُ یَوْمَالْقیامَهِ

کافی، جلد6، صفحه 49

 

99

ص: 27

حدیث شماره :28

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

اگر دو مسلمان با هم قهر کنند و تا سه روز آشتی نکنند، هر دو از اسلام، خارج می شوند و میانشان، هیچ پیوند دینی ای نیست...

کافی، جلد 2، صفحه 345

 

35

ص: 28

حدیث شماره :29

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

موج های بلا را با دعا برگردانید

اِدفَعوا أمواجَ البَلاءِ بِالدُّعاءِ

بحار الأنوار، ج 93، ص 289

 

42

ص: 29

حدیث شماره :30

پیامبر صلی الله علیه و آله:

مرد در برابر لقمه ای که در دهان زنش می گذارد پاداش می برد

إنَّ الرَّجُلَ لَیُؤجَرُ فی رَفعِ اللُّقمَهِ إلی فِی امرَأتِهِ

المحجه البیضاء، ج 3، ص 70

 

54

ص: 30

حدیث شماره :31

امام صادق علیه السلام:

هیچ گاه پیامبر خدا درباره چیزی که گذشته بود، نمی فرمود: کاش غیر این بود

کافی، جلد2، صفحه63

 

79

ص: 31

حدیث شماره :32

پیامبرخداصلی الله علیه وآله:

خداوند، لعنت کندکسی را که توانگررا برای توانگری اش گرامی بدارد؛ و خداوند، لعنت کندکسی راکه فقیر را برای فقرش خوارشمارد، و این کار را جز منافق نمی کند...

 

81

ص: 32

حدیث شماره :33

امام رضا علیه السلام:

خود را خوش بو کردن، از خوی پیامبران است!

کافی، جلد 6، صفحه 510

 

84

ص: 33

حدیث شماره :34

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

خدا را یاد کنید، که یاد خدا درمان است

عَلَیکُم بِذِکرِ اللّهِ فَإِنَّهُ شِفاءٌ

تنبیه الخواطر جلد1 صفحه 8

 

14

ص: 34

حدیث شماره :35

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هیچ چیز، همانند شُح، اسلام را از بین نبرده است

ما مَحَقَ الإِسلامَ مَحقَ الشُّحِّ شَیءٌ

کافی، جلد 4، صفحه 45

 

16

ص: 35

حدیث شماره :36

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

بدترینِ مردم، کسی است که آخرتش را به دنیایش بفروشد و بدتر از او، کسی است که آخرت خود را برای دنیای دیگرانْ بفروشد

مکارم الأخلاق ج 2 ص 319

 

25

ص: 36

حدیث شماره :37

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

به یکدیگر هدیه دهید تا نسبت به همدیگر، با محبّت شوید

کافی جلد5 صفحه144

 

49

ص: 37

حدیث شماره :38

پیامبر خدا صلی الله علیه وآله:

هرکه خواهد خداوند ازجایی که گمان نداردروزی اش بخشد،بایدبرخدا توکّل کند

مَن أرادَ أن یَرزُقَهُ اللّهُ مِن حَیثُ لا یَحتَسِبُ فَلیَتَوَکَّل عَلَی اللّهِ

 

70

ص: 38

حدیث شماره :39

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هرکس در ماه رمضان آمرزیده نشود،پس درکدام ماه آمرزیده می شود؟!

مَن لَم یُغفَر لَهُ فی شَهرِ رَمَضانَ فَفی أیِّ شَهرٍ یُغفَرُ لَهُ؟!

ثواب الأعمال، ص 96

 

71

ص: 39

حدیث شماره :40

پیامبر صلی الله علیه وآله:

هرکس برادرخودرا برای گناهی که ازآن توبه کرده است سرزنش کند، نمیردتا خودآن گناه را مرتکب شود

مَن عَیَّرَأخاهُ بِذَنبٍ قَدتابَ مِنهُ لَم یَمُتْ حَتّی یَعمَلَهُ

 

75

ص: 40

حدیث شماره :41

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

فرزندانتان را گرامی بدارید و نیکو تربیتشان کنید تا آمرزیده شوید

أکرِموا أولادَکُم، وأحسِنوا أدَبَهُم؛ یُغفَر لَکُم

مکارم الأخلاق ج1 ص478

 

83

ص: 41

حدیث شماره :42

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

در هندوانه، ده ویژگی است: غذاست، نوشیدنی است، مثانه را شستشو می دهد، سردْمزاجی را متوقّف می کند، سبزی است، گیاه اُشنان است، معده را می شوید...

 

01

ص: 42

حدیث شماره :43

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هر یک از شما همان گونه که خیرخواه خویش است، باید خیرخواه برادرش نیز باشد

لِیَنصَحِ الرّجُلُ مِنکُم أخاهُ کنَصیحَتِهِ لنَفسِهِ

کافی، جلد 2 ، صفحه 208

 

19

ص: 43

حدیث شماره :44

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

سه چیز از حقیقت های ایمان است: انفاق کردن در حال تنگدستی، انصاف به خرج دادن با مردم و دانش بخشی به طالب دانش

میزان الحکمه ج12 ص386

 

27

ص: 44

حدیث شماره :45

حلول ماه شعبان بر شما مبارک

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

این ماه (شعبان)، ماه عمل است. در این ماه، کار نیک، هفتاد برابر می گردد

ثواب الأعمال ص 87

 

39

ص: 45

حدیث شماره :46

پیامبر صلی الله علیه و آله:

همانا انسان خوش خو را پاداشی همانند پاداش روزه گیر شب زنده دار است

میزان الحکمه جلد3 صفحه 475

 

53

ص: 46

حدیث شماره :47

پیامبر صلی الله علیه و آله:

هرگز با ترسو مشورت مکن؛ زیرا راه برون رفت[ از مشکل ]را بر تو تنگ می گردانَد. هرگز با بخیل، مشورت مکن؛ زیرا تو را از هدفت، بازمی دارد...

علل الشرائع، ص 599

 

54

ص: 47

حدیث شماره :48

����لطفاً در ریختن تیغ در کیسه های زباله دقّت کنید!

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

بنده ای به سبب برداشتن شاخه خاری از سر راه مسلمانان به بهشت رفت

میزان الحکمه ج7 ص 316

 

61

ص: 48

حدیث شماره :49

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنش کننده ای پروا به دل راه مده

لا تَخَفْ فی اللّهِ لَوْمَهَ لائمٍ

میزان الحکمه ج3 ص533

 

65

ص: 49

حدیث شماره :50

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هر کس دوست دارد که نامه اعمالش او را خوشحال کند، استغفارِ در آن را زیاد گرداند

میزان الحکمه، ج 8، ص 463

 

75

ص: 50

حدیث شماره :51

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

خدا را یاد کنید، که یاد خدا درمان است، و مردم را یاد نکنید، که آن، درد [و بیماری] است

تنبیه الخواطر، جلد 1، صفحه 8

 

77

ص: 51

حدیث شماره :52

پیامبر خدا صلی اللّه علیه و آله:

انسان، بعد از انجام دادن فرائض، هیچ عملی انجام نداده است که از آشتی دادن میان مردم، بهتر باشد

إرشاد القلوب، جلد 1، صفحه 165

 

80

ص: 52

حدیث شماره :53

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

جوانمردی در سفر عبارت است از : بخشیدن زاد و توشه [خود به همراهان ]و خوش اخلاقی و شوخی کردن ، به شرط آن که معصیت خدا نباشد

میزان الحکمه جلد5 صفحه 314

 

93

ص: 53

حدیث شماره :54

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

سَروَر گروه، کسی است که در سفر ، خدمت گزارِ آنان باشد

مکارم الأخلاق جلد 1 صفحه 536

عید شما مبارک

 

94

ص: 54

حدیث شماره :55

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

از حقوق مهمان است که تا دَمِ در، با او بروی و بدرقه اش کنی

عیون أخبار الرضا علیه السلام، جلد 2، صفحه7

����عید شما مبارک����

 

97

ص: 55

حدیث شماره :56

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

از ادب به دور است... که مردی به میهمانی دعوت شود و نپذیرد یا بپذیرد و از غذای آن نخورد

میزان الحکمه جلد6 صفحه 453

عید شما مبارک

 

99

ص: 56

حدیث شماره :57

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

هر که از آبروی برادر مسلمان خود دفاع کند، البته بهشت بر او واجب می شود

ثواب الأعمال، صفحه 175

 

09

ص: 57

حدیث شماره :58

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:

فاطمه عزیزترین فرد برای من است

میزان الحکمه، جلد1، صفحه314

 

11

ص: 58

حدیث شماره :59

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

اگر کسی بتواند حقّ کسی را بپردازد و تعلّل ورزد، هر روز که بگذرد، گناه باجگیر برایش نوشته شود

بحارالانوار، جلد103، صفحه146

 

34

ص: 59

حدیث شماره :60

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

شما هرگز نمی توانید همه مردم را از اموال خود بهره مند سازید، پس با آنان با گشاده رویی و خوشرویی تمام برخورد کنید

میزان الحکمه ج1 ص 554

 

44

ص: 60

حدیث شماره :61

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

در اسلام، هیچ بنایی نزد خداوند متعال، دوست داشتنی تر از ازدواج نیست

مکارم الأخلاق،ج 1 ص 429

لحظه ها می گذرد...

آنچه بگذشت، نمی آید باز...

 

55

ص: 61

حدیث شماره :62

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

مرگ انسان بر اثر گناهان، بیشتر از مرگش با اَجَل است، و زنده ماندن او بر اثر نیکوکاری، بیشتر از زنده ماندنش با عمر است

مکارم الأخلاق، جلد 2، صفحه 179

 

62

ص: 62

حدیث شماره :63

حضرت فاطمه علیهاالسلام :

از دنیای شما محبّت سه چیز در دل من نهاده شد : تلاوت قرآن، نگاه به چهره پیامبر خدا و انفاق در راه خدا

نهج الحیاه، ح 164

 

64

ص: 63

حدیث شماره :64

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

بعد از غذا، خلال کنید و دهانتان را بشویید؛ زیرا این دو کار، باعث سلامت دندان های نیش و آسیا می شود!

بحارالأنوار، ج 62، ص291

 

72

ص: 64

حدیث شماره :65

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هر چه ایمان بنده بیشتر شود، زن دوستی او فزونتر می شود

میزان الحکمه، ج10، ص470

 

93

ص: 65

حدیث شماره :66

پیامبر صلی الله علیه و آله:

مرد در برابر لقمه ای که در دهان زنش می گذارد پاداش می برد

إنَّ الرَّجُلَ لَیُؤجَرُ فی رَفعِ اللُّقمَهِ إلی فِی امرَأتِهِ

المحجه البیضاء، ج 3، ص 70

 

97

ص: 66

حدیث شماره :67

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هر زنی که در خانه شوهر خود به قصد مرتّب کردن آن ، چیزی را جا به جا کند خداوند به او نظر افکند

میزان الحکمه ج5 ص 100

 

98

ص: 67

حدیث شماره :68

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هیچ چیز، همانند بخل، ایمان را نابود نمی سازد...

این بخل را حرکتی همچون حرکت مورچه و شعبه هایی همچون شعبه های شرک است.

مستدرک الوسائل: ج 7، ص 27

 

08

ص: 68

حدیث شماره :69

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

آب را به آهستگی بمکید و آن را یکباره سرمکشید؛ زیرا که از آن، بیماری جگر برمی خیزد

مُصُّوا الماءَ مَصّاولاتَعُبّوهُ عَبّا؛فَإنَّهُ یوجَدُمِنهُ الکُبادُ

 

13

ص: 69

حدیث شماره :70

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

کم دادن مزد اجیر (کارگر)، از گناهان کبیره است

ظُلمُ الأجِیرِ أجرَهُ مِن الکبائرِ

میزان الحکمه ج1 ص44

 

36

ص: 70

حدیث شماره :71

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :

ازدشنام گویی بپرهیزید؛ زیرا خداوند عزّوجلّ ناسزا گویِ بد دهن را دوست ندارد

إیّاکُم و الفُحشَ؛فإنّ اللّهَ عَزَّ و جلَّ لایُحِبُّ الفاحِشَ المُتَفَحِّشَ

میزان الحکمه ج 9ص56

 

41

ص: 71

حدیث شماره :72

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم :

هر که دختر داشته باشد، خداوند در پی یاری، کمک، برکت و آمرزش اوست

مَن کانَ لَهُ ابنَهٌ فَاللّهُ فی عَونِهِ ونُصرَتِهِ ، وبَرَکَتِهِ ومَغفِرَتِهِ

مستدرک الوسائل ج 15ص 115

 

53

ص: 72

حدیث شماره :73

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

هر که نعمت خداوند عزّ و جلّ را فقط در خوراک یا نوشیدنی یا پوشاک ببیند، بی گمان عملش کوتاه و عذابش نزدیک باشد

میزان الحکمه ج 12 ص 288

 

54

ص: 73

حدیث شماره :74

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

انگشتر عقیق به دست کنید، که دارای برکت است

تَخَتَّموا بِالعَقیقِ؛ فَإِنَّهُ مُبارَک

الکافی، ج 6، ص 470

 

56

ص: 74

حدیث شماره :75

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

سه چیز از درهای نیکی است : داشتن روحیه بخشندگی ، خوش گفتاری، و شکیبایی بر آزار

المحاسن : ج 1 ص 66

 

58

ص: 75

حدیث شماره :76

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:

جماعت؛ وحدت مایه رحمت و تفرقه موجب عذاب است.

نهج الفصاحه، حدیث 1323

☘هفته وحدت گرامی باد☘

 

59

ص: 76

حدیث شماره :77

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:

أیُّهَا النّاسُ، عَلَیکُم بِالجَماعهِ، وإیّاکُم والفُرْقهَ

ای مردم! به جماعت (یکپارچگی) روی آرید و از پراکندگی بپرهیزید.

میزان الحکمه، ح 2589

 

60

ص: 77

حدیث شماره :78

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

خداوند عزّوجلّ می فرماید: «خشم من بر آن که به کسی ستم کند که یاوری جز من ندارد، سخت است»

بحار، ج 75، ص311

 

63

ص: 78

حدیث شماره :79

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

به صورت حیوانات نزنید؛ زیرا آنها حمد و تسبیح خدا می گویند

لا تَضْرِبوا الدَّوابَّ علی وُجوهِها ؛ فإنَّها تُسَبِّحُ بحَمْدِ اللّه ِ

بحارج 64 ص 201

 

64

ص: 79

حدیث شماره :80

����☝منشوراخلاق همسایه داری درکلام نبوی

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم :

جبرئیل پیوسته مرا درباره همسایه سفارش می کردتا جایی که گمان بردم بزودی اورا ارث بَر[از همسایه اش ]خواهد کرد

میزان الحکمه ج2ص 396

 

65

ص: 80

حدیث شماره :81

پیامبر صلی الله علیه و آله:

خدا رفق و مدارا با حیوان را دوست دارد

مفاتیح الحیاه ص679

تو روزها و شب های سرد، حواسمون به گربه های شهرمون باشه...

 

72

ص: 81

حدیث شماره :82

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

هر گاه خواستی دعا کنی، پیش از آن، نمازی بخوان یا صدقه ای بده یا کار خیری بکن یا ذکری بگو

مستدرک الوسائل، ج 5 ص 199

✅

 

79

ص: 82

حدیث شماره :83

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هر که در میان سخن برادر مسلمانش وارد شود، چنان است که چهره او را بخراشد.

میزان الحکمه، ج7، ص404

 

84

ص: 83

حدیث شماره :84

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

مهمان، با روزی اش بر قوم وارد می شود، و چون برود ، با همه گناهان آنها می رود

بحارالأنوار : ج 75 ص 461

 

87

ص: 84

حدیث شماره :85

پیامبر صلی الله علیه و آله :

دعای پدر و مادر برای فرزند ، مانند دعای پیامبر برای امّت خویش است

دُعاءُ الوالِدِ لِوَلَدِهِ کَدُعاءِ النَّبِیِّ لاُِمَّتِهِ

مشکاه الأنوار ، ص 282

 

94

ص: 85

حدیث شماره :86

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

موج های بلا را با دعا برگردانید

بحارالانوار، ج93، ص289

✅ 2

 

08

ص: 86

حدیث شماره :87

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :

چهار چیز از گنج های بهشت است: پنهان داشتن ناداری، پنهان داشتن صدقه، پنهان داشتن مصیبت و پنهان داشتن درد

میزان الحکمه ج 10 ص 494

 

15

ص: 87

حدیث شماره :88

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

هر کس فرزندش را ببوسد ، خداوند عز و جل برای او حسنه می نویسد

کافی ج 6 ص 49

 

21

ص: 88

حدیث شماره :89

���� 17 اکتبر روز جهانی مبارزه با فقر

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم:

من مأمورم که صدقه (و زکات) را از ثروتمندانتان بگیرم و به فقرایتان بدهم.

مستدرک الوسائل، ج 7، ص 105

 

44

ص: 89

حدیث شماره :90

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلم:

هر که حسین را دوست بدارد، خداوند دوستدار او است.

بحار الأنوار، ج 43، ص 261

 

67

ص: 90

حدیث شماره :91

پیامبر خدا صلی اللّه علیه و آله:

هرکه حسین را دوست بدارد خداوند دوستش بدارد.

میزان الحکمه، ج1، ص333

 

76

ص: 91

حدیث شماره :92

پیامبر صلی الله علیه و آله:

داناترین مردم کسی است که

دانش مردم را با دانش خود جمع کند

میزان الحکمه، ج8، ص119

 

04

ص: 92

حدیث شماره :93

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم :

ای ابوذر! دوستی مال و ریاست برای تباه دین انسان، خطرناک تر از آن است که دو گرگ درنده در آغل گوسفندان افتند و تا بامدادان آن هارا بدرند؛آن گاه از ایشان چه باقی نهند؟

مکارم الاخلاق:369/2

 

10

ص: 93

حدیث شماره :94

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :

مَثَل نماز، مَثَل ستون خیمه است؛ اگر ستون محکم باشد، طناب و میخ ها و چادر، کارایی دارند؛اما اگر ستون بشکند، نه طنابی به کار می آید و نه میخی و نه چادری

کافی؛ ج3، ص266

 

14

ص: 94

حدیث شماره :95

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

هرکس دخترش را به مردی فاسق شوهر دهد، روزی هزار لعنت براو فرود می آید و هیچ عملی از او به آسمان بالا نمی رود و دعایش مستجاب نمی گردد و فدیه و توبه ای از او پذیرفته نمی شود.

ارشاد القلوب؛ص174

 

39

ص: 95

حدیث شماره :96

پیامبر صلی الله علیه و آله:

لباس سفید بپوشید؛ زیرا جامه سفید، نیکوتر و پاکیزه تر است.

الکافی، ج 6، ص 445

 

43

ص: 96

حدیث شماره :97

پیامبر صلی الله علیه و آله:

دو رکعت نماز در دل شب، از دنیا و آنچه در آن است نزد من محبوب تر است.

بحارالانوار، ج87، ص 148

 

49

ص: 97

حدیث شماره :98

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم :

هرگاه میوه ای خریدی، به او(همسایه)هدیه کن واگر چنین نکردی، پنهانی وارد[خانه]کن،و مبادا فرزندت باآن بیرون بیاید و موجب ناراحتی فرزند او گردد.

بحارالانوار:ج 82 ص 94

 

53

ص: 98

حدیث شماره :99

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم:

صله رحم کنید، گرچه با یک سلام.

تحف العقول:ص57

 

55

ص: 99

حدیث شماره :100

آیا خداوند برای بنده اش کافی نیست؟(قسمتی از آیه 36 سوره زمر)

پیامبر صلی اللّه علیه و آله: هیچ چیزی را بر یاد خدا ترجیح مده. مکارم الاخلاق

 

73

ص: 100

حدیث شماره :101

پیامبر صلی اللّه علیه و آله: مومن زیرک و باهوش و محتاط است.

����عکس های خانوادگی را از گوشی خود پاک کنید����

 

74

ص: 101

حدیث شماره :102

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :

هر کس غذای حلال بخورد،

فرشته ای بالای سرش بایستد

و برایش آمرزش بخواهد

تا از خوردن فارغ شود.

مفاتیح الحیاه، صفحه 141

 

79

ص: 102

حدیث شماره :103

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم :

مؤمن زیرک و باهوش و محتاط است.

بحار الانوار:67ص307

 

85

ص: 103

حدیث شماره :104

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :

کسی که ناتوان و معلولی را در کارهایش یاری دهد، خداوند اورا یاری کند و در روز قیامت بر او فرشتگانی می گماردکه او را از خطرات منازل آخرت محافظت می نمایند و...

 

86

ص: 104

حدیث شماره :105

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم :

چشیدن شیرینی ایمان بر دل های شما حرام است، مگر آن گاه که دل هایتان نسبت به دنیا زهد ورزند.

کافی، ج2، ص 128، ح 2

 

91

ص: 105

حدیث شماره :106

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :

بهترین زنان شما، زنی است که برای شوهرش، آرایش و خودنمایی کند، اما خود را از نامحرمان بپوشاند.

 

92

ص: 106

حدیث شماره :107

پیامبر خدا صلی اللّه علیه و آله: دو رکعت نماز معمولی که با تفکر و تدبر همراه باشد بهتر است از شبی را تا به صبح با دلی غافل نمااز خواندن. میزان الحکمه ج6 ص302

 

99

ص: 107

حدیث شماره :108

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله:

هر که از روی ایمان و برای رسیدن به ثواب الهی، شب قدر را به عبادت بگذراند، گناهان گذشته اش آمرزیده می شود.

فضائل الأشهر الثلاثه ، ص 136

التماس دعا

 

072

ص: 108

حدیث شماره :109

پیامبرصلی الله علیه وآله:

هر کس "شب قدر" را احیا بدارد، تا سال آینده عذاب از او بر داشته می شود.

اقبال الأعمال، ج 1، ص 345

التماس دعا

 

079

ص: 109

حدیث شماره :110

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : خردمند، در تنهایی با عقل خویش راضی است و نادان از خویشتن وحشت دارد؛ چرا که دوست هر انسانی، خرد اوست و دشمنش نادانی او.

خردگرایی در قرآن و حدیث، ص 178

 

081

ص: 110

حدیث شماره :111

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: بر خداوند عزّوجلّ است که هیچ چیزی در دنیا بالا نرود، مگر این که آن را پایین آورد.

الفردوس : ج 2 ص 132

 

082

ص: 111

حدیث شماره :112

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: امّت من، تا هنگامی که یکدیگر را دوست بدارند و به یکدیگر هدیه دهند و امانتداری کنند ، سعادتمند خواهند بود.

بحار الأنوار: ج 74 ص 400

 

105

ص: 112

حدیث شماره :113

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: خداوند فرمود: روزه حکمت می آورد و حکمت ، شناخت و شناخت، یقین.

إرشاد القلوب، ص 203

 

107

ص: 113

حدیث شماره :114

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم: این دخترانند که دل سوز و مددکار و با برکتند.

منتخب میزان الحکمه: 612

 

117

ص: 114

حدیث شماره :115

فرازی از خطبه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

 

120

ص: 115

حدیث شماره :116

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم در دعایش: «خدایا! پناه می برم به تو از دنیایی که مانع خیر آخرت شود، و از زندگی ای که مانع خیر مرگ گردد».

بحار الأنوار : ج 98 ص 260

 

124

ص: 116

حدیث شماره :117

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : هر کس در ماه رمضان آمرزیده نشود ، پس در کدام ماه آمرزیده می شود؟!

بحار الأنوار : 8 / 185 / 147

 

131

ص: 117

حدیث شماره :118

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: درهای آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده می شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد.

بحار الانوار(ط-بیروت) ج 93، ص 344

 

147

ص: 118

حدیث شماره :119

پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم:

نزدیکترین شما به من در قیامت کسی است که با همسر خود به نیکی رفتار نماید.

وسائل الشیعه،جلد12،صفحه152

 

181

ص: 119

حدیث شماره :120

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :هرگاه سه نفر باهم بودید، دونفرتان با یکدیگر در گوشی سخن نگویند تا زمانی که به میان جمع مردم درآیید؛زیرا این کار باعث ناراحتی آن دیگری می شود.

میزان الحکمه12ص160

 

183

ص: 120

حدیث شماره :121

پیامبر صلی الله علیه و آله:

هر کس در جوانی اش بیاموزد، آموخته اش مانند نقش بر سنگ است و هر کس دربزرگ سالی بیاموزد، مانند نوشتن بر روی آب است.

نوادر راوندی، ص 132

 

235

ص: 121

حدیث شماره :122

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :

هر کس در راه خداوند مجروح شود، در حالی وارد قیامت می شود که بویش چون بوی مشک است . . . و نشان شهیدان را دارد.

میزان الحکمه، ح 9814

 

267

ص: 122

حدیث شماره :123

میلاد ����حسین���� شادی دلها شد

امید دل پیامبران پیدا شد

اینک بسویش برو که فردا دیر است

کز آمدنش در شفاعت وا شد

����ولادت با سعادت امام حسین علیه السلام مبارک باد.

 

283

ص: 123

حدیث شماره :124

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله): زهد در این جهان به سه چیز است: کوتاهی آرزو، شکرگزاری نعمت ها و پرهیز از حرام.

تحف العقول

عید مبعث بر شما مبارک

 

300

ص: 124

حدیث شماره :125

����عید بزرگ مبعث مبارک باد����

پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند:

خداوند به صورت ها و اموال نمی نگرد، بلکه به دلها و اعمال شما نگاه می کند.

کتاب محجّه البیضاء، جلد 6، صفحه 312

 

301

ص: 125

حدیث شماره :126

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم: من مبعوث شده ام تا بزرگواری های اخلاقی را کامل و تمام کنم.

بحارالانوار، ج16، ص210

عید مبعث مبارک

 

304

ص: 126

حدیث شماره :127

پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند:

إِنَّ اللهَ تَعالَی یُحِبُّ مِنْ عِبادِهِ الْغَیُورَ؛

خداوند متعال بندگان غیرتمند خود را دوست دارد.

نهج الفصاحه، صفحه 15

 

306

ص: 127

حدیث شماره :128

����عید بزرگ مبعث مبارک باد����

پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله فرمودند:

خداوند به صورت ها و اموال نمی نگرد، بلکه به دلها و اعمال شما نگاه می کند.

کتاب محجّه البیضاء، جلد 6، صفحه 312

 

308

ص: 128

حدیث شماره :129

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند:

زهد در این جهان به سه چیز است: کوتاهی آرزو، شکرگزاری نعمت ها و پرهیز از حرام.

تحف العقول

 

309

ص: 129

حدیث شماره :130

عید مبعث مبارک باد

پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند:

در میان فرزندان خود عدالت کنید همان طور که دوست می دارید آنها در میان شما عدالت کنند.

بحارالانوار، جلد 23

 

310

ص: 130

حدیث شماره :131

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم

دهان شما یکی از راه های خداست، محبوب ترین دهان در پیشگاه خدا آن است که از همه خوشبوتر باشد، پس تا می توانید دهان خود را خوشبو نگاهدارید.

وسایل الشیعه، جلد 1، صفحه 358

 

312

ص: 131

حدیث شماره :132

عید بزرگ مبعث مبارک

پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) فرمودند:

تکمیل و ادامه کار نیک از آغاز کردن آن بهتر و مهم تر است.

نقل از کتاب نهج الفصاحه

 

314

ص: 132

حدیث شماره :133

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

تنها به زیادی نماز و روزه و حج و نیکی به دیگران و شب زنده داری بعضی نگاه نکنید، بلکه نگاه به «راستگویی» و «امانت» آنها کنید!

نقل از کتاب سفینه البحار

 

317

ص: 133

حدیث شماره :134

پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند:

کسی که چیزی را می داند و به آن عمل نمی کند و از دانش خود بهره نمی گیرد، مجازاتش در قیامت از همه شدیدتر است.

بحارالانوار، جلد 2، صفحه 38

 

318

ص: 134

حدیث شماره :135

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : هیچ بنده ای از بندگان خدا به تکمیلِ حقیقتِ ایمان خود توفیق نمی یابد مگر آنگاه – که با وجود ذیحقّ بودن – دست از نزاع و درگیری{و خودنمایی} بردارد.

منیه المرید،ص55

 

319

ص: 135

حدیث شماره :136

���� هفته معلّم مبارک ����

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: بخشنده ترین شما پس از من،کسی است که دانشی بیاموزد، آن گاه دانش خود را بپراکند.

میزان الحکمه ، ح 13825

 

347

ص: 136

حدیث شماره :137

����روز کارگر مبارک����

پیامبر صلی الله علیه و آله :ظلم در پرداخت مزد کارگر، از گناهان بزرگ است.

بحار الأنوار ، ج 103 ص 170

 

348

ص: 137

حدیث شماره :138

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: ایمان به ادعا و آرزو نیست بلکه ایمان آن است که در دل خالص باشد و عمل آن را تصدیق و تأیید کند.

بحار الانوار، ج 69، ص 72

 

351

ص: 138

حدیث شماره :139

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : هر که به یک آیه از قرآن گوش کند، برایش بهتر از کوهی از طلاست.

بحار الأنوار : 92/20/18

 

352

ص: 139

حدیث شماره :140

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: احترام گذاشتن به مسلمان مو سفید و سالخورده از جمله تجلیل خداست و از ما نیست کسی که بزرگسال ما را اح_ترام نکند.

اصول کافی، ج 3، ص 240

 

364

ص: 140

حدیث شماره :141

���� هدیه به روح پدران و مادران سفر کرده فاتحه و صلواتی ختم بفرمایید

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : سَرورِ نیکوکاران در روز قیامت، مردی است که بعد از درگذشت پدر و مادر خود به آنان نیکی کند.

بحار: 74/86/100

 

381

ص: 141

حدیث شماره :142

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: علی با قرآن و قرآن با علی است آن دو از هم جدا نمیشوند تا کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.

صواعق ابن حجر، ص74

 

382

ص: 142

حدیث شماره :143

❤روز پدر مبارک❤

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم _ در پاسخ به سؤال از حقّ پدر بر فرزندش _ فرمود : او را به اسم صدا نزند، جلوتر از او راه نرود، پیش از او ننشیند و برایش دشنام نخرد.

الکافی : 2/159/5

 

407

ص: 143

حدیث شماره :144

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:

در حقیقت مردم را شتاب زدگی به هلاکت افکنده است. اگر مردم آرام و از شتابزدگی به دور بودند، هیچ کس هلاک نمی شد.

منتخب میزان الحکمه، 358

 

424

ص: 144

حدیث شماره :145

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

برای هر حاجتی که دارید، حتی اگر بند کفش باشد، دست خواهش به سوی خداوند عز و جل دراز کنید؛ زیرا تا او آن را آسان نگرداند آسان برآورده نشود .

بحار الأنوار: 93/295/23

 

434

ص: 145

حدیث شماره :146

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

خدا رحمت کند بنده ای را که از خداوند عز و جل حاجتی بخواهد و در دعا برای آن حاجت پافشاری کند، خواه دعایش اجابت شود و یا نشود.

الکافی: 2/475/6

 

436

ص: 146

حدیث شماره :147

امام علی (ع)

هرگاه از خدای سبحان حاجتی داری، ابتدا درخواست درود فرستادن بر پیامبرش را بکن، سپس حاجتت را بخواه...

نهج البلاغه، ح361

 

437

ص: 147

حدیث شماره :148

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : گرامی ترین شما نزد خدا، کسی است که بیشتر به همسر خود احترام بگذارد.

وسائل الشیعه، ج21، ص311

 

438

ص: 148

حدیث شماره :149

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : هر که دختری داشته باشد و خوب تربیتش کند و او را به خوبی دانش بیاموزد و از نعمتهایی که خداوند به او عطا کرده به وفور بهره مندش سازد...

 

440

ص: 149

حدیث شماره :150

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: دندان های خود را خلال کنید، چون سبب سلامتی لثه و دندان ها می گردد.

طب الائمه، صفحه71

 

443

ص: 150

حدیث شماره :151

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : هر کس در ماه رجب، هزار مرتبه «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» بگوید، خداوند برای وی هزار حسنه نوشته، و هزار شهر در بهشت بنا می کند.

وسائل الشیعه، ج10، ص484

 

451

ص: 151

حدیث شماره :152

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

رجب ماه بارش رحمت الهی است. خداوند در این ماه رحمت خود را بربندگانش فرو می ریزد.

عیون اخبارالرضا علیه السلام، ج 2، ص 71

 

502

ص: 152

حدیث شماره :153

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

در بهشت قصری است که جز روزه داران ماه رجب وارد آن نمی شوند.

بحار الأنوار، ج 97، ص 47

����حلول ماه رجب مبارک����

 

503

ص: 153

حدیث شماره :154

نماز سیزدهم - نماز در طبیعت

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: نماز در اول وقت خشنودی خداوند و پایان وقت عفو خداوند است.

من لا یحضره الفقیه ج1 ، ص 217

 

528

ص: 154

حدیث شماره :155

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : برای دروغگویی فرد همین کافی است که آنچه را می شنود - بدون تحقیق - برای دیگران بیان کند.

معانی الاخبار، ص159

عیدتون مبارک

 

531

ص: 155

حدیث شماره :156

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:

بی شک خداوند با خشم فاطمه علیها السلام به خشم می آید و با خشنودی او خشنود می شود.

الامالی، شیخ مفید، ص 94

ولادت حضرت فاطمه(ع) و روز مادر مبارک����

 

540

ص: 156

حدیث شماره :157

امام زمان علیه السلام:

دختر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برای من الگوی نیکویی است. بحارالانوار، ج 53، ص 180

میلاد حضرت فاطمه(س) و روز مادر و روز زن مبارک����

 

541

ص: 157

حدیث شماره :158

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : هر کس فاطمه علیها السلام دخترم را دوست بدارد، در بهشت با من است، و هر کس با او دشمنی ورزد، در آتش[دوزخ] است.

بحارالانوار،ج 27،ص 116

میلاد حضرت فاطمه س مبارک

 

543

ص: 158

حدیث شماره :159

پیامبر صلی الله علیه و آله: یکدیگر را به رفتار نیک با زنان سفارش کنید.

بحارالأنوار ، ج 33، ص 628 ، ح744

روز مادر و روز زن مبارک

 

544

ص: 159

حدیث شماره :160

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:

بنده ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است.

کنز العمال، ج 16، ص 467

میلاد حضرت زهرا (س) و روز مادر مبارک

 

 

548

ص: 160

حدیث شماره :161

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:

هر فرزند نیکو کاری که با مهربانی به پدر و مادرش نگاه کند در مقابل هر نگاه، ثواب یک حج کامل مقبول باو داده می شود.

بحار الانوار، ج 74، ص 73

 

551

ص: 161

حدیث شماره :162

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:

در پیشگاه خداوند تعالی، نشستن مرد در کنار همسر خود، از اعتکاف در مسجد من، محبوبتر است.

تنبیه الخواطر، ج 2، ص 122

 

558

ص: 162

حدیث شماره :163

روز مادر مبارک باد

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :

هرکه خوش دارد عمرش دراز و روزی اش بسیار شود، به پدر ومادرش نیکی کند.

میزان الحکمه، ح 22671

 

561

ص: 163

حدیث شماره :164

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله: بهترین کارها در نزد خدا نماز به وقت است ، آنگاه نیکی به پدر و مادر ، آنگاه جنگ در راه خدا.

نهج الفصاحه ص167

���� روز مادر مبارک ����

 

566

ص: 164

حدیث شماره :165

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : حقّ زن بر شوهرش این است که شکمش را سیر کند و بدنش را بپوشاند و برای او روی درهم نکشد.

میزان الحکمه5، ص98

روز مادر و روز زن مبارک

 

571

ص: 165

حدیث شماره :166

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: اگر می توانید هر روز را نوروز کنید؛ یعنی در راه خدا به یکدیگر هدیه بدهید و با همدیگر پیوند داشته باشید. دعائم الاسلام، ج2، ص326

عیدتون مبارک

 

574

ص: 166

حدیث شماره :167

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : ای علی! مردی که در امور منزل همسرش را یاری دهد، خداوند برای هر رگی که در بدنش هست، شهری در بهشت به او خواهد داد.

مستدرک الوسائل، جلد 13، ص 48

 

583

ص: 167

حدیث شماره :168

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : وقتی مرد به همسرش نگاه محبت آمیز نماید و زن نیز در مقابل چنین نگاهی کند خداوند به هر دو با نظر رحمت می نگرد. نهج الفصاحه، حدیث621

عیدتون مبارک

 

593

ص: 168

حدیث شماره :169

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : کسی که حاجت برادر مؤمن خود را برآورده سازد، مانند کسی است که عمر خود را به عبادت گذرانده باشد. الامالی طوسی، ص481

عیدتون مبارک

 

598

ص: 169

حدیث شماره :170

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: مرد در برابر لقمه ای که در دهان زنش می گذارد پاداش می برد.

المحجه البیضاء، ج3، ص70

عیدتون مبارک

 

601

ص: 170

حدیث شماره :171

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : هر کس برادر خود را برای گناهی که از آن توبه کرده است سرزنش کند، نمیرد تا خود آن گناه را مرتکب شود.

تنبیه الخواطر : 1/113

عیدتون مبارک

 

602

ص: 171

حدیث شماره :172

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: هر جوانی که پیری را برای سنش گرامی دارد خدا هنگام پیری وی یکی را بیارد که وی را گرامی دارد. نهج الفصاحه

عیدتون مبارک

 

607

ص: 172

حدیث شماره :173

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: انسان هیچ جرعه ای ننوشد که نزد خدا از جرعه خشمی که برای رضای خدا فرو خورد، بهتر باشد. نهج الفصاحه، ح2628

عیدتون مبارک

 

608

ص: 173

حدیث شماره :174

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : برای دروغگویی فرد همین کافی است که آنچه را می شنود - بدون تحقیق - برای دیگران بیان کند. معانی الاخبار، ص159

عیدتون مبارک

 

609

ص: 174

حدیث شماره :175

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: هر گاه خشمگین شدی سکوت کن.

ورام ابن ابی فراس، ص122

 

632

ص: 175

حدیث شماره :176

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : هر کس میان صحبت برادر مسلمان خود بپرد و حرف او را قطع نماید، مثل این است که صورت او را مجروح و خون آلود نموده است. وسائل الشیعه، ج8، ص472

 

633

ص: 176

حدیث شماره :177

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : نام دخترم را فاطمه گذاشتم؛زیرا خدای عزوجل فاطمه علیها السلام و هر کس که او را دوست دارد...

 

639

ص: 177

حدیث شماره :178

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: خوشنودی و خشم فاطمه باعث خوشنودی و غضب خداست. اعلام الوری، ص149

 

641

ص: 178

حدیث شماره :179

پیامبر صلی الله علیه و آله: پارساترین مردمان، کسی است که مجادله را رها کند هرچند حقّ با او باشد. منتخب میزان الحکمه : 512

 

682

ص: 179

حدیث شماره :180

پیامبر صلی الله علیه و آله: میهمانان را همین گناه بس که آنچه را برادرشان در برابرشان می گذارد، کم شمارند. المحاسن، ج2، ص414

 

686

ص: 180

حدیث شماره :181

قهرمان مورد علاقه ام����

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : عبادت ده جزء دارد،که نُه جزء آن، طلب روزی حلال است. بحارالأنوار، ج 103،ص 9

 

697

ص: 181

حدیث شماره :182

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : مؤمن به اشتهای خانواده خودغذا می خوردو منافق خانواده اش به اشتهای اوغذا می خورند.میزان الحکمه1،ص455

 

704

ص: 182

حدیث شماره :183

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : هرکه درختی بنشاند و آن درخت به بار نشیند، خداوند به اندازه ای که آن درخت میوه دهد، او را پاداش عطا فرماید.

میزان الحکمه 5/ صفحه9

�������� رسوم خوب رو راحت می شه بنا گذاشت...

 

706

ص: 183

حدیث شماره :184

���� به مناسبت 5⃣1⃣ اسفند روز درخت کاری

پیامبر )ص(:

اگر قیامت فرا رسد و در دست یکی از شما نهالی باشد، چنانچه بتواند برنخیزد تا آن را بکارد، باید آن را بکارد.

میزان الحکمه، ج5، ص 480

 

707

ص: 184

حدیث شماره :185

امام صادق علیه السلام:

آزاری که قائم (ع) به هنگام قیام خویش از جاهلان آخرالزمان می بیند، بسیار سخت تر از آزاری است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از مردم جاهلیت دید.

غیبه نعمانی، ص308

 

709

ص: 185

حدیث شماره :186

�������� گذرنامه انسان/ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : پیش از آن که مورد حسابرسی قرار گیرید، خود به حساب نفستان برسید. بحار الأنوار : 70/73/26

 

722

ص: 186

حدیث شماره :187

حضرت زهرا (س)

هنگامی که در روز قیامت برانگیخته و محشور شوم ، خطاکاران امّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله ، را شفاعت می نمایم.

(إحقاق الحقّ: ج 19، ص 129)

 

759

ص: 187

حدیث شماره :188

ما اهل بیت پیامبر وسیله ارتباط خداوند با خلق او هستیم ، ما برگزیدگان پاک و مقدّس پروردگار می باشیم ، ما حجّت و راهنما خواهیم بود.

(شرح نهج البلاغه، ج16، ص211)

 

765

ص: 188

حدیث شماره :189

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم : در مورد زنان مردم عفت بورزید تا دیگران نیز در مورد زنان شما عفت بورزند. من لایحضر، ج4، ص21

 

766

ص: 189

حدیث شماره :190

عجب دینی داریم... پیامبر صلی الله علیه و آله: حق فرزند بر پدر این است که مادر او را گرامی بدارد. کافی، ج6، ص48

 

768

ص: 190

حدیث شماره :191

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: وظیفه مرد نسبت به همسرش این است که وقتی غذا می خورد با همسرش بخورد. نهج الفصاحه، ح1390

 

773

ص: 191

حدیث شماره :192

پیامبر صلی الله علیه و آله: مردم مانند دندانه های شانه با هم برابرند. بحارالانوار، ج75، ح108

 

776

ص: 192

حدیث شماره :193

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:

احترام گذاشتن به مسلمان مو سفید و سالخورده از جمله تجلیل خداست و از ما نیست کسی که بزرگسال ما را احترام نکند و به خردسال ما مهربانی نکند.

اصول کافی، ج 3، ص 240

 

789

ص: 193

حدیث شماره :194

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم :

دزدترین مردم کسی است که از نماز خود می دزدد؛

نماز چنین کسی، همانند یک جامه کهنه، مُچاله می گردد

وبه چهره او زده می شود. «میزان الحکمه 6» صفحه 324

 

793

ص: 194

حدیث شماره :195

پیامبر صلی اللّه علیه و آله:

ای علی! پنچ چیز دل را می میراند:

زیاد خوردن، زیاد خوابیدن، زیاد خندیدن،

غصه فراوان! و حرام خوردن که ایمان را دور می کند.

نصایح، ص 219

 

802

ص: 195

حدیث شماره :196

امام صادق علیه السّلام می فرمایند:

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از دمیدن در غذا یا آشامیدنی نهی فرمود.

وسائل الشیعه، 16/518/1

 

803

ص: 196

حدیث شماره :197

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :هر کس یک شبانه روز از بیماری پرستاری کند، خداوند، او را همراه با ابراهیم خلیل برمی انگیزدو...

ثواب الأعمال ص 341

 

815

ص: 197

حدیث شماره :198

حضرت زینب (س):

حضرت زهرا (س) فرمود، ما وسیله ارتباط خدا بامخلوق های او هستیم

مابرگزیدگان خداییم وجایگاه پاکی ها

ما راهنماهای روشن خداییم و وارث پیامبران هستیم.

مشارق انوار الیقین، ص51

 

824

ص: 198

حدیث شماره :199

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) فرمودند:

هر کس یک شبانه روز از بیماری پرستاری کند، خداوند او را با ابراهیم خلیل محشور می کند.

ثواب الأعمال، ص 341

 

826

ص: 199

حدیث شماره :200

پیامبر صلی الله علیه و آله:

مَن أطعَمَ مَریضا شَهوَتَهُ أَطعَمَهُ اللّه ُ من ثِمارِ الجَنَّهِ؛

هر کس غذای بیمار را به او بخوراند، خداوند از میوه های بهشتی به او بخوراند.

الدعوات، ص 230

 

827

ص: 200

حدیث شماره :201

پیامبر صلی الله علیه و آله :

هر کس برای بر آوردن نیاز بیماری بکوشد چه آن را برآورده سازد وچه نسازد مانند روزی که از مادرش زاده شد از گناهانش پاک می شود.

کتاب من لایحضره الفقیه، ج4، ص16

 

828

ص: 201

حدیث شماره :202

پیامبر صلی الله علیه و آله: هر کس یک شبانه روز از بیماری پرستاری کند، خداوند او را با ابراهیم خلیل محشور می کند.

ثواب الأعمال ، ص 341

 

829

ص: 202

حدیث شماره :203

پیامبر صلی الله علیه و آله: از گناهان مردم درگذرید، تا خداوند بدین سبب عذاب دوزخ را از شما دور گرداند.تنبیه الخواطر، ج2، ص120

 

835

ص: 203

حدیث شماره :204

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: دروغگو، دروغ نمی گوید مگر به سبب حقارت و پستی که در درون اوست. میزان الحکمه، ج8، ص347

 

839

ص: 204

حدیث شماره :205

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: کسی که از گناه خویش توبه کند، همانند کسی است که گناهی ندارد. بحارالانوار، ج6، ص21

 

840

ص: 205

حدیث شماره :206

نقل است که پیامبر صلی اللّه علیه و آله، از این که کسی بدون اجازه در وسط دو نفر بنشیند، نهی فرمود. بحارالأنوار، 75 / 468 / 16

 

842

ص: 206

حدیث شماره :207

✅ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : زن بگیرید؛ که ازدواج کردن روزی شما را بیشتر می کند. میزان الحکمه5، صفحه85

 

847

ص: 207

حدیث شماره :208

✅ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم : ازدواج کرده خفته، نزد خدا فضیلت دارد بر ازدواج نکرده روزه گیر شب زنده دار. میزان الحکمه5، صفحه83

 

848

ص: 208

حدیث شماره :209

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: خداوند از توبه بنده اش بیش از عقیمی که صاحب فرزند شود و گم کرده ای که گمشده اش را پیدا می کند خوشحال می شود. نهج الفصاحه، ص 620

 

851

ص: 209

حدیث شماره :210

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: اگر خداوند بوسیله تو یک نفر را هدایت کند برای تو بهتر است از دنیا و هر آنچه در آن است.

بحارالانوار، ج2، ص2

 

875

ص: 210

حدیث شماره :211

حیا و عفاف اونقدر مهمه که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند...

 

964

ص: 211

حدیث شماره :212

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

اگر کسی فرزند خود را ادب کند، بهتر از این است که هر روز نیم صاع صدقه بدهد.

آثار الصادقین. ج٢٧ ص ١٧٨

 

978

ص: 212

حدیث شماره :213

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

امت من در زمان مهدی علیه السلام از چنان نعمتی بهره مند می شوند که هرگز نظیر آن دیده نشده است.

منتخب الاثر ص473

 

002

ص: 213

حدیث شماره :214

پیامبر صلی الله علیه و آله: عیادت کننده بیمار در راه بهشت گام می نهد. کنز العمّال،ج 9،ح 25142

 

006

ص: 214

حدیث شماره :215

✅ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: عقل در دل، همانند چراغ در میان خانه است.

علل الشرایع، ص 98، ح 1

 

136

ص: 215

حدیث شماره :216

پیامبر اکرم صل الله علیه و آله: بهترین ازدواجها ها آن است که آسان تر انجام گیرد. نهج الفصاحه ، حدیث 248

 

147

ص: 216

حدیث شماره :217

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

شهادت برترین مرگهاست.

بحارالانوار، ج67، ص8

 

178

ص: 217

حدیث شماره :218

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

ما کشتی نجاتیم، هرکس در این کشتی آویزد، نجات یابد و هر که جا بماند، هلاک می شود.

مناقب خوارزمی، ص 80

 

180

ص: 218

حدیث شماره :219

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

هرکس به درگاه خدا نیازی دارد، پس به وسیله ما اهل بیت از خدا بخواهد.

مناقب خوارزمی، ص 80

 

181

ص: 219

حدیث شماره :220

میلاد بابرکت پیامبر مهر و رحمت مبارک باد.

 

میلاد بابرکت پیامبر مهر و رحمت مبارک باد.

 

200

ص: 220

حدیث شماره :221

میلاد بابرکت پیامبر مهر و رحمت مبارک باد.

 

201

ص: 221

حدیث شماره :222

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

چهار چیز نشان بدبختی است خشکی چشم و سختی دل و آرزوی دراز و حب بقا

نهج الفصاحه

 

202

ص: 222

حدیث شماره :223

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

از همه مردم سپاسگزارتر آن کس است که بهتر سپاس مردم را می گزارد.

نهج الفصاحه

 

203

ص: 223

حدیث شماره :224

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

مهربان باشید تا شما را ستایش کنند و پاداش یابید.

نهج الفصاحه

 

204

ص: 224

حدیث شماره :225

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

شجاع ترین مردم آن کس است که بر هوس خویش تسلط یابد.

نهج الفصاحه

 

205

ص: 225

حدیث شماره :226

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

وقتی کار به نهایت سختی رسید راه چاره پیدا می شود.

نهج الفصاحه

 

206

ص: 226

حدیث شماره :227

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

دعائی که غائبی برای غائبی دیگر کند از همه دعاها زودتر مستجاب می شود.

نهج الفصاحه

 

207

ص: 227

حدیث شماره :228

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

دنیای خویش را اصلاح کنید و برای آخرت خویش بکوشید چنان که گوئی فردا خواهید مرد.

نهج الفصاحه

 

208

ص: 228

حدیث شماره :229

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

میان مردم را به اصلاح آر ا گر چه با دروغ باشد.

نهج الفصاحه

 

222

ص: 229

حدیث شماره :230

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین مردم کسی است که برای مردم سودمندتر است.

نهج الفصاحه

 

223

ص: 230

حدیث شماره :231

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

از نماز بنده آن مقداری را که تعقل کرده ، برایش نوشته می شود.

محجه البیضاء، ج 1، ص 398

 

224

ص: 231

حدیث شماره :232

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

آن چنان نماز به جا آور که گویی خدا را می بینی .اگر تو او را نمی بینی ، او تو را می بیند.

نهج الفصاحه، حدیث 1844

 

225

ص: 232

حدیث شماره :233

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

کسی که تکالیف واجبش را انجام دهد، پس او از جمله عابدترین مردم است.

بحار الانوار، ج 77، ص 45

 

226

ص: 233

حدیث شماره :234

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

شفاعت من شامل آن کسی از امتم می شود که اهل بیت مرا دوست داشته باشد.

کنز العمّال، ح 57

 

227

ص: 234

حدیث شماره :235

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

اساس عقل بعد از دین، دوستی با مردم و امر به خیر و نیکی به هر انسانخوب و بد است.

مستدرک الوسائل، ج 8، ص 353

 

240

ص: 235

حدیث شماره :236

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

ایمان کسی کامل نمی گردد مگر آنکه مراء و جدل را ترک کند، گرچه حق با او باشد.

بحار الأنوار، ج 2، ص 137

 

242

ص: 236

حدیث شماره :237

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

خدای تعالی دوست دارد وقتی کسی کاری می کند، آن را به خوبی انجام دهد.

میزان الحکمه، ح 14371

 

243

ص: 237

حدیث شماره :238

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

من تنها برانگیخته شده ام تا اخلاق بزرگوارانه را به کمال رسانم.

بحارالأنوار، ج 71، ص 382

 

255

ص: 238

حدیث شماره :239

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین شما کسی است که برای زنان خود بهتر باشد و من بهترین شما برای زن خود هستم.

من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 443

 

256

ص: 239

حدیث شماره :240

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

من پیامبر نشده ام که لعن و نفرین کنم، بلکه مبعوث شده ام تا مایه رحمت باشم.

مشکاه الانوار، ص 1575

 

258

ص: 240

حدیث شماره :241

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

خداوند مرا اشکال گیر و اشکال تراش نفرستاده بلکه آموزگار و آسانگیر فرستاده است.

نهج الفصاحه ، حدیث 725

 

259

ص: 241

حدیث شماره :242

امام علی (ع)

صلوات فرستادن بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم ، گناهان را بسان ریختن آب بر آتش از بین می برد.

ثواب الاعمال، ص187

 

261

ص: 242

حدیث شماره :243

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

من مزاح و شوخی می کنم ولی جز حق نمی گویم.

میزان الحکمه، ح 18948

 

262

ص: 243

حدیث شماره :244

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

در بدی فرزند آدم همین بس که برادر مسلمان خود را کوچک شمارد.

تنبیه الخواطر، ج 2، ص 122

 

266

ص: 244

حدیث شماره :245

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهشت بر کسی که (بر مردم) منت می گزارد و نیز بر انسان بخیل و سخن چین حرام شده است.

بحار، ج 70، ص 308

 

267

ص: 245

حدیث شماره :246

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

برای مؤمن شایسته نیست که بخیل و ترسو باشد.

محجه البیضاء، ج 6، ص 74

 

268

ص: 246

حدیث شماره :247

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

دو خصلت است که در مسلمان جمع نمی شود: بخل و بد اخلاقی.

بحار الانوار، ج 70، ص302

 

269

ص: 247

حدیث شماره :248

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

آدمیزاد پیر می شود و دو چیز در او جوان می گردد: یکی حرص و آز و دیگری آرزوی دراز.

مجموعه ورّام، ص 205

 

270

ص: 248

حدیث شماره :249

میلاد پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلم و هفته وحدت مبارک باد.

 

میلاد پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلم و هفته وحدت مبارک باد.

 

271

ص: 249

حدیث شماره :250

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

شوخی زیاد، آبرو را می برد.

أمالی شیخ صدوق، ص 223

 

272

ص: 250

حدیث شماره :251

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

ترک عبادت، دل را سخت می کند، رها کردن یاد خدا، جان را می میراند.

تنبیه الخواطر، ج 2، ص 120

 

273

ص: 251

حدیث شماره :252

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

آفت عبادت ، سستی است .

المحاسن، ج1، ص17

 

274

ص: 252

حدیث شماره :253

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

آفت بخشش، منّت گذاری است.

معدن الجواهر، ص 59

 

275

ص: 253

حدیث شماره :254

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

فاسق چهار نشانه دارد: (اشتغال به) لهو، لغو، دشمنی و بهتان.

بحار الانوار، ج 1، ص 120

 

276

ص: 254

حدیث شماره :255

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

سزاوارترینِ مردم به تهمت، کسی است که با متهمان و افراد مظنون همنشینی کند.

أمالی شیخ صدوق، ص 28

 

277

ص: 255

حدیث شماره :256

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

برای خدا کار کن، تو را از همگان کفایت می کند.

تنبیه الخواطر، ج 2، ص 119

 

278

ص: 256

حدیث شماره :257

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

دلت را خالص گردان که (در آن صورت) کار (خیر) اندک تو را بس است.

بحارالانوار، ج 73، ص 175

 

279

ص: 257

حدیث شماره :258

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

تفاوت و برتری درجات مؤمنان بر یکدیگر به اخلاص است.

تنبیه الخواطر، ج 2، ص 119

 

280

ص: 258

حدیث شماره :259

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

سعادتمند کسی است که از دیگران پند گیرد.

من لایحضره الفقیه، 4/377

 

281

ص: 259

حدیث شماره :260

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

با اطاعت دستورات الهی، خود را در معرض رحمت او قرار دهید.

تنبیه الخواطرمجموعه ورام /437

 

282

ص: 260

حدیث شماره :261

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

آفت دانش ، فراموشی است .

الخصال، ص 416

 

283

ص: 261

حدیث شماره :262

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بی حوصلگی مکن؛ که آن، تو را از آخرت و دنیا باز می دارد.

بحار الأنوار: 77 / 145

 

284

ص: 262

حدیث شماره :263

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

خداوند سستی و تنبلی را آفرید و میان آن دو را پیوند داد ؛ پس از آن دو ، فقر زاده شد .

الفردوس، 2 / 188

 

285

ص: 263

حدیث شماره :264

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بیشترین گناه را در روز قیامت آن مردمی دارند که بیشتر سخنان بیهوده می گویند.

کنز العمال، ح 8293

 

286

ص: 264

حدیث شماره :265

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

از نشانه های نیکویی اسلام شخص، دم فرو بستن از بیهوده گویی است.

بحارالانوار، ج 2، ص 55، ح 28

 

287

ص: 265

حدیث شماره :266

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

گناه کار ترین مردم کسانی هستند که بیشتر بیهوده گویی می کنند.

الترغیب و الترهیب، ج 3، ص 540

 

288

ص: 266

حدیث شماره :267

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

دست خدا بر سر جماعت است، هرگاه کسی از جماعت جدا شود، شیطان او را می رباید...

کنزالعمال ، ص 207

 

299

ص: 267

حدیث شماره :268

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

با جماعت همراه شو؛ زیرا گرگ، گوسفند دورمانده را می خورد.

مسند احمد، ج6، ص446

 

300

ص: 268

حدیث شماره :269

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

خدا اطاعت از ما را رشتۀ سامان ملت، و امامت ما را مایۀ ایمنی از تفرقه قرار داده است.

احتجاج، ج1، ص134

 

301

ص: 269

حدیث شماره :270

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

دست خدا بر سر جماعت است.

نهج الفصاحه،3211

 

302

ص: 270

حدیث شماره :271

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

با یکدیگر برابر شوید و مختلف مشوید تا دلهایتان مختلف نشود.

نهج الفصاحه

 

303

ص: 271

حدیث شماره :272

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

هر که یک وجب از جماعت دور شود خدا طوق مسلمانی از گردن وی بردارد.

نهج الفصاحه

 

304

ص: 272

حدیث شماره :273

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

جماعت؛ وحدت مایه رحمت و تفرقه موجب عذاب است.

نهج الفصاحه، حدیث1323

 

305

ص: 273

حدیث شماره :274

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین مؤمنان، کسی است که محور الفت مؤمنان باشد، کسی که انس نگیرد و با دیگران مأنوس نشود خیری ندارد.

بحار ج71 ص393

 

306

ص: 274

حدیث شماره :275

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

مؤمنان با هم برادرند و خونشان برابر است و در برابر دشمن متحد و یک پارچه اند.

کافی، جلد 1، ص 404

 

307

ص: 275

حدیث شماره :276

دهم ربیع الاول سالروز ازدواج پیامبر عزیز اسلام و حضرت خدیجه (س) مبارک باد.

 

دهم ربیع الاول سالروز ازدواج پیامبر عزیز اسلام و حضرت خدیجه (س) مبارک باد.

 

308

ص: 276

حدیث شماره :277

دهم ربیع الاول سالروز ازدواج پیامبر عزیز اسلام و حضرت خدیجه (س) مبارک باد.

 

309

ص: 277

حدیث شماره :278

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

کندر سوزش قلب را می برد، کمر را محکم می کند و فراموشی را از بین می برد.

طب النبی، ص6

 

311

ص: 278

حدیث شماره :279

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

کاهو بخورید، چرا که خواب آور است و غذا را هضم می کند.

مکارم الاخلاق، ص 183

 

316

ص: 279

حدیث شماره :280

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

ای علی! غذای خود را با نمک آغاز کن، چرا که در نمک درمان هفتاد درد است.

وسائل الشیعه، ج 24، ص 406

 

318

ص: 280

حدیث شماره :281

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

برترین جهاد امت من، انتظار فرج است.

بحار الانوار، ج 77، ص 143

 

322

ص: 281

حدیث شماره :282

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

به زودی در این امّت گروهی پدید خواهند آمد که در استفاده از پاک کننده ها زیاده روی می کنند.

سنن أبی داود، ج1، ص29

 

386

ص: 282

حدیث شماره :283

امام رضا (ع)

بر شما باد اسلحه پیامبران پرسیدند : اسلحه پیامبران چیست؟

فرمود: دعا

کافی, ج 4 ,ص 214

 

403

ص: 283

حدیث شماره :284

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

حق را بگو و در راه خدا از ملامت هیچ ملامت گری نهراس.

 

445

ص: 284

حدیث شماره :285

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

447

ص: 285

حدیث شماره :286

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

448

ص: 286

حدیث شماره :287

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

449

ص: 287

حدیث شماره :288

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

450

ص: 288

حدیث شماره :289

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

451

ص: 289

حدیث شماره :290

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

452

ص: 290

حدیث شماره :291

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

453

ص: 291

حدیث شماره :292

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

454

ص: 292

حدیث شماره :293

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

455

ص: 293

حدیث شماره :294

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

456

ص: 294

حدیث شماره :295

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

457

ص: 295

حدیث شماره :296

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

458

ص: 296

حدیث شماره :297

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

459

ص: 297

حدیث شماره :298

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

460

ص: 298

حدیث شماره :299

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

461

ص: 299

حدیث شماره :300

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

462

ص: 300

حدیث شماره :301

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

463

ص: 301

حدیث شماره :302

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

464

ص: 302

حدیث شماره :303

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

465

ص: 303

حدیث شماره :304

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

466

ص: 304

حدیث شماره :305

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

467

ص: 305

حدیث شماره :306

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

468

ص: 306

حدیث شماره :307

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

469

ص: 307

حدیث شماره :308

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

470

ص: 308

حدیث شماره :309

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

471

ص: 309

حدیث شماره :310

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

472

ص: 310

حدیث شماره :311

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

473

ص: 311

حدیث شماره :312

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

474

ص: 312

حدیث شماره :313

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

475

ص: 313

حدیث شماره :314

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

476

ص: 314

حدیث شماره :315

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

477

ص: 315

حدیث شماره :316

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

478

ص: 316

حدیث شماره :317

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

479

ص: 317

حدیث شماره :318

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

480

ص: 318

حدیث شماره :319

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

481

ص: 319

حدیث شماره :320

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

482

ص: 320

حدیث شماره :321

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

483

ص: 321

حدیث شماره :322

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

484

ص: 322

حدیث شماره :323

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

485

ص: 323

حدیث شماره :324

▪رحلت جانسوز پیامبر مهر و رحمت تسلیت باد.

 

486

ص: 324

حدیث شماره :325

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

خدا را بخوانید و به اجابت دعای خود یقین داشته باشید و بدانید که خداوند دعا را از قلب غافل بی خبر نمی پذیرد.

 

487

ص: 325

حدیث شماره :326

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

وقتی خداوند بندهای را دوست دارد ، دنیا را از او منع میکند چنانکه شما مریض خویش را از نوشیدن آب منع میکنید.

 

488

ص: 326

حدیث شماره :327

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت) به شفاعت من نخواهد رسید.

محاسن ص 80

 

489

ص: 327

حدیث شماره :328

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

از دنیا بپرهیزید، قسم به آن کس که جان من در کف اوست که دنیا ازهاروت و ماروت ساحرتر است.

نهج الفصاحه ص 163

 

490

ص: 328

حدیث شماره :329

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

هرکس آبروی مؤمنی را حفظ کند، بدون تردید بهشت بر او واجب شود.

ثواب الاعمال و عقاب الاعمال ص 145

 

491

ص: 329

حدیث شماره :330

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

از نفرین مظلوم بترسید که چون شعله آتش بر آسمان میرود .

نهج الفصاحه ص 163

 

492

ص: 330

حدیث شماره :331

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

مردم را از معاشرانشان بشناسید ، زیرا کند هم جنس با هم جنس پرواز.

نهج الفصاحه ص 173

 

493

ص: 331

حدیث شماره :332

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بر امت خویش بیش از هر چیز از هوس و آرزوی دراز بیم دارم.

خصال ص 51

 

496

ص: 332

حدیث شماره :333

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین غذاها در پیش خدا آن است که گروهی بسیار بر آن بنشیند.

نهج الفصاحه، ص 169

 

554

ص: 333

حدیث شماره :334

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین جهادها در پیش خدا سخن حقی است که به پیشوای ستمکار گویند .

نهج الفصاحه، ص 168

 

555

ص: 334

حدیث شماره :335

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین کارها در پیش خدا نگهداری زبان است.

نهج الفصاحه، ص 168

 

556

ص: 335

حدیث شماره :336

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

هیچ تهیدستی سخت تر از نادانی و هیچ مالی سودمندتر از عقل نیست.

تحف العقول، ص 6

 

557

ص: 336

حدیث شماره :337

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

محبوبترین کارها در پیش خدا کاریست که دوام آن بیشتر است ، اگر چه اندک باشد .

نهج الفصاحه ص 167

 

558

ص: 337

حدیث شماره :338

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

در طلب دنیا معتدل باشید و حرص نزنید ، زیرا به هر کس هر چه قسمت اوست می رسد.

شرح فارسی شهاب الاخبار ص 320

 

559

ص: 338

حدیث شماره :339

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

هر کس از شما در خوردن قسم جدیتر است به جهنم نزدیکتر است.

نهج الفصاحه ص 166

 

560

ص: 339

حدیث شماره :340

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

دو چیز را خداوند در این جهان کیفر میدهد: تعدی، و ناسپاسی پدر و مادر.

نهج الفصاحه ص 165

 

561

ص: 340

حدیث شماره :341

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

نشانه توبه کننده چهار است:

1.عمل خالصانه برای خدا

2.رها کردن باطل

3.پایبندی به حق

4.حریص بودن بر کار خیر.

 

562

ص: 341

حدیث شماره :342

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

از نفرین مظلوم بترسید که چون شعله آتش بر آسمان میرود .

نهج الفصاحه، ص 163

 

563

ص: 342

حدیث شماره :343

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

عبادت هفتاد جزء است و بالاترین و بزرگترین جزء آن کسب حلال است.

مستدرک الوسایل، ج 13، ص 12

 

564

ص: 343

حدیث شماره :344

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

هرکس آبروی مؤمنی را حفظ کند، بدون تردید بهشت بر او واجب شود.

ثواب الاعمال، ص 145

 

565

ص: 344

حدیث شماره :345

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

منفورترین چیزهای حلال در پیش خدا طلاق است.

نهج الفصاحه، ص 157، ح 16

 

566

ص: 345

حدیث شماره :346

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت) به شفاعت من نخواهد رسید

محاسن ص 80

 

567

ص: 346

حدیث شماره :347

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

نشان منافق سه چیز است: 1- سخن به دروغ بگوید. 2- از وعده تخلف کند. 3- در امانت خیانت نماید .

تحف العقول ص 316

 

568

ص: 347

حدیث شماره :348

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

فرزند بخواهید و آن را طلب کنید؛ چرا که مایه روشنی چشم و شادیِ قلب است.

مکارم الأخلاق: ج 1 ص 480

 

569

ص: 348

حدیث شماره :349

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

خواب با علم بهتر از نماز با جهل است. (نهج الفصاحه، م 3140)

 

581

ص: 349

حدیث شماره :350

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین زنان شما، زنی است که برای شوهرش آرایش کند اما خود را از نامحرمان بپوشاند.

بحارالانوار ج 103 ص 235

 

584

ص: 350

حدیث شماره :351

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

پروردگارا زنانی که خود را پوشیده نگه می دارند مشمول رحمت و غفران خود بگردان.

مستدرک الوسایل ج 3 ص 244

 

585

ص: 351

حدیث شماره :352

خداوند به پیامبری وحی کرد که به قومت بگو از خوردنی های دشمنان من نخورید و از نوشیدنی های دشمنان من نیاشامید.

المستدرک،ج 3،ص248

 

588

ص: 352

حدیث شماره :353

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

هر که دوست دارد با تقواترین مردم باشد به خدای تعالی توکل کند.

من لا یحضره فقیه ج4 ص40

 

597

ص: 353

حدیث شماره :354

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

طلب دانش بر هر مسلمانی واجب است. خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.

مصباح الشریعه، ص13

 

600

ص: 354

حدیث شماره :355

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

آن که در جست و جوی دانش بیرون رود ، در راه خدا است ، تا آن گاه که بازگردد .

المحجّه البیضاء ،ج 1 ،ص 19

 

601

ص: 355

حدیث شماره :356

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

خیر دنیا و آخرت با دانش است و شرّ دنیا و آخرت با نادانی.

بحارالانوار، ج79، ص170

 

602

ص: 356

حدیث شماره :357

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

جوینده دانش نمی میرد تا آن گاه، که به اندازه زحمتش، از خوش بختی بهره برد.

عوالی اللآلی ،ج1 ،ص 292

 

603

ص: 357

حدیث شماره :358

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

مردم دو گونه اند: دانشمند و دانشجو ، و در جز این دو دسته خیری نیست.

المعجم الکبیر، ج10 ،ص201

 

604

ص: 358

حدیث شماره :359

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین زنان شما زنی است که برای شوهرش آرایش و خودنمایی کند اما خودرا از نامحرمان بپوشاند.

بحارالانوار ج 103 ص 235

 

626

ص: 359

حدیث شماره :360

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

این سوره (توحید) را زیاد بخوانید زیرا این سوره نور قرآن است.

الدعوات، ص84

 

636

ص: 360

حدیث شماره :361

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

فرزندم ازخواندن قرآن غافل مباش زیرا که قرآن دل مرده رازنده می کند واز فحشاء و زشتی بازمی دارد

 

637

ص: 361

حدیث شماره :362

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

با خوردن و آشامیدن زیاد دل ها را نمیرانید.

مستدرک الوسائل، ج 16، ص 209

 

657

ص: 362

حدیث شماره :363

امام حسین (ع)

ما در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم منافقین را جز به سبب دشمنی آنان با علی و اولادش نمی شناختیم. (عیون اخبار الرضا، ج2، ص72)

 

730

ص: 363

حدیث شماره :364

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بدانید که اجابت دعا زیر گنبد حرم او و شفاء در تربت او، و امامان (ع) از فرزندان اوست. (مستدرک الرسائل، ج10، ص335)

 

778

ص: 364

حدیث شماره :365

امام صادق (ع)

کربلا را زیارت کنید، چرا که کربلا بهترین فرزندان پیامبران را در آغوش خویش گرفته است. (کامل الزیارات، ص269)

 

789

ص: 365

حدیث شماره :366

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

کشته شدن حسین علیه السلام چنان داغی در دل مؤمنان است که هرگز سرد نشود. (مستدرک الوسائل، ج10، ص3189)

 

799

ص: 366

حدیث شماره :367

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

کربلا پاک ترین بقعه روی زمین است و الحق که کربلا از بساط های بهشت است. (بحارالانوار، ج98، ص115)

 

802

ص: 367

حدیث شماره :368

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

دنیا، زندان مؤمن و بهشت کافر است. (من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 363)

 

820

ص: 368

حدیث شماره :369

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

شرم و حیاء نیک است ولی از زنان نیکوتر است. (نهج الفصاحه، ح 2006)

 

821

ص: 369

حدیث شماره :370

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

عفّت زینت زنان است. (نهج افصاحه، ح 2008)

 

823

ص: 370

حدیث شماره :371

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

رعایت حرمت همسایه همانند احترام مادر لازم است. (کافی/ط-الاسلامیه، ج 2، ص 666)

 

851

ص: 371

حدیث شماره :372

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

با هم غذا بخورید و پراکنده نباشید، که برکت با جماعت است. (نهج الفصاحه ص 615)

 

852

ص: 372

حدیث شماره :373

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

نسبت به آن چه در دست مردم است زاهد باش تا مردم تو را دوست بدارند. (وسائل الشیعه، ج 9، ص 450)

 

853

ص: 373

حدیث شماره :374

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

چهار چیز به هدر می روند: خوردن در حال سیری، افروختن چراغ در شب مهتابی و... (الفقیه،ج4،ص373)

 

854

ص: 374

حدیث شماره :375

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

زیان رساندن به خود و به دیگران ممنوع است. (الکافی، ج 5، ص 292)

 

867

ص: 375

حدیث شماره :376

پیامبر ص

هرگاه مومنی بمیرد و تنها برگی کاغذ ازخود میراث بگذارد که بر آن دانشی نوشته باشد، پرده ای میان او و آتش دوزخ خواهدبود.

 

869

ص: 376

حدیث شماره :377

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم :

آن هنگام که قیامت شود، قلم عالمان با خون شهیدان سنجیده گردد و قلم دانشمندان بر خون شهیدان برتری یابد.

 

870

ص: 377

حدیث شماره :378

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

از نشانه های برکت زن آن است که خواستگاریش بی تکلف و آسان انجام گیرد. (کنز العمال، ج 16، ص 322)

 

879

ص: 378

حدیث شماره :379

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

مؤمن ناسپاسی می شود، زیرا خوبی او به درگاه خدای تعالی بالا می رود و میان مردم شایع نمی شود. (علل الشرایع ج2، ص560)

 

888

ص: 379

حدیث شماره :380

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین مردم نزد خداوند و نزدیک ترین آنان به او، نیکوکاری است که از نیکی او قدردانی نمی شود. (بحارالأنوار ج72، ص44)

 

889

ص: 380

حدیث شماره :381

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بهترین غذاهای شما آن است که به آتش پخته شود. (نهج الفصاحه)

 

895

ص: 381

حدیث شماره :382

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

شام بخورید اگر چه مشتی خرمای پست باشد زیرا شام نخوردن مایه ضعف و پیری است. (نهج الفصاحه)

 

896

ص: 382

حدیث شماره :383

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

اگر خواستید چیزی بپزید، از کدو زیاد بهره بجویید؛ چرا که دلِ اندوهگین را شاد می کند. (مکارم الأخلاق، جلد 1، صفحه 383)

 

903

ص: 383

حدیث شماره :384

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

هر کس به خوردن مَویز در حالت ناشتا عادت کند، فهم و حافظه و ذهن ، روزیِ او می شود. (بحار الأنوار، جلد 62، صفحه 271)

 

906

ص: 384

حدیث شماره :385

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بر تو باد عدس ؛ چرا که دل را نازک می کند و اشک را شتاب می دهد . (الکافی ، جلد 6 ، صفحه 343)

 

907

ص: 385

حدیث شماره :386

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

قارچ ، از همان مَنّ است که خداوند بر بنی اسرائیل نازل کرد، و آن، شفایی برای چشم است . (عیون، جلد 2 ، صفحه 75)

 

908

ص: 386

حدیث شماره :387

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

بر شما باد کرفس؛ چرا که اگر بنا بود تنها یک چیز عقل را افزون کند ، آن ، همین بود. (بحار الأنوار، ج62 ، ص300)

 

909

ص: 387

حدیث شماره :388

امام صادق (ع)

پیامبری به درگاه خداوند از غم و اندوه شکایت نمود. خداوند عزوجل او را به خوردن انگور، امر فرمود. (کافی ج 6، ص351)

 

915

ص: 388

حدیث شماره :389

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

سیر بخورید و با آن مداوا کنید، که هفتاد بیماری را شفا می دهد. (مکارم الاخلاق ص 182)

 

917

ص: 389

حدیث شماره :390

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

زیتون چهره را باز، اعصاب را محکم می کند و مرض را می برد و خشم را خاموش می کند. (مکارم الاخلاق ص 190)

 

920

ص: 390

حدیث شماره :391

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

ای علی! غذای خود را با نمک آغاز کن، چرا که در نمک درمان هفتاد درد است. (وسائل الشیعه ج 24، ص 406)

 

923

ص: 391

حدیث شماره :392

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

کاهو بخورید، چرا که خواب